Психология психикалық кубылыстардың пайда болуын, даму жене қалыптасу заңдылықтарын зерттейтін ғылым. Психология адам өмірінің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады

жүктеу 0,99 Mb.

бет	30/32
Дата	07.01.2022
өлшемі	0,99 Mb.
	#37118

1 ... 24 25 26 27 28 29 30 31 32

Психология сессия ответы

5 кезең: Танымалдан саясиға дейін

Басында жабылған Overton терезесі кең ашылды. Осы соңғы кезеңде құбылысты заңдастыратын заң шығарушы механизм өзі дайындала бастайды. Каннибализмді қолдаушылар саясатта шоғырланып, көбірек билік пен өкілдікке ұмтыла бастайды.

Осылайша, алдымен ойға келмейтін және адамгершілікке жатпайтын идея құқық ретінде ұжымдық санада орнықты. Бұл қоғамның кез-келген идеяны қабылдауын өзгерте алатын тұжырымдама арқылы болды, дегенмен бұл ессіз болуы мүмкін.

Куәгер эффектісі.

Куәгер эффектісі дегеніміз-психиологиялық эффект, адамдар төтенше жағдай болған кезде- зардап шегушіге көмектесудің орнына куәгер болады. Бұл құбылысты Бибб Латан мен Джон Дарли атты психологтар дәлелдеді. Егер қала ортасында біреу талып, құласа, адамдар жиналып, қарап тұруы мүмкін. Бірақ телефонды алып, дереу жедел жәрдем шақырып, алғашқы көмек көрсететін адамды табу сирек. Неге адамдарда бұл эффект болады? Себебі, аз кездесетін және ерекше жағдай, күтпеген жағдай болғандықтан және тез арада әрекет ету керек жағдайларында- адамдар абдырап қалады.

Таңдау парадоксы.

"Таңдау парадоксы" деген кітапта Барри Шварц былай дейді: "Таңдайтын нәрсе көп болған сайын, бірнешеуін таңдағыңыз келеді. Сәйкесінше таңдау жасауға да көп уақыт кетеді". Үлкен дүкеннен бір нәрсе сатып алып, үйге келген соң өкініп жататынымыз жиі болатын жағдай. «Арзандауын табуға болатын еді», «басқа түрін де қарау керек еді», «тағы бірнеше апта күтіп, жеңілдікпен алу керек еді деп өкініп жатамыз. Егер сатып алған нәрсеміздің пайдасы мол болса да, таңдауға мүмкіндік бар жерден келген сатып алушы міндетті түрде өкінеді. Бұл – «таңдау парадоксы» деп аталатын құбылыс.

Доктор Фокс эффектісі.

Доктор Фокстың эффектті-лектордың керемет шеберлігі арқасында дәрістің барлық материалының пайдасыздығы мен ойдан шығарылуын толығымен жасыратын психологиялық құбылыс. Дональд Нафтулин, Джон Уэр және Франк Доннелли зерттеушілер Оңтүстік Калифорния университетінде- психиология мен психиатрияда оқитын магистранттар мен доктаранттарға жасалынды. Доктор Майрон Фокс деген кісінің атымен актер дәріс өтеді. Доктор Фокс сенімді және әдемі сөйледі. Ол орынды және тапқырлықпен қалжыңдады, тыңдау шыларға таныс және таныс емес көптеген ғылыми терминдерді қолданды. Дәріс соңында бәрін қызықтырды. Тыңдаушылар өз әсерлерімен бөлісуге шақырылды: олар ғалымның білімін, оның ғылымға қосқан үлесін және аудиторияны баурап алу қабілетін жоғары бағалады. Ақпараттық дәріске қанағаттанғандықтарын және жағымды әсер алғандықтарын хабарлады. Тіпті біреу доктор Фокстың мақалаларын оқығанды еске түсірді.Содан кейін көрермендерге шындық айтылды. «Доктор Фокс» жоғары деңгейлі де, ойын теориясын терең білмейтін актер болып шықты. Оның сөзі осы тақырыпта оқыған бір мақалаға негізделді. Бұл ретте білім алушылар өздерін бір нәрсені үйренген, білген сияқты сезінеген.

Тамагочи эффектісі.

Тамагочи эффектісі – адамдардың роботқа немесе басқа виртуалды объектіге эмоционалды түрде тәуелді болатын психологиялық құбылыс. Адамның Тамагочиге, ұялы телефонға, роботқа немесе тіпті қандай да бір компьютерлік бағдарламаға деген көзқарасы болуы мүмкін. Зерттеулер көрсеткендей, Тамаготчи әсері кез келген жаста пайда болуы мүмкін және адамның психикалық денсаулығына оң және теріс әсер етуі мүмкін.

Веблен эффектісі.

Веблен эффектісі – жоғары бағаға байланысты қарапайым тұтынушылардың көпшілігіне қолжетімсіз көзге түсетін тауарларды тұтыну. Мұндай тұтыну жоғары бағаны көтере алатын жеке тұлғаның эксклюзивтілігін көрсету ниетінен туындайды. Экономист Торштейн Бунде Вебленнің құрметіне аталған.

Зейгарник эффектісі.

Зейгарник эффектісі - адам аяқталған әрекеттерге қарағанда үзілген әрекеттерді жақсы есте сақтайтын психологиялық әсер. Б.В.Зейгарник бұл заңдылықты есте сақтаудың мотивациялық компонентінің бұзылуы аясында зерттеді, кейінірек әсер оның есімімен байланысты атау алды. Осы бағыттағы зерттеулер оның дипломдық жұмысының тақырыбы болды.

Соматопсихология.

СОМАТОПСИХОЛОГИЯ - оның мәселелеріне тұлғаны зерттеу, неврологиялық және психикалық емес әртүрлі аурулары бар науқастарды диагностикалау, емдеу, тексерудің психологиялық мәселелері кіреді. Психосоматикалық бұзылыстары бар науқастарды зерттеу ерекше маңызға ие - ішкі аурулар (мысалы, гипертония, созылмалы коронарлық жеткіліксіздік, бронх демікпесі және т.б.), олардың шығу тегі мен ағымында жетекші орынды психикалық факторлар алады.

Өзін-өзі реттеу (саморегуляция).

Психологиялық (психикалық) өзін-өзі реттеу (ПСР) – субъектінің мінез-құлқын немесе қызметін басқару және шындықты бейнелеу мен модельдеудің психикалық құралдарын пайдалана отырып, оның қазіргі жағдайын өзін-өзі реттеу.
Психикалық өзін-өзі реттеу түсінігінің тар түсіндірмесі де бар, анықтаманың соңғы бөлігіне – адамның нақты жағдайының өзін-өзі реттеуіне тоқталады. Бұл жағдайда «ағзаның психикалық әрекетінің көмегімен жүзеге асырылатын әртүрлі күйлерді, процестерді, әрекеттерді реттеу» немесе «адамның сөз және сәйкес психикалық көмегімен өзіне әсер етуі» ретінде қарастырылады. суреттер».
Өзін-өзі реттеу процесінде адам үш әсерге қол жеткізе алады: тыныштандыру (эмоционалдық шиеленісті жою), қалпына келтіру (шаршауды жеңілдету) және белсендіру (психофизиологиялық реактивтілікті арттыру). Бұл жағдайда психикалық өзін-өзі реттеудің негізгі мақсаты іс-әрекетті орындау және қазіргі жағдайды басқару болып табылады.

Өзін-өзі реттеу деңгейлері

Психологиялық өзін-өзі реттеу өзінің көп деңгейлі құрылымымен сипатталады.

Еріксіз, бейсаналық;
Ерікті, саналы;
Жартылай саналы.

Өзін-өзі реттеудің бейсаналық механизмдері адамның жағдайын қоршаған ортаның талаптарына сәйкес келетін қажетті деңгейде сақтайды. Дегенмен, уақыт өте келе автоматты реттеу ресурстары таусылады және олардың жағдайын саналы түрде реттеу және жұмыс қабілеттілігін қалпына келтіру қажеттілігі туындайды.
Саналы өзін-өзі реттеу – белгілі бір қызмет түріндегі мақсатқа табысты жету үшін қажетті психологиялық құрал.
Саналы өзін-өзі реттеу – мақсат қою және оған жетуді басқарудың саналы және тәуелсіз қабілетіне ықпал ететін адамның осындай әмбебап және арнайы құзыреттерін қамтитын метаресурс.

Психологиялық өзін-өзі реттеу әдістері

Өзін-өзі реттеудің вербалды және вербальды емес әдістері бар.
Өзін-өзі гипноз - сезім мүшелері арқылы санадан тыс санаға немесе бейсаналық әсер етудің психологиялық процесі.

Өзіне деген сенімділік – логикалық дәлелдер мен дәлелдер арқылы бір нәрсеге сендіре отырып, жеке көзқарастарға саналы түрде әсер ету қабілеті.

Өзін-өзі талдау – өзіне немесе санасына, сондай-ақ өз іс-әрекетінің өнімдеріне, оларды кейіннен қайта ойластыру арқылы назар аудару.

Жағдайды талдау.

Вербалды емес әдістерге мыналар жатады:

Тыныс алу жаттығулары;

Зейінді ауыстыруға бағытталған жаттығулар;

Әр түрлі физикалық жаттығулар;

Визуализация.

Өзін-өзі жүзеге асыру (самоактуализация).

Өзін - өзі жүзеге асыру - бұл тұлғаның жетілген өзіндік реттеу, өзіндік басқару негізінде пайда болатын, жақын ортада өзінің әлеуметтік статусын жоғарылату қажеттілігінен туындаған, өзін-өзі көрсету және өзін әлеуметтік тәжірибе субъектісі ретінде өзін-өзі бекіту бойынша дербес, саналанған, арнайы ұйымдастырылған іс-әрекеті. Осы процестің психологиялық механизмдері ретінде мыналарды бөліп көрсетуге болады:

тұлғаның арнайы түрде ұйымдастырылған өзін-өзі зерттеуі (өзін-өзі тану);

адамның өз қасиеттері, қабілеттері, әлеуметтік құндылықтары жөніндегі түсініктердің қалыптасуы (өзін-өзі анықтау);

өзіне бағытталған сыртқы талаптарды мақсатты түрде зерттеу, солармен өз әлеуметтік кемелдігін салыстыру, яғни өзінің әлеуметтік талаптарға сай болута дайындығын анықтау (өзін-өзі саналау);

өзін-өзі тәрбиелеу міндеттерін бөліп алу, қоғамдық пайдалы іс-әрекет барысында өз жеке басы бойынша тәрбиелеу жұмысын жоспарлау, өзін-өзі ұйымдастыру, өзін-өзі талдау, өзін-өзі қадағалау, өзін-өзі бағалау түрлерін анықтау (өзін-өзі дамыту).

А.Маслоу теориясы

Маслоу Роджерс теориясына оның қажеттіліктер тұжырымдамасын қосады. Бұл психологтың теориясы екі негізгі аспект бойынша айналады: біздің қажеттіліктеріміз бен тәжірибеміз. Басқаша айтқанда, бізді не итермелейді және біз өмір бойы не іздейміз және осы жолда бізге не болады, біз не өмір сүріп жатырмыз. Бұл жерде біздің жеке тұлға қалыптасады. Шындығында, Маслоу мотивацияның ұлы теоретиктерінің бірі болып саналады.

Маслоудың тұлға теориясы екі деңгейден тұрады. Бір биологиялық, бәрімізге қажет қажеттіліктер, ал екіншісі жеке қажеттіліктер, олар біздің қажеттіліктеріміз - бұл біздің қалауымыз бен өмір сүріп жатқан тәжірибеміздің нәтижесі.

Ф.Герцбергтің мотивация теориясы.

Герцбергтің қос факторлы теориясы - мотивация және гигиена теориясы деп те аталады.

Теорияның негізі мынада: жұмысшының жұмысынан қанағаттану немесе қанағаттанбау тудыратын элементтер мүлдем әр түрлі сипатта болады. Сол сияқты, теория адамның қажеттіліктерінің екі түрі бар деген ойдан туындайды: ауырсынудан немесе қолайсыздықты тудыратын оқиғалардан аулақ болу қажеттілігі және екінші жағынан, интеллектуалды ретінде эмоционалды тұрғыдан жетілуге және жетілуге деген қажеттілік немесе тілек.

К. Альфредоның мотивация теориясы.

Америкалық психолог Клейтон Пол Алдерфер 1969 ж Маслоудың қажеттіліктер иерархиясы негізінде өзінің «Өмір сүру, байланыс, өсу» атты жеке теориясын құрастырды.

Алдерфер физиологиялық қажеттіліктер және өмір сүру қажеттіліктерін өмір сүру қажеттіліктері тобына енгізді; мхб-қа және тәуелділікке қажеттілікті – байланыс тобына; өзін-өзі белсендіру қажеттілігі – өсу қажеттілігі тобына жатқызды.

Алдерфер қажеттіліктер теориясына қосымша «регрессия принципін» құрастырды, онда жоғары деңгейдегі қажеттіліктер барысында адам төменгі деңгейдегі қажеттіліктерге дейін төмен түседі. Мыс: егер адам карьералық өсуде қажеттіліктерін қанағаттандыра алмаса, қарым-қатынас жасауға деген қажеттілігі қайтадан айқын көріне бастайды, мысалы – жұмыстастарымен жаңа байланысқа түсу байқалады.

Алдерфер ойынша, осы немесе басқа да қажеттіліктерге ие болу әр түрлі адамда ерекшеленуі мүмкін. Алдерфер өзінің теориясын жұмысшылардың мотивациясын зерттеуге негіздей келе, басшылар өзінің қарамағындағы жұмысшылардың қажеттіліктері қатарын сезіне білуі керек деген қорытындыға келді. Тек бір ғана қажеттіліктер тобымен қанағаттану ғалым ойынша, тиімді мотивациялық фактор болып есептелмейді.

Д. Макгрегор теориясы.

Д.МакГрегор теориясы «Х және Y теориясы» ретінде танымал. Өткен ғасырдың 60-ж. Америкалық психолог Дуглас Мак Грергор (1906-1964) теориясын ұсынып, сәйкесінше мотивациясы әртүрлі жұмысшылардың 2 түрі бар деп есептеді.

Х теориясына сәйкес жұмысшылардың 1-типі – еріншек, жұмыстан қашқақтаушы адамдар. Бұндай жұмысшылар үшін арнайы бақылау жүйесі жүзеге асырылуы керек, сонымен қатар күштеу формасы – жеңілден (сендіру) ауырға (жазалау) қолданылады. Жұмысшылар белсенділік танытпайды, өз ойлары жоқ, жауапкершіліктен қашады. Х теориясының басшылығы болса, жұмысшылардың бірден бір мотивациялық факторы ақша болып есептеледі деп санайды. Олардың ойынша, жұмысшылар жұмыс жасағысы келмейді, міндеттерден қашады, сәйкесінше басқарудың авторитарлық стилін қолдануға тура келеді.

Х теориясы шеңберіндегі басшылар үнемі басқарады, себебі олар ешбір қызметкерге сене алмайды, өз жұмысын тапсырып кете алмайды. Басшылықтың арасында өзінің жұмысшыларының әлеуетін пессимистикалық бағалау жиі кездеседі, ол көбінесе қарамағындағылардың риза болмауына әкеледі.

Y теориясына сәйкес жұмысшылар өздеріне жауапкершілік алуға ұмтылады. Жұмысшылар өздерінің жұмысынан қанағат алады (ақыл-ой жағынан және физикалық сипатта). Бұл тұрғы көзқарасы бойынша адамды жазалау немесе материалдық стимулдамай-ақ оның ашылуына, өзінің әлеуетін жүзеге асыруға мүмкіндік береді, жауапкершілік пен міндеттерді жүзеге асыруға мүмкіндік береді, жауапкершілік пен міндеттерді бөліп алу арқылы оның ұ»ым үшін маңыздылығын көрсетеді.

Y теориясындағы басшы ойынша, жұмысшылар қолайлы жағдай барысында жақсы жұмыс жасауға ұмтылады және шығармашылық қабілеттерінің қорына ие. Осы қорды ашу үшін басшылар жұмысшының өзінің «Менін» жүзеге асыруға кедергі келтіретін кедергілерді жоюға ұмтылады.

Мак Грергор ойынша, адамның интеллектуалдық әлеуеті әдетте толық көлемде қолданыла бермейді, ол кейбір жағдайда (мыс, қоғамдық өндірісте) тек Х теориясында жүзеге асуы мүмкін, ал басқа жағдайда тек Y теориясы жүзеге асады.

Д. Маккелланд теориясы.

МакКлелландтың мотивация теориясы 1940 жылдары американдық психолог Дэвид МакКлелланд жасаған теория.

Макклелланд мотивация - бұл «жеке тұлғаның мінез-құлқын басқаратын, бағыттайтын және таңдайтын қиялмен өлшенетін мақсат күйіне немесе жағдайға қайталанатын алаңдаушылық» деп мәлімдеді. Өзінің жұмысын негізге ала отырып, ол үш нақты мотивке назар аударды: жетістікке деген қажеттілік (N-Ach);

The қосылу қажеттілігі (N-Aff); және қуат қажет (N-Pow).

N-Ach - бұл стандарттар жиынтығына қатысты асып түсуге деген ұмтылыс. Бұл сәттілікке жету.

