Программа Форма ф со пгу 18. 2/06 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Рабочая программа

  

                                                   Форма           

1. Ф СО ПГУ 7.18.2/06

 

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Журналистика кафедрасы

КІТАПХАНАНІҢ АНЫҚТАМАЛЫҚ 

ІЗДЕНІС  АППАРАТЫ

пәні бойынша

050418,5В09100 «Кітапханатана ісі» мамандығының

 студентеріне арналған 

ЖҰМЫС  БАҒДАРЛАМА 

Павлодар

                  Ежелгі заманда пайда болған кітапхана каталогтары бүгінгі күнге 

дейін сақталып, өз өмірін әрі қарай кеңейтіп жатқан қалпында.

Кітапхана ісінде каталогтеу процесі айрықша орын алады, өйткені

онсыз   кітапхана   қорын   ашу,   белгілі   құжаттың   болу-болмауын   анықтау,

библиографиялық ізденіс жасау.

Пәнді   оқыту   мақсаты-халықаралық   деңгейге   сай   келетін   жаңа

стандарттар негізінде каталогтар мен картотекалар жүйесі және каталогтеу

технологиясын қарастыру.

Пәнді оқыту міндеті-студенттерге кітапхана каталогтарының пайда

болуы және қалыптасу жолын баяндау, олардың теориясы, әдістемесі және

ұйымдастыру тәжірибесімен таныстыру, тиісті әдіс-тәсілдерін меңгерту.

Пәннің   мақсатына   мен   міндетіне   сай   каталогтардың   мәні,

теориялық   негіздері,   типтері,   ұйымдастыру   принциптері,   ерекшеліктері

қарастырылады. 

Пәнді оқыту мақсатында студент білу керек:

-кітапхана   каталогтарын   құрастыру   және   ұйымдастыру   барысында   негізгі

алынатын халықаралық және отандық СИБИД жүйесінің стандартына, тиісті

қағидалар мен ережелерге ерекше көңіл бөлу; 

-кітапханалық-библиографиялық   жіктемелердің   даму   тарихын,   өзгешелігін,

жалпы   түсініктемелерін,   функцияларын,   қазіргі   таңда   атқаратын   рөлі,

халықаралық   және   отандық   деңгейде   оларды   қолданылу   аясын   мен

электронды   коммуникациялар   жүйесіне   бейімдеу   тақырыптарын   мәнді   де

маңызды орын алатынын білу;

2 Пререквизиттер

1. «Құжатты аналитико-синтетикалық өңдеу»    

2. «Кітапханатану»

3. «Кітапханалық қор»

4. «Библиографиятану»

5. «Информатика»

3 Пәннің мазмұны

3.1Тақырыптық жоспар  

      

Сырттай оқу бөлімі

Сағат саны

№

Тақырыптар

Дәріс

Тәж

Зертх

СӨЖ

1

Кіріспе. Кітапхана каталогтары 

мен картотекалар жүйесі. 

Каталогтеуге кіріспе.

1

-

-

23

2 Кітапхана каталогтары 

ақпараттық-ізденіс жүйесі 

ретінде. Алфавиттік, жүйелік, 

өлкетану жүйелі, пәндік, 

электронды каталогтар 

1

2

1

23

3 Картотекалар және мәліметтер 

базалары Құрама каталогтар

1

1

-

-

4 Корпоративтік (ұжымдық) 

каталогтеу 

1

1

1

23

5 Кітапханалық-библиографиялық 

жіктемелер, теориялық негіздері 

Жіктемелер типологиясы

1

1

1

-

6 Құжаттар жіктемелерінің тарихы

1

1

1

-

7 Кеңес Одағы кезеңіндегі 

жіктемелер

1

1

-

23

8 Негізгі кітапханалық-

библиографиялық жіктемелерінің

қазіргі жағдайы

1

1

-

25

Барлығы

8

8

4 (2)

117

   

1 Теориялық курстың мазмұны

1   тақырып  Кіріспе.   Кітапхана   каталогтары   мен   картотекалар   жүйесі.

Каталогтеуге кіріспе.

«Кітапхана   каталогтары»   пәнінің   міндеті   мен   мағынасы,   жоғары

мамандырылған   кітапханашы-библиографтарды   дайындауда   алатын   орны.

Пәннің   «Философия»,   «Логика»,   «Кітапхана   қоры»,   «Библиографиятану»,

«Информатика» және басқа көлемі мен құрылысы

Каталогтану-кітапханатанудың   құрамдас   бөлігі   ретінде   каталогтеудің

тарихын, теориясын, мазмұнын, әдістемесін және технологиясын, кітапхана

каталогтарының жүйесі мен болмыстарын қарастыратын ғылыми және оқу

пәні.   СИБИД   жүйесі   стандарттарына   енгізілген   негізгі   ұғымдар   мен

терминдер,   олардың   анықтамасы.   Кітапхана   каталогтарының   пайда   болу

және даму тарихы. 

2 тақырып  Кітапхана  каталогтары   ақпараттық-ізденіс  жүйесі   ретінде.

Алфавиттік, жүйелік, өлкетану жүйелі,  пәндік,  электронды каталогтар

Кітапхана   каталогтары   анықтамалық-библиографиялық   аппараттың

бөлігі ретінде атқаратын қызметі, олардың негізгі функциялары. Кітапхана

каталогтарының   негізгі   болмыстары   Каталогтардың   формальды   және

мазмұндық   белгілері   бойынша   айқындалатын   түрлері.   Библиографиялық

жазба   –каталогтеудің   негізі,   оның   компоненттері.   Библиографиялық

сипаттама-құжаттың моделі. Библиографиялық сипаттаманың тарихы

Алфавиттік   каталогтың   қызметі.   Қызметтік   және   оқырмандық   АК

функциялары,   айырмашылығы.   Орталықтандырылған   кітапханалар

жүйесіндегі   АК.   АК   ұйымдастыру   негіздері.   АК   редакциялау.   АК

жарнамалау. 

Құжаттарды   жүйелеудегі   теориялық   негіздері.   Жүйелі   каталогтың

міндеті   және   құру   принциптері.   Орталықтандырылған   кітапханалар

жүйесіндегі ЖК. ЖК ұйымдастыру, редакциялау және жарнамалау негіздері.

ЖК-на   жасалынатын   алфавиттік-пәндік   көрсеткіш,   оның   міндеті   мен

құрылымы.

Пәндік   каталогтың   мәні,   маңызы,   міндеті,   құрылу   негізі.   ПК   даму

жолдары.   ПК   ұйымдастыру   және   жүргізу.   Құжаттарды   пәндестіру   жалпы

әдістемесі. ПК редакциялау жұмысы.

Өлкетану   жүйелі   каталогының   басқа   каталогтардан   айырмашылығы.

Орталықтандырылған кітапханалар жүйесіндегі ӨЖК. ӨЖК-да бейнеленетін

құжаттар түрлері, оларды іріктеу критерийлері. ӨЖК ұйымдастыру, жүргізу,

редакциялау принциптері

Электронды   каталогтың   анықтамасы,   оның   ерекшелігі,   ақпараттық

ізденіс   жасаудағы   мүмкіндіктері.   ЭК   құруда   атқарылатын   технологиялық

процестер.   ЭК   бағдарламалық   қамсыздандыру.   Лингвистикалық   амалдар.

Каталогтеу форматтары.

3 тақырып Картотекалар және мәліметтер базалары Құрама каталог

Картотекалар және мәліметтер базаларының кітапхана каталогтарынан

айырмашылығы, олардың өзара байланысы және бірлігі. Библиографиялық

картотекалардың   түрлері,   атқаратын   қызметтері.   Орталықтандырылған

кітапханалар   жүйесіндегі   картотекалар.   Картотекаларды   құру   әдістемесі.

Мәліметтер базалары фактографиялық ізденіс жүйелері ретінде

Құрама каталог, оны ұйымдастыру мен жүргізудің ерекшеліктері.

Орталықтандырылған   кітапханалар   жүйесіндегі   ҚК.   Виртуалды   құрама

каталог, оның дәстүрлі типі ҚК айырмашылығы.  

4 Корпоративтік (ұжымдық) каталогтеу

 

Корпоративтік каталогтеу-жалпы каталогтеу процесінің перспективті да

ұтымды   болмысы.   Шетелдік   корпоративті   жүйелер.   Ресейлік   корпоративті

каталогтеу орталығын құру жобасын мысал ретінде қарастыру.

5 тақырып Кітапханалық-библиографиялық жіктемелер, теориялық 

негіздері Жіктемелер типологиясы 

Жіктеу ұғымы-ғылымның категориальды ұғым ретіндегі анықтамасы. 

