"Тунгус-6" А классы (қатты заттар), В классы (сұйық), С классы (газ тәрізді заттар) және Е класстарына (электр құрылғылар) жататын өрт сөндіруге қолданады

"Тунгус-6" А классы (қатты заттар), В классы (сұйық), С классы (газ тәрізді заттар) және Е класстарына (электр құрылғылар) жататын өрт сөндіруге қолданады.

"Тунгус-6" өрттің локалді ошақтар мен ғимараттардағы көлемді өрт сөндіруге қолданады. Оны көп мәрте қолданатын құрылғыларға жатады.

Импульсты ұнтақты өртсөндіргіштер саны_ мына формуламен анықталады:













мұндағы _-қалқаланған аудан.















Қорғауға қажетті модульдер саны мына формула бойынша анықталады:









2.3.1-кесте. _ коэффициенті

№10 сабақтан алған білімді тексеру тапсырмалары

{Тапсырмалар немесе тестілік сұрақтар}

1.Автоматты ұнтақты өрт сөндіру қондырғысы қандай құрамдас бөліктерден тұрады?

2. Өрт сөндіру қондырғысын есептеу мәні неде?

Практикалық сабақ №11. Өрт дабылы құрылғыларын пайдалану
Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар №11

Сабақтың тақырыбы, жоспары

1.Өрт дабылы құрылғыларының құрылысы

2.Жұмыс принциптерімен ,сипаттамаларымен танысу
1. Өрт қауіпсіздігіне қажетті құралдар

Өрт қауіпсіздігіне қажетті құралдар – өрттің белгілерін қабылдау үшін өрттік дабылдағышты орнатудың элементі және алдағы тасымалдау үшін ол жайлы ақпарат-ты өндіру. Ол қадағаланып отырған өрттің белгілерін бейнелейді, ереже бойынша, электрлік дабылға, осы дабылдың бірінші өңдеуін айқындайды және өрт жайлы мәліметті береді.

Өрт қауіпсіздігіне қажетті құрал автоматиканың элементі ретінде сипаттамаларға ие болады. Құралды электрлік емес параметрлерді электрлік дабылға бейнелеуші ретінде қарастырайық(сурет-6). Құралдың кірісіне v шығатын өлшемге бейнеленетін х параметрі келіп түседі.. Дабылдың бейнеленуі үшін нақты энергияны жұмсау керек:сонымен қатар, у дабылын белгілі бір қашықтыққа беру керек. Құралдар жабық алаңда орнатылады және оған әртүрлі кедергі әсер етуі мүмкін. Кедергілер қадағаланған өрттің параметрлері төзгергенде де болуы мүмкін және сәйкесінше өрттің белгілеріне айналуы мүмкін. Сондықтан құралда құрылымды түрде немесе сызба түрінде кедергіден қорғаушының нақты дәрежесі белгіленеді.

Құралдар күзетілетін нысананың жағдайы жайындағы ақпаратты жинақтаудың қарапайымдылығы мақсатында дискретті және релейлік шығындарға ие болады(иә,жоқ).

Құралдың құрылымдық сызбасын келесідей көрсетуге болады(сурет). Сезімтал элемент (СЭ) қадағаланған параметрді электрлік дабылға аналог-


Сурет. Бейнелеу ретіндегі құрал.

ты бейнелеуші болып табылады. Бұл алдын-ала жоғарылатылады (У) және дабылдың өңдеу сызбасына келіп түседі, мұнда дабылдың «өртке» қалыптасуы жүзеге асырылады.

Сурет-6. Құралдың құрылымдық сызбасы.

және оны релейлік құралға жолдайды (РУ). Құрылымдалған дабыл құралдың байланыс желісіне өрт дабылдағышының станциясынан келіп түседі.Дабылдың өңделуінің сызбасы өрт пен кедергілердің параметрлерінің айырмасын көрсетеді.
2.а)Түтіндік өрт хабарлаушылардың түрлері және құрылыс қағидалары

Өрт дамуының бастапқы кезеңінде біраз уақыт түтінің үлкен бөлніумен баяу жану үрдісі орын алады. Кейбір заттар жануында бұл үрдіс алау пайда пайда болғанға дейін, температурының байқалатын температурасына дейін, көп уақыт бұрын бөлмені түтінмен толтырып, бірнеше сағатқа созылады.