N-Pow - бұл ықпалды болуға ұмтылу және ұйымға әсер ету.

N-Aff - жақын жеке қатынастарға деген ұмтылыс.

МакКлелландтың үш қажеттілігі дәйекті емес, керісінше бір-біріне қатысты қолданылады. Оның теориясына сәйкес, адамдардың көпшілігі осы қажеттіліктердің қоспасын иеленеді және бейнелейді: жетістікке деген қажеттілігі жоғары адамдар жеке есеп беруді ұсынатын жағдайларға тартылады; билік пен билікке басым қажеттіліктері бар адамдар ықпал етуге және жеке мәртебесі мен беделін арттыруға ұмтылады.

73. Мотивация түрлері.

В. Врум теориясы.

Теорияны 1964 жылы канадалық психология профессоры Виктор Врум ұсынды. Врумның күту теориясы арқылы адамның мотивациясы үш факторға байланысты екендігі анықталды: күту, валенттілік және инструменталдылық. В.Врум өз теориясын ұйымдар саласында шоғырландырады, сондықтан ол әсіресе жұмыс кезінде мотивацияға жүгінеді.

Теория бойынша күту – бұл адамның жұмсаған күш-жігері күткен және қалаған нәтижеге әкелетіндігі туралы ойы.
инструменталдылық – еңбекті орындау және қажетті нәтижеге қол жеткізу сыйақы алудың негізгі шарты (құралы) екенін түсіну.
Валенттілік – белгілі бір сыйлықты алу нәтижесінде туындайтын салыстырмалы қанағаттану немесе қанағаттанбау дәрежесі.

Мотивация түрлері.

Мотивация (ағылш. motіvation) – қолданылу ыңғайына қарай қазақша "ниет", "түрткі", "кірісу", "жігерлену", "ынталану" сөздерінің мағынасына жақын келетін, қазіргі заман мәдениеті мен гуманитарлық ғылымдарында кең қолданылатын ұғым.
Ішкі мотивация - сыртқы орта қалай болуына қарамастан мотивациялық талпыныс ішкі ниеттен оянады және мақсат атаулы субъективті болады. Онда міндеттің өзі құштарлық және шаттық туғызады. Сыртқы себеп емес, ішкі ұнату негізгі қозғалыс түрткісі болады.
Сыртқы мотивация - мотивация тұрақты талпындырушы ретінде көбінесе сыртқы орта талаптарынан қоздатылады. Мұнда кіріс, мәртебе, мансап секілді сыртқы нәрселердің талабымен мақсатқа белсену туады және оның белсенуі ішкі мотивация ниетімен қайшыласып та жатады. Яғни, өз талпынысын соншылық сүйе қоймайды, бірақ қажеттілік үшін соған барынша талпынуға мәжбүр болады. Сыртқы мотивация жекенің сыртынан келеді. Әрекет өз табысынан рахаттану үшін емес, ақша табу, мансапқа жету, мүдде, балл алу, мәжбүрлену, жазалану секілділер сыртқы мотивацияға ілік болады.
Оң мотивация-Адам еркін шабыттандырып, жігерлендіріп, белсенді етіп, үміткер етіп, қайтпас қайсар етіп сомдаған мотивация
Теріс мотивация-адам еркін салғырттандырып, енжар етіп, үмітсіз етіп, босбелбеу етіп, шегіншектетіп сомдаған мотивация
Мотивацияның тұрақты-тұрақсыздығы—яғни оның адам әрекетіндегі ықпалының сақталу ұзақтығы адамның ішкі ұстанымының берік-әлсіздігіне, ниеттің шын-жалғандығына, кедергілердің сипатына, ортаның жол қою дәрежесіне байланысты болады.
Жекелік—Ашығу мен шөлдеуден, тоңудан сақтану, азаптан құтылу т.б. үшін қажетті мотивациялар.
Топтық—Ұрпақ өсіру, отбасылық, әулеттік, ұлттық, мемлекеттік тұрмысқа мүмкіндік қарастыру, өзі тәуелді топтың (отбасы, әулет, ұлт, мемлекет) тұрақтылығын сақтауға тырысу қатарлылар.

Әлеуметтік интеллект.

Әлеуметтік интеллект - өзара әрекеттесудің табысын айқындайтын білім мен дағды, адамдарға адамдармен оңай араласуға көмектесетін және ыңғайсыз жағдайларға жол бермейтін сыйлық. Тұжырымдама жиі эмоционалдық ақылмен анықталады, бірақ көбінесе зерттеушілер олардың қатарлас жүретінін көреді. Әлеуметтік барлау тұжырымдамасында үш компонент бар:

Кейбір әлеуметтанушылар оны жеке ой-санаға, когнитивті қабілетіне бөледі және біліммен, ауызша және математикалық интеллектпен және т.б.

Феноменнің басқа жағы - нақты білім, әлеуметтену процесінде сатып алынған дарындар.

Үшінші анықтама - жеке тұлғаның ерекшелігі, ол командада табысты байланыс пен бейімделуге кепілдік береді.

Кәсіби дамуда әлеуметтік интеллекттің рөлін анықтаған ғалымдар әлеуметтік интеллект үшін не қажет екенін ойластыра бастады. Жиырмасыншы ғасырдың ортасында Дж.Гилфорд SI-ды өлшеуге қабілетті алғашқы сынақтан өтті. Міндеттердің күрделілігі, шешімнің жылдамдығы мен түпнұсқалығы сияқты параметрлерді ескере отырып, адамның әлеуметтік сауаттылығын білдіруі мүмкін. Әлеуметтік интеллекттің жақсы деңгейінің болуы туралы әртүрлі мемлекеттердегі әрекеттердің тиімділігі туралы айтылады. Тиімділігі SI бірнеше деңгейін анықтайды:

орташа - іс-әрекеттердің үлгілері, күнделікті өмірде өнімділік;

төменгі деструктивті мінез-құлық, тіпті жағдайлардың ең қолайлы сәйкестігін бұзуға қабілетті;

жоғары - коммуникация дағдылары, адамдарға басшылық жасау, кез-келген мәселені бақылау қабілеті.

Жоғары әлеуметтік интеллект

Өмірдің математикасы адамдарға қиын қол жеткізуге болатын қиындықтармен үнемі кездеседі. Оларды шеше алатындар жеңіске жетеді. Әлеуметтік және эмоционалдық ақыл-ойлар адамның ойлау қабілеті мен қабілеті болса, жоғары. Әлеуметтік тәрбиелеу әрдайым көшбасшы. Ол оппоненттерді өз ойларын, нанымдарын, идеяларын өзгертуге мәжбүр етеді; тез алынған ақпаратты жинайды және проблеманы басқарады, қысқа уақыт ішінде дұрыс шешім табады.

Төмен әлеуметтік интеллект

Егер адам әлеуметтік интеллекттің төмен деңгейіне ие болса, онда оның өзі өздері пайда болған және әсіресе оның кінәсінен пайда болған қиындықтарға толы. Адамдар мінез векторын таңдай алмайды, инстинкттер мен импульстарға әрекет етеді. Олар басқалармен тығыз байланыста, өйткені олар пайда болған қайғы-қасіреттің түп тамырымен бұзылып, маңызды адамдармен қарым-қатынасты бұзады. Ал қарым-қатынаста туындайтын қиындықтар, біреулердің көмегі мен көмегі арқылы ғана жеңе алады.

Әлеуметтік интеллектіні көтеру үшін, өз білімін жетілдіру және әлеуметтік қарым-қатынасқа кедергі болатын басқа да әдеттерден арылту қажет. Біріншіден, өзімшілдіктен арылуға және назарыңызды басқа адамдарға аударуға, яғни сіздің қабылдау қабілетіңізді арттыру. Төмендегілерді қалай жасауды үйрену пайдалы:

дене тілін түсіну;
эмоцияларды оқу;
сұхбаттасушы көңіл күйін түсіру;
тыңдау және есту;
өзіңіздің эмоцияларыңызды басқарыңыз;
ашық түрде әрекетсіздікпен әрекет ету.

Көбелек эффектісі.

«Көбелек эффектісі» түсінігі, әдетте, жаратылыстану ғылымында қолданылады және ол кейбір хаотикалық жүйелердің ерекше қасиетін білдіреді, соған сәйкес жүйеге шамалы әсер басқа жерде және уақыттың басқа сәтінде алдын-ала болжанбайтын және үлкен салдарға әкелуі мүмкін.

Бұл құбылысты американдық математик және метеоролог Эдвард Лоренц «көбелек эффектісі» деп атады. Ол келесідей анықталған: қанаттарымен ұшып келе жатқан көбелек, мысалы, Айова штаты, жаңбыр кезінде Индонезияда зенитке жететін басқа да әсерлердің көшкінін бастай алады.

жүктеу 0,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 24 25 26 27 28 29 30 31 32