Жіктеу белгілері, құрылымы, түрлері. Жіктемелер құрастырудағы 

философиялық аспектілер.

Жіктемелердің пайда болу және қалыптасу тарихы. Санап шығу типті 

жіктемелердің негізгі ерекшеліктері, құрылымы, қолдану аясы. Қиыстыру 

негізінде құрылатын жіктемелер түрлері, оларды жасау және ұйымдастыру 

ерекшеліктері. Отандық және шетелдік кітапханалық –библиографиялық 

жіктемелер туралы жалпы түсінік.

6 тақырып Құжаттар жіктемелерінің тарихы

Ежелгі заманнан ХҮІІІ ғ. дейінгі жіктемелердің даму жолдары. ХІХ ғ. 

бірінші жартысында жіктеу мәселесін шешу бағыттары. М.Дьюи 

жіктемесінің тарихы. Әмбебапты Ондық жіктемесінің қалыптасу кезеңдері. 

ХІХ-ХХғ. басында дамыған кітапханалық жіктемелер.

7 Кеңес Одағы кезеңіндегі жіктемелер

Ресейдің саяси-ағарту бас комитетінің жіктемесі. Л.Н.Троповскийдің 

кестелері. Кітапханалық-библиографиялық жіктеме, оның құрылу 

принциптері, басқа жіктемелерден айырмашылығы.

8 тақырып Негізгі кітапханалық-библиографиялық жіктемелерінің 

қазіргі жағдайы

М.Дьюдің Әмбебапты Ондық және кітапханалық –библиографиялық 

жіктемелерінің қазіргі әлемдік кеңістігінде алатын орны, қолданылу аясы 

және болашағы. Барлық жіктемелердің ұтымды жақтарын пайдалану 

негізінде электронды каталогтың мүмкіндіктерін кеңейту және жетілдіру 

жолдары.

2 Тәжірибелік сабақтарының тақырыптары

1. Кітапхана каталогтарының даму тарихы. 

2. Кітапхана каталогтарының болмыстары мен түрлері

3. Алфавиттік   каталогтың   ақпараттық-ізденіс   жүйесі   ретінде   атқаратын

қызметі.

4. Жүйелі   каталогтың   ақпараттық-ізденіс   жүйесі   ретінде   атқаратын

қызметі.

5. Пәндәк   каталогтың   ақпараттық-ізденіс   жүйесі   ретінде   атқаратын

қызметі

6. Электронды   каталогты   құрастыруда   дәстүрлі   типті   каталогтардың

принциптері мен технологиясын пайдалану негіздері

7. Кітапхана каталогтарының стандарттық технологиясы 

8. Тарихи қалыптасқан жіктемелердің жалпы сипаты

3 Зертханалық сабақтарының тақырыптары

1. Библиографиялық   сипаттаманың   элементтері   мен   тарауларының

мінездемесі.   Құжаттар   түрлерінің   әрқайсысына   жасалатын

библиографиялық үлгілері. 

2. Алфавиттік,   жүйелі,   пәндік,   өлкетану   жүйелі   каталогтарының

макеттерін құру 

3. Электронды каталогтың құрылымын талдау

4. Негізгі   кітапханалық-библиографиялық   жіктемелерді   салыстырмалы

негізде талдау.

4 СӨЖ мазмұны

№

СӨЖ түрі

Есеп түрі

Бақылау

түрі

Сағат  

көлемі

1 Дәріс сабақтарына

дайындық

Жұмыс 

дәптері

конспек

т

8 (1*8)

2 Тәжірибелік 

сабақтарына 

дайындық

Жұмыс 

дәптері

ОТ

4 (0,5*8)

2 Зертханалық 

сабақтарына 

дайындық

Жұмыс 

дәптері

ОТ

4 (2)

4 Бақылау жұмысын 

орындау

БЖ

БЖ, 

қорғау

2 (2*1)

6 Дәріс 

сабақтарында 

қарастырылмаған 

тақырыптарды 

талдау  

Жұмыс 

дәптері 

 

конспек

т

99

7 Межелік 

МБ1 

2 (2*1)

бақылауға 

дайындық

      Барлығы: 

117

4.2 Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптары

1. Қазіргі каталогизациялық терминожүйе

2. Каталогтеу технологиясын лингвистикалық қамсыздандыру мәселелері

3. Электронды   каталогты   жасау   барысындағы   лингвистикалық

қамсыздандыру мәселелері

4. Ондық жіктеменің қазіргі жағдайы, болашағы

5. Кітапханалық-библиографиялық жіктеменің қазіргі жағдайы, болашағы

4.3 Бақылау жұмыстарының тақырыптары 

1. Әртүрлі   типті   құжаттарына   библиографиялық   сипаттама   жасау

әдістемесі

2. Мақалалар картотекасының құрылымы, ұйымдастыру негіздері

3. Тақырыптық картотеканы жасау әдістемесі

4. Көпшілік   кітапханаларына   арналған   кітапханалық-библиографиялық

жіктеменің құрылымын талдау

Выписка из рабочего                                                                                                                           Форма    

учебного плана                                                                                                                          Ф СО ПГУ 7.18.1/10

специальности 

050418, 5В09100  Кітапхана ісі

               

Оқу

форм

асы

Бақылау түрі

Жұмыс

көлемі

Курс және семестр

бойынша сағат саны 

Е

м

т

и

х

а

С

ы

н

а

қ

К

Ж

К

Ж

Р

Г

Р

Б

Ж

барлығы

Дә

р

Тә

ж

Зерт

х

СӨ

Ж

Дәр

Тә

ж

Зер

тх

СӨЖ

жа

лп

ы

ау

д

СӨ

Ж

Сыртта

й оқу 

ЖКБН

4

 

5 13

5

18 117

         4 семестр 5 семестр

6

2

8 4 

(2)

117

6 Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

Негізгі:

1. Библиографическая   запись.   Библиографическое   описание.   Общие

требования и правила составления: ГОСТ 7.1.-2003.-Введ. 01.07.2004.-

Взамен ГОСТ 7.1-84, ГОСТ 7.16-79, ГОСТ 7.8-79, ГОСТ 7.34-81, ГОСТ

7.40-82.-М.:   Изд-во   стандартов,   2004.-48с.-(Система   стандартов   по

информации, библиотечному и издательскому делу).

2. Библиографическая запись. Библиографическое описание электронных

ресурсов. Общие требования и правила составления: ГОСТ 7.82-2001.-

Введ.   01.07.2002//   Стандарты   по   библиотечно-информационной

деятельности.-СПб., 2003.-С.430-461.

3. Библиотечно-библиографическая   классификация:   раб.   Таблицы   для

массовых библиотек. М.: Либерия, 1997.-68с.

4. Сборник   основных   российских   стандартов   по   библиотечно-

информационной деятельности. СПБ., 2005.-367с.

5. Справочник   библиотекаря/   Науч.   Ред.А.Н.Ванеев,   В.А.Минкина.-3-е

изд., перераб. и доп.-СПБ.: Профессия, 2006.-496 с.

6. Стандарты   по   библиотечно-информационной   деятельности.-СПБ.:

Профессия, 2003.-576 с.-(Серия Библиотека).

7. Хартюнова   Л.В.   Библиотечные   каталоги.   Назначение,   виды,

историография:   учебное   пособие   для   студентов   библиотечных

факультетов.-М., 1992.-70с.

Қосымша:

8. Гринина   Р.Ф.   Теоретические   основы   предметизации   и   предметного

каталога: учебное пособие для студентов библиотечных факультетов.-

Л., 1989.-73 с.

9. Информационно-поисковый   язык   на   основе   ББК   для   электронного

каталога: методическое пособие/ РГБ: сост. О.А.Лавренова.-М., 1995.-

59с.

10.Каталоги   и   картотеки   ЦБС:   практ.   Пособие   /Гос.   Б-ка   СССР   им.

В.И.Ленина.-М.: Книга, 1985.-128с.

11.Клиндух   И.А   Электронный   каталог.   Проблемы   создания   и

ведения//Библиотековедение.-1995.-№ 6.-с.73-82.

12.Митчел   Д.   Десятичная   классификация   Дьюи:   средство   организации

знаний для ХХ1 века// Научн и техн. б-ки.-1999.-№6.-с.58-65.

13.Сукиясян.   Бибиотечные   каталоги:   методические   материалы-М.:

Профиздат, 2001.-187с.

14.Универсальная десятичная классификация. Полное издание на русском

языке.-М.: ВИНИТИ, 2001.-то же: Сокращенное издание.-2001.-149с.