Түтін – ауада немесе басқа газтәрізді ортада салмақтанған қатты бөлшектермен байланысты. Түтіе бөлшектері біріз уақыт бойында генерациядан кейін өте аз (0,1-1,0мкм). Қозғалыс кезінде олар бір – біріне сотығысады және жабысады. Түтін концентрациясы салиағы ( мг/л немесе мг/м³) немесе оптикалық тығыздық (%) бойынша берліуі мүмкін. Бұл шамалар өзара байланысты.

Түтіндік хабарландырғыштар түтінді анықтаудың екі қағйдаларына қарай жасалған оптика – электронды және радиозотопты.

Ашық және жабық камералардан тұратын, екікамералы радиоизотопты хабарландырғыштар көбірек тараған.

Хабарландырғыштардың радиоизотопты камерасы вольтамперлік сипатың II-телімінде жұмыс істесе, жеткілікті жоғары кернеулер қолданылады. Бұл жағдайда камера қанығу тәртібінде жұмыс істейді. Салыстырмалы жоғары кернеуде жұмыс істейтін (ІІ- телім) иондану камераларының көлемдері толықтай қолданылмайды. Иондану камерасының түтініне сезімталдығы электр өрісінің кернеулігіне тәуеді ( ернеу шамасына емес).

Оптика- электронды хабарландырғыштар бұл бөлшектерге түсетінжарық тотлқынының ұзындығына түтін тұратын бөлшектер өлшемдерінің қатынасын пайдалану негізігде өңделген. Ортадағы оптикалық қасиеттер өзгерісін байқай отырып, түтінді екі әдіспен анықтауға болады: түтін тұратын бөлшектеірімен шағылысқан( тараған) жарық ағынының қарқындылығы бойынша және алғашқы жарық ағының әлсіреуі бойынша (қоршаған орта мөлдірлігінің азаю себебін)

Сур. Екі камералырадизотопты түтіндік өрт қхабарландырғыш:Ашық түтін камерасы; 2) күшейткіш; 3) сигнал беру тібегі; 4) жабық түтін камрасы

Сур. Оптика- электронды хабарландырғыштың құрлымдық сызбасы

Оптика- электронды хабарландырғыштар жалған іске қосу мүмкіндігі төмендететін, мәнді электромагнитті кедергілерге төзімділігімен, вибрацялық беріктігімен, жоғары ылғал төзімділігімен ерекшеленеді. Суретте фотодиод және жарық сәулелендіретін диод- жартылай өткізгішті элементтерде орындалған ДИП-1 және ДИП-2 түрінде хабарландырушылар сызбасы берілген. Бұл түрдегі хабарландырушылардың төл құжатты мәліметтерде шекті рұқсатты жарықттандыру ( хабарландырушының қалыпты жұмысына арналған) бегіленеді.

Нүктелік түтіндік хабарландырғыштар жоғары сезімталдыққа және аз инециялыққа ие, сондықттан оларды материалдар мен жабдықтардың үлкен бағасымен нысандарда қолданады.

Өрт ( кезгелген сатыда) оптикалық диопозанда электромагниттік сәулелену туындау үрдісімен қатар жүреді. Сәулеленудің диапазоны (толық ұзындығына байланысты) ультракулгін(0,01*10^-6 -0,38*10^-6 м) , көрінетін (0,38*10^-6 -0,74*10^-6м) , инфрақызыл (0,77*10^-6- 340*10^-6м) деп бөлінеді.

Өрт ошағының сәлеленуі химиялық рекция түріне және жану температурасына байланысты әр түрлі спектрлік құрамға ие. Алаудың сәулелену спектрлік күрделі, оның құрамдары:

• 
  Тұтас сәлелену, толық емес жануда өрт ошағының үстінде түзіледі әртүрлі қатты және сұйық бөлшектердің қыздырылуы есебінен болады.
  
• 
  Сызықты спектр, алаулдағы химиялық реакциялар нәтижелерінде түзіледі.
  
• 
  Жеке сызықтар, сыртқы энергия әсерімен атомды електронды өтеулер нәтижесінде түзіледі.
  

Сигналдарды электронды өндеу сызбалары негізінен аналогты сипатқа ие. Оларды: сезімталдық вариацйясымен,оптикалық фильтрациямен, электрлық сүзілумен, Жарықтың өрт қабырландырушылармен төл құжатында максималды рұқсатты фонға талаптар бар.

Жарықтың хабарландырғыштар жоғары жылдам әректтке ие, сондықтан олрды өрт тез жүретін ( полимерлер өндірісі, өнеркәіптің мұнай өңдеу салалары т.б) технологиялық үрдістерде қолданған жөн. Отандық жарықтың хабарландырғыштