Программалау тілдері жоғары оқу орындарына арналған оқулық


 C ПРОГРАММАСЫН ОРЫНДАУ ОРТАСЫ



жүктеу 5,01 Kb.
Pdf просмотр
бет67/82
Дата16.05.2018
өлшемі5,01 Kb.
#14051
түріПрограмма
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   82

 
186 
12 C ПРОГРАММАСЫН ОРЫНДАУ ОРТАСЫ 
12.1. Турбо С редакторының терезесі 
Turbo С программалау жҥйесі  С тілінде программа қҧрастырып, оны орын-
дауға  мҥмкіндіктер  береді.  Жалпы,  тҧтынушы  мынадай  әрекеттерді  орындай 
білуі керек:  
- программаның мәтінін жазып, дискіде программа файлы ретінде сақтау;  
- программаны компиляциядан ӛткізіп, егер синтаксистік қателері бар болса, 
оларды тҥзету;  
- программаны орындап, нәтижесін алу.   
Сонымен,  кез  келген  программа  оны  теру,  компиляциялау,  қҧрастыру, 
атқарылушы модульді жасау және орындап нәтиже алу сатыларынан ӛтуі тиіс. 
С  тілінің  біріктірілген  (интегралданған)  ортасында  программа  орындау 
тӛмендегідей қадамдардан тҧрады: 
1) компилятор қажет файлдарды іздеп тауып алуы ҥшін ортаның параметрлерін 
тағайындау;  
2) программалық файлды редактор ортасына жҥктеу немесе теру; 
3) атқарылатын модульді (орындалатын файлды) жасау;  
4) программаны іске қосу және орындау;  
5) программада қате болса, оны жӛндеп тҥзету. 
Программа қҧру ҥшін, ең алдымен, Турбо С біріктірілген ортасымен жҧмыс 
істей білу керек. 
Турбо  С  ортасы  –  арнайы  кӛп  терезелі  мәтіндік  редактор.  Ол  кӛбінесе 
С:\TC\BIN\tс.exe  файлын  іске  қосу  арқылы  немесе  соның  жарлықтарының 
бірін іске қосу жолымен жҥктеледі: 
ТС.ЕХЕ  файлының  жұмыс  істеу  барысында  экранда  Турбо  С  орта-
сының негізгі терезесі ашылады (12.1-сурет). 
Турбо  С  ортасын  автоматты  тҥрде  жҥктеп,  орыс  (қазақ)  әріптерін  теру 
мҥмкіндігін  беретін  C.bat  пакеттік  файлының  мәтінін  мынадай  тҥрде 
қҧрастыруға болады:  
 
 c: 
 cd  TC\BIN 
 rk.com 
 tc.exe 
 
C.bat  файлын  немесе  оның  жарлығын  шерту  арқылы  да  Турбо  С  ортасы 
ашылады.  Ол  іске  қосылған  соң,  орыс  әріптеріне  және  ағылшын  әріптеріне 
ауысу  қос  Shift  пернелерін  (ол  басқаша  да  болуы  мҥмкін)  қатар  басу  арқылы 
орындалады.  Tурбо  С  редакторы  DOS  ортасында  жҧмыс  істейтін  кӛкшіл 
экранға шығады. Ол экран тӛрт бӛліктен тҧрады (12.1-сурет): 
- меню жолы, 
- тҥзету/теру терезесі, 
- мәлімедеме хабарлар терезесі, 
- қалып қатары. 


 
187 
Терезені ҥлкейту ҥшін Alt+Enter пернелерін басу керек, редактор терезесін 
экранды  толық  алатындай  етіп  ҥлкейту  ҥшін,  оның  оң  жақ  жоғарғы 
бҧрышындағы тілсызық 
[

]
 батырманы шерту керек. Ал терезені жабу ҥшін 
– сол жақ жоғарғы шеттегі тӛртбҧрышты батырманы 
[]
 шертеміз. Турбо С-
ден шығу ҥшін Alt және (латын) пернелерін қатар басу керек. 
 
 
 
 
 
 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
    12.1-сурет. Турбо С-дің біріктірілген ортасы 
 
Терезе  нӛмірі  оның  оң  жақ  жоғары  бҧрышында  орналасады.  Керекті 
терезеге (1 – 9 ) кӛшу ҥшін: 
-  Alt+0  пернелерін  басқанда  шығатын  терезелер  тізімінен  керектісін  таңдау 
арқылы; 
- Alt+5 деп терезе нӛмірін 5-ті енгізіп кӛшу; 
- F6 пернесі арқылы терезелердің бірінен біріне кӛшуге болады. 
F5 пернесі арқылы терезені ҥлкейтуге немесе аздап кішірейтуге болады. 
Меню  жолында  11  команда  бар,  олар  әртҥрлі  қызметтер  атқарады,  әр 
менюді  таңдағанда,  оның  ішкі  командалары  ашылады.  Солардың  кез  келгенін 
таңдап орындай аламыз.  
12.2 Меню командалары  
Программа іске қосылып, терезе ашылғаннан кейін, курсор жҧмыс алабында 
тҧрады.Меню  қатарына  F10  пернесі  арқылы  шығып,  ESC  арқылы  жҧмыс 
алабына  ораламыз.  Меню  қатарының  командаларын  және  тӛменгі  сатылы 
командаларының қажеттісін ← ↑ → ↓ бағыттауыштары арқылы таңдай аламыз. 
Команданы орындау ҥшін Enter пернесін басамыз.   
Осы  әрекеттерді  тышқан  қолтетігімен  де  қалыптағыдай  етіп  орындауға 
болады. 
Командалар тізімі 
 
Ё
 
– қосымша әрекеттер орындау.  
File (файл) – файлдармен жҧмыс істеу.  
Тҥзету/теру терезесі 
Меню жолы 
Қалып қатары 


 
188 
Edit (тҥзету) – ашық терезедегі мәтінді тҥзету режимдерін орындау.  
Search (іздеу) – іздеп табу әрекеттерін орындау.  
Run (атқару) –  программаны орындау.  
Compile (компиляция) – программаны компиляциядан ӛткізу.  
Debug ( отладка) – программаны жӛндеу.  
Options (нҧсқалар) – орта параметрлерін тағайындау.  
Windows (терезе) – тереземен жҧмыс істеу.  
 Help (кӛмек) – анықтамалық жҥйеден кӛмек алу.  
Қосымша  әрекеттер  жҧмыс  істеп  тҧрған  файлдарды  анықтау,  ішкі 
Ассемблерді іске қосу сияқты әрекеттерді орындайды.  
                File менюінің ішкі командалары (12.2-сурет): 
Open   F3  – 
бҧрын жазылған файлды ашу {A:\LB1.C} 
New    
– 
жаңа файл ашу 
Save    F2  – 
файлды дискіге жазып сақтау 
Save as …  – 
файлды басқаша тҥрде жазып сақтау 
Save all 
–   
барлығын да жазып сақтау 
Change dir –  
директорийды ӛзгерту 
Print    
– 
ашық терезедегі файлды қағазға басу 
Dos shell 
–  
DOS-қа (Turbo С-ден) уақытша шығу  
Exit   Alt-X  – 
Turbo С-ден шығып кету 
Файлды  дискіге  ӛзіңіз  қойған  атпен  сақтауға  арналған  Басқаша  сақтау 
(Save as – Сохранить как...) терезесі тӛмендегі 12.2-суретте кӛрсетілген. 
 
 
12.2-сурет. Дискіге мәлімет жазу терезесі 
 
Edit менюінің ішкі командалары (12.3-сурет): 
Undo  (болдырмау)  Alt  +  Bksp  –  соңғы  орындалған  команданың  әрекетін 
болдырмай алып тастайды.  
Redo  Shift  +Alt  +  Bksp  –  Undo  командасының  кері  қайтарған  командасы 
әрекетін қайтадан іске қосады.   
Cut  (қиып  алу)  Shift+Del  –  белгіленген  бӛлікті  буферге  қиып  алады  (бҧрынғы 
орнында қалмайды).  


жүктеу 5,01 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   82




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау