Практиканы өту бойынша жұмыс бағдарламасы мен әдістемелік нұсқаулары

Практиканы өту жөніндегі

бағдарлама және әдістемелік

нұсқаудың титулдық парағы

Нысан

Н ҰС ПМУ 7.18.3/23

Қазақстан республикасының білім және ғылым министірлігі

С. Торайгыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Есеп және аудит кафедрасы

5В050800 «Есеп және аудит» мамандығының студенттеріне 

диплом алдыңдағы практиканы өту жөніндегі

БАҒДАРЛАМАСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАРЫ 

Павлодар

Практиканы өту жөніндегі

бағдарламалар мен әдістемелік

нұсқауларды бекіту парағы

Нысан

ҰС ПМУ 7.18.3/22

Қазақстан республикасының білім және ғылым министірлігі

С.Торайгыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

БЕКІТЕМІН

ОІ жөніндегі проректор

____________Н.Э. Пфейфер

«____»______________ 201_ж.

Барлық   меншік   түрлеріндегі   ұйымдарда,   мекемелерде,   кәсіпорындардағы

5В050800   «Есеп   және   аудит»   мамандығының   студенттеріне   арналған   диплом

алдыңдағы практиканы өту жөніндегі 

БАҒДАРЛАМА МЕН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАРЫ

Бағдарлама Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты мамандықтың ҚР

МЖМБС 6.08.009– 2008 және «Қазақстан Республикасының білім беру жүйесі.

Кәсіптік практика. Негізгі ережелер» атты ҚР МЖМБС 5.03.005 – 2009  негізінде

әзірленді.

Құрастырушылар:________________э.ғ.к. Мусина А.Ж.

________________доцент Ли Р.С.

Есеп және аудит кафедрасы

Кафедра отырысында ұсынылды

«___» _____________20__ ж, хаттама № ___

Кафедра меңгерушісі ______________А.Ж. Мусина «___» _____________20__ ж.

Қаржы-экономикалық факультетінің ОӘК мақұлданды

«___»______________ 20__ж., хаттама №____

ОӘК төрағасы________________А.Б. Темиргалиева «___» _____________20__ ж.

КЕЛІСІЛДІ

ҚЭФ деканы ____________Т.Я. Эрназаров   «_____»_________20__ ж.

МАҚҰЛДАНДЫ: 

КПжЖОБ бастығы _____________Н.Ж. Акимбекова «___»_____________20__ж.

ОҮЖжӘҚБ бастығы____________А.А.Варакута «_____»________20__ ж.

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

«___»______________ 20__ж., хаттама №____

1

Практика мақсаттары мен міндеттері

5В050800 «Есеп және аудит» мамандығы бойынша диплом алдыңдағы

практика бакалаврларды дайындау оқу жоспарының құрылымды бөлігі болып

табылады.

Практика  мақсаты  – ЖОО  игерген  білімдерін әрі қарай кеңейту  мен

тұйықтау   және   шаруашылық   субъектісінің   бухгалтерлік   есебі   аясындағы

практикалық дағды алу.

Диплом алдыңдағы практиканы студенттер әртүрлі меншік формалары

бар салалық экономика кәсіпорындарында, ұйымдар мен мекемелерде өтеді.

Практика барысында студент міндетті:

 кәсіпорын   ұйымдастыруымен,   оның   құрылымымен,   сала

ерекшелігімен және кәсіпорынның басқару және өндірістік бөлімшелерінің

негізгі қызметтерімен танысу;

 кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп ұйымдастыруын: есеп саясатын,

бухалтерлік   есеп   түрлерін;   есептің   автоматтандырылуын;   бастапқы

ұжаттарын талдаулық есебінің түрлерін; қаржылық есептіліктің құрамы мен

мазмұнын, оны қарастыруын, талдауын және бекітуін; есептің басқару және

қаржылық   талдауының,   оны   жақсартуы   бойынша   ұсыныстарды

енгізуінқызмет етіетін ұйымдастыруының критикалық сипаттамасын   оқып

үйрену; 

 бухгалтерияда,   экономикалық   талдау   немесе   ішкі   аудит

қызметтерінде жұмыс істеп, материалды құндылықтарды, негізгі қорларлы,

талдау, еңбек пен еңбек ақы төлеу, өндіріске шығындарды және өнімдердің

өзіндік құныны есептеу бөлімдерінде отыру;

 бухгалтерлік операциялардың, есеп айырысулардың, түгендеу мен

тексеруді өткізулердің құжаттарын өңдеу мен құруына қатысу;

 кәсіпорынның   қаржылық-шаруашылық   қызметінің,   бухгалтерлік

есептің, экономикалық талдау мен аудитінің рационалды ұйымдастыруының

сұрақтары бойынша мәжіліс жұмыстарына қатысу;

 курстық   жұмыстарды,   ғылыми   докладтарды,   практика   бойынша

есепті дайындау үшін материалдарды жүйелеп жинау.

Диплом алыңдағы практика нәтижесінде студент міндетті:

 саланың   жұмыс   бағыттылығымен,  кәсіпорынның  микро-  және

макроорталарымен,

 кәсіпорынның 

технологиялық   және 

өндірістік

схемаларымен,  дипломдық   жұмыс   тақырыбымен   тығыз   байланысты

өндірістік және басқару бөлімшелерінің негізгі қызметтерімен танысу; 

 белгілі бір уақыт аралығында кәсіпорын жұмысының тиімділігінің

резервтілігін  анықтау  үшін субъектінің  қаржылық-шаруашылық қызметінің

экспресс-талдауын жүзеге асыру;

 есептік  және басқа  да  пәндерді оқу кезінде  алған  теориялық білі

мдерін тұйықтау;

 бухгалтерлік есептілікті жүргізу мен оны компьютиризациялаудың

техникасы, әдістемесі мен ұйымдастыруы бойынша практикалық дағдыларын

игеру;

 бастапқы   құжатттарды,   есептілік   пен   есеп   регистірлеріндегі

жазуларды   жүргізуінің,   құжаттарды   дайындауының,   ЭЕМ   және   жазбаша

түрде   бухгалтерлік   есептілік   түрлері   мен   есептер   құруының     әдістері   мен

тәсілдерін игеру.

 жеке   тапсырмасына   және   дипломдық   жұмыс   тақырыбына   сәйкес

дипломдық жұмысты және диплом алыңдағы практиканың есептілігін жасау

үщін материал жинап, дайындау.

2

Пререквизиттер 

Диплом   алдыңдағы   практиканың   бағдарламасын   игеру   үшін   келесі

пәндерді оқу барысында білімдері мен дағдыларі керек: 

 Мамандыққа кіріспе;

 Қаржылық есеп 1;

 Қаржылық есеп 2;

 Кәсіпорын экономикасы ;

 Бухгалтерлік есеп қағидалары;

 Басқару есебі;

 Аудит;

 Қаржылық және басқару талдау;

 Бухгалтерлік есептіліктің  салалық ерекшеліктері және т.б.

3

Постреквизиттер

Диплом   алдыңдағы   практикасының   бағдарламасын   игеру   нәтижесі

болып   студенттермен   бухгалтерлік   есепті   жүргізуі   ен   ұйымдастыруы,

кәсіпорын есеп саясатын құруы, қаржылық есептілік қалыптасуы саласында

тәжірибелік білімдері мен дағдыларын игеруі табылады. 

Экономикалық   пікір-ойларының   алынған   тәжірибелік   білімдері   мен

дағдыларын   басқару   есебін,   аудитті   оқуында,   профидьдік   пәндер   бйынша

курстық жұмыстарын орындауда пайдаланылады. 

4

Практиканы өту графигі 

Студенттерге арналған практика 15 аптаға немесе 6 кредитке бөлінген,

практиканың   басталуы   мен   ақталуы  С.   Торайгыров  атындағы   ПМУ

бұйрығымен   бекітіледі.   Бөлек   пәндер   бойынша   практиканың   өту   графигі

кестеде келтірілген.

Кесте - Бөлек пәндер бойынша практиканың өту графигі

 

Тапсырма мазмұны 

Сағаттар

саны 

Жұмыс

күндерінің

саны 

1 Кәсіпорынның шаруашылық қызметімен танысу 

6

1

2 Кәсіпорын қызметінің нормативті-құқықтық 

құжаттарымен танысу

12

2

3 Кәсіпорынның есеп саясатымен танысу

12

2

4 Кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметін талдау

12

2

5 Кәсіпорын сипаттамасы бойынша Диплом бөлімін 

18

3

дайындау 

6 Дипломдық жұмыс тақырыбы бойынша құжатайналым 

ұйымдастыруын зерттеу

24

4

7 Дипломдық жұмыс тақырыбы бойынша аналитикалық  

және синтетикалық есебін ұйымдастыруын зерттеу

30

5

8 Дипломдық жұмыстың екінші бөлімін дайындау

18

3

9 Дипломдық жұмыстың үшінші бөлімін дайындау

18

3

Барлығы 

150

25

5

Практика мазмұны 

Тапсырма   1.  Кәсіпорынның  шаруашылық   қызметімен,   қызметінің

технологиясы мен ұйымдастыруымен танысу.

Тапсырма   2.  2   Бухгалтерлік   есеп   құруының   негіздері   мен

кәсіпорындағы есеп саясаты.

Ұйымдастыру   құрылымының,   сондай-ақ,   бухгалтерлік   қызметінің

ажырауымен экономикалық қызметінің схемасын құру. 

Тапсырма   3.  Бухгалтерияның   әр   құрылымының   функционалдық

міндеттіліктерін зерттеу.

Тапсырма   4.  Кәсіпорынның   (ұйымның,   мекеменің)   қаржылық

есептілігінің   күйінің   талдауы   өткізіліп   негізгі   аналитикалық   көрсеткіштері

есептелген  алдынғы екі-үш жылы бойынша қаржылық есептілігін зерттеу. 

Тапсырма 5.

Көрсеткіштердің   динамикасы   мен   күйін   сандық   сипаттайтын,

дипломдық   жұмысында   зерттелетін   объектінің   мазмұнын   ашатын

аналитикалық ақпаратты жинау.

Тапсырма 6.

Ақпаратты   жүйелердің   енгізілуі   мен   жақсартуына,   бухгалтерлік

есептіліктің   ұйымдастыруын   шетел   практикасымен   салыстыруына   көңіл

бөлу.

Тапсырма 7. 

Кәсіпорынның қызметіне нақты бағытталған шараларды жасау.

Тапсырма 8. 

Материалды жинап, ғылыми-зерттеу жұмысы бойынша бастапқы өңдеу

жасау.

6

Практиканың   бөлімдерін   орындау   бойынша   әдістемелік

нұсқау 

Тапсырма 1. 

Студент   практиканы   кәсіпорынмен,   өндіріс   ұйымдастыруымен   және

оның   технологиясымен   танысуынан   басталады.   Одан   басқа   бухгалтерлік,

салық есебін және кәсіпорынның аудитін реттейтін құқықтық құжатарымен

танысады. 

Тапсырма 2. 

Студент   кәсіпорынның   (ұйымның,кәсіпорынның)   Өкімімен

(қағидаларымен)   танысып,   бухгалтерлік   есеп   пен   ішкі   бақылау   жүйесінің

құрылуының негіздерін зерттейді.

Тапсырма 3. 

Бухгалтерияның құрылымын зерттеу үщін студент оның құрылымдық

бөлімшесін   қарастырады.Танысу   материалдары   бойынша   басқа

құрылымының   схемасын,   өндірістің   реттілігін   жасап,   кәсіпорындағы

қаржылық   басқаруының   ұйымдастыруына   баға   береді.   Есеп   аппаратының

құрылымының   зерттейді.Салық   есебінің   құрылымын   кәсіпорынның   негізгі

басқару қызметінің функциясы ретінде зерттейді. 

Тапсырма 4.

Негізгі   назар   кәсіпорынның   қаржылық   есептілігінде   болу   керек.

Кәсіпорынның   (ұйымның,   мекеменің)   қаржылық   есептілігінің   күйінің

талдауы өткізіліп негізгі аналитикалық көрсеткіштері есептелген   алдынғы

екі-үш жылы бойынша қаржылық есептілігін зерттейді.

Тапсырма 5.

  Көрсеткіштердің   динамикасы   мен   күйін   сандық   сипаттайтын,

дипломдық   жұмысында   зерттелетін   объектінің   мазмұнын   ашатын

аналитикалық   ақпаратты   жинау.Студенттің   жұмысы   ол   практика   кезінде

аналитикалық   бөлімін   жазылатындай   етіп   ұйымдастырылуы,   жобалау

бөлімінің   мазмұнын   құрайтын   негізіг   сұрақтар   анықталуы   керек.Бұнда

студент   бухгалтерлік,   салық   есептіліктеріндегі   кемшіліктерге   ҚР

заңнамаасына сәйкес екендігін критикалық түрде қарауы қажет.

Тапсырма 6.

Ақпаратты   жүйелердің   енгізілуі   мен   жақсартуына,   бухгалтерлік

есептіліктің   ұйымдастыруын   шетел   практикасымен   салыстыруына   көңіл

бөлу.

Тапсырма 7. 

Кәсіпорынның қызметіне нақты бағытталған шараларды жасау.

Тапсырма 8. 

Материалды жинап, ғылыми-зерттеу жұмысы бойынша бастапқы өңдеу

жасау.   Тақырыпты,   зерттеу   объектісі   мен   әдістемесін   жетекшісімен   бірге

қабылдайды.Жаңа   ұсыныстары   мен   есептеулерін   студент   ғылыми   доклад

ретінде жасап, қорытынды конференциясында айтылуы тиіс.

7

Студент   міндеттері   мен   есептілік   құжаттауын   жасаудың

талаптары

Студент міндетті:



бекітілген   мерзімде   жұмысын   бастау   үшін   практика   орнына

уақытында келуге;



кәсіпорындағы   (ұйымдағы)   практика   жетекшісіне   келіп   оны   мен

бірлесе отырып практиканың жеке күнтізбелік кестесін құрастыруға, оны өту

орны   және   тәртібі   туралы   нұсқау   алуға,   кеңес     алу   орны   және   уақыты

жөніндегі мәселені шешуге;



кәсіпорындағы (ұйымдағы) ішкі тәртіп ережелерін қатаң сақтауға

және оған бағынуға.  Ережелерді  бұзған  жағдайда  ұйым жетекшісі  кейінен

С.Торайғыров атындағы  ПМУ ректорына хабарлау арқылы студентке шара

қолдана алады;



жеке күнтізбелік кестеге сәйкес, практика бағдарламасын орындау,

көрсетілген   жұмыстарды     толық   атқару     өз   мамандығы   бойынша   көбірек

тәжірибе   алуға   ұмтылу.   Есептеуде   кемшіліктер   болған   жағдайда,   студент

оларды жоюға ат салысады. Егер кәсіпорында немесе ұйымда өзык тәжірибе

бар болса, студент оны зерделеп,   кеңірек таралуына көмектеседі (мысалы,

пратика туралы есебінде, қортынды жұмысында сипаттау);



бухгалтерлік   есеп   және   аудит   әдістемесі   мен   ұйымдастыру

жөніндегі   нұсқаулықтарды,   қаулыларды,   ұсыныстарды   зерделеу,

шаруашылық,   қаржылық   жұмыстарды   бақылау   кезінде   нормативтік

құжаттарды пайдалану тәсілдерін меңгеру;



шаруашылық   операцияларды   құжаттық   ресімдеуге   байланысты

жұмыстарды  орындауға үйрену және құжаттық ресімдеу тәртібін зерделеу,

материалдық   тұрғыдан   жауапты   адамдардың   есептерін   өңдеу,   қабылдау

кезінде бухгалтерлік есеп регистрына оепарцияларды жазып отыру, ағымдағы

есеп   деректерін   жинақтау,   есеп   жасау   және   оның   көрсеткіштерін   талдау.

Студент   барлық   жұмыстарды   ұқыпты   орындап,   белгіленген   тәртіпте

есептерді   өңдеп,   қорытып,   бухгалтерлік   есептің   регистріне   істелген

операцияларды жазып қоюға тиіс;



атқарылған   жұмыстар   үшін   және   оның   нәтижелері   үшін

кәсіпорынның штаттағы қызметкерлерімен бірге жауап беруге;



күнделікті белгіленген үлгі бойынша жүргізуге және практика өтуі

жөнінде есеп жасауға.

Диплом алдыңдағы практиканы орындамаған немесе практика есебін

қорғау   кезінде   нашар   пікір   алған   немесе   қанағат   емес   баға   алған   студент

сабаққа   жіберілмейді.  Бұл   жағдайда   студент   ректор   рұқсатымен,   қайта

диплом   алыңдағы   практика   өтуіне   жіберіледі   немесе   университеттен

шығарылады.

Есеп   тематикалық   жоспарға   сәйкес   реттілікпен   құралады.  Есеп

мәтіндерді   және   графиктік   материалдардың   жасалу   талаптарына   сәйкес

құралады.

Есепте барлық есептеулер, сандық мәліметтер, период бойынша есеп

мәліметтері көрсетілуі тиіс. 

Материалды   жазу   барысында   есепте   кәсіпорынның   есебін

ұйымдастыруының   критикалық   ескертулері   келтірілуі,   кемшіліктері   мен

жақсы   жақтары   көрсетілуі   тиіс.   Есепке,   мүмкіндігінше,   қосымша   ретінде,

кесте   түріндегі   бухгалтерлік   есептіліктің   регистрлері   келтіріледі.

Қосымшалар   нөмірленеді.   Есептің   текстік   бөлімінде   сәйкес   қосымшаларға

сүйену болу керек. 

8

Практика қорытындыларын жасау тәртібі 

Әрбір   студент   бірінші   күнінен   бастап   бір   күннін   ішінде   атқарылған

жұмысы   жөнінде   күнделік   жүргізеді.   Күнделікте   студенттің   қай   күндері,

қандай   жұмыс   орнында   жұмыс   істегені   көрсетілуі   қажет.   Күнделіктен

жұмыстың  түрі көрініп тұруы  қажет, ол өз  бетінде,  жүргізілген  бе  қандай

көлемде орындалғаны белгілі. Күнделікті тиянақты мұкият толтыру қажет.

Күнделіктегі жазбалар күн сайын практика жетекшісінің қол белгісі арқылы

расталады. 

Жұмыс   аяқталғаннан   кейін   практика   жетекшісі   жұмыс   орнында

студенттің   пратика   шеберлікті   игеру   деңгейін   анықтайды   және   күнделікке

баға қойып студенттің жұмысы жөнінде өзінің ескертулерін жазады. 

Практика   аяқталғаннан   соң,   күнделік   практика   жетекшісі   қолымен

және   кәсіпорын   мөртабанымен   бекітіледі.   Практика   нәтижесі   туралы

практикант-студент есеп жасайды. Бұл есеп әр бөлім бойынша практика өту

үрдісінде дайындалады. Есеп практиканың аяқталуы мерзіміне дейін дайын

болуы тиіс. 

Есепке практиканы өту күнделігі тіркеледі. Күнделіксіз кафедраға есеп

қабылданбайды.   Практиканы   өту   туралы   есепте   кәсіпорынның   қысқаша

мазмұны, зерттелген тақырыптар бойынша ұйымдастыру және   есепке қою

мәселелерін   баяндау,   бірізділік,   есепте   көрсетілуге   тиісті.   Шаруашылық

операциялардың орындау тәсілдері мен өзара байланысты, бастапқы есептегі

тұрпатты құжаттармен шаруашылық операцияларды ресімдеу сипаттамалары

болуы тиіс. 

9 Білімді бағалау тәртібі 

Диплом   алыңдағы   практика   бойынша   қорытынды   баға   практика

жетекшісі   мен   коммисия   құрамының   бағасына   байланысты   қойылады:

жетекшісімен   қойылған   бағаның   қорытынды   бағасынан  40   %  және   есеп

бойынша ПМУ коммисиясының қорытынды бағасынан  60 %.  Әр баға  100

ұпайлық кесте бойынша қойылады.

10 Білімді бағалау критерийлері 

90 ден 100 ұпайға дейін «өте жақсы» бағаға сәйкес болады, бұл баға тек

практика бағдарламасының барлық талаптарына  сәйкес,  мінсіз  орындалған

болса ғана қойылады. 

75 ден 89 ұпайға дейін «жақсы» бағасына сәйкес, егер студент маңызды

емес   қателіктер   жасап,   есепті   жасауда,   схемалар   құруында   жасаған

қателіктерін өздігінен түзетіп алған болса ғана қойылады. Берілген баға, егер

студент практика бағдарламасын 75 % игерсе қойылады. 

50   ден   74   ұпайға   дейін   «қанағат»   бағасына   сәйкес,   егер   студент

маңызды емес қателіктер жасап, есепті жасауда, схемалар құруында жасаған

қателіктерін, мұғалім көмегімен түзетіп алған болса қойылады. Берілген баға,

егер студент практика бағдарламасын тек 50 % игерсе қойылады. 

0 ден 49 ұпайға дейін «қанағат емес» бағасына сәйкес, бұл баға егер

студент есепті жасау және схемаларыды құру кезінде дөрекі қателер жасап,

жеке тапсырманы орындамаған жағдайда қойылады. 

Практика   өтуі   бойынша   қорытынды   ұпай   академиялық   рейтингті

анықтау және студенттің курстан курсқа үлгерімінің орташа ұпайын есептеуі

(GPA) бойынша ескеріледі. 

Егер   студент   практиканы   денсаулық   жағдайына   немесе   белгілі   бір

себебтерге  байланысты өте алмаса,  ректормен бекітілген, практика  өтуінің

жеке мерзімін тағайындайды.

Нақты бір себептерге байланысты немесе қанағат емес бағалары бар,

практиканы өтпеген студенттер, ректормен бекітілген, кафедра берген уақыт

аралығында практиканы  ақылық түрінде өтуі мүмкін.

11

Қолданылатын әдебиеттер

Негізгі 

1 О бухгалтерском учете и финансовой отчетности: Закон РК от 28 фев.

2007 г. №234-III с изм. и доп.

2 Об аудиторской деятельности: Закон РК от 20 нояб. 1998 г. №304-I с

изм. и доп. 

3 Об частном предпринимательстве: Закон РК от 31 янв. 2006 г. №124-

III с изм. и доп.

4 Об утверждении Национального стандарта финансовой отчетности №

1: Приказ Министра финансов РК от 21 июня 2007 г. №218.

5 Об утверждении Национального стандарта финансовой отчетности №

2: Приказ Министра финансов РК от 21 июня 2007 г. №217.

6 Об   утверждении   Правил   ведения   бухгалтерского   учета:   Приказ

Министра финансов РК от 22 июня 2007 г. №221.

7 Международные   стандарты   финансовой   отчетности.   –   Алматы:   ИД

«БИКО», 2008. – 512 с.

Қосымша 

8 Родостовец   В.   В     Шмидт   О.   И.   Теория   и   отраслевые   особенности

бухгалтерского учета. Изд. «Центр Аудит Казахстан» 2000г.

9 Родостовец В. К. Родостовец В. В. Шмидт О. И. Бухгалтерский учет

на предприятии. Изд. «Центр Аудит Казахстан» 2002 год.

10

Бургонова Г. Н. Каморджанова. Гостичный и туристкий бизнес.

Особенности   бухгалтерского   учета   и   налого   облажения.   М.:   Финансы

статистика 1999год.

11

Толпаков .Ж. С. Бухгалтерский учет . Караганда 2004 год.

12

Бабаев   Ю.   А,   Петров   А.   М   Учет   и   контроль   в   общественном

питании «Омега – Л», Москва 2006 год, 695 с.

13

Назарова   В.   Л.   Бухгалтерский   учет   хозяйствующих   субъектов.

«Экономика» Алматы .2003 год.

14

Назарова   В.   Л   Бухгалтерский   учет   в   отраслях   «Экономика».

Алматы. 2005 год, 251с

15

Тулешова Г. К. Финансовый учет и отчетность в соответствии с

международными   стандартами   (часть   1)   Университет   международного

бизнеса, Алматы 2004 год,273с

16

Под  редакцией  профессора  Соколова  Я. В.  Бухгалтерский  учет

«Проспект» Москва  2007 год 776с 

17

Бюллетень бухгалтера

18

«Библиотека   бухгалтера   и   предпринимателя».Николаева   Г.

А.Сергеева   Т.   С.   Бухгалтерский   учет   в   оптовой   торговле.   М.

2002год.Изд.«Приор»

 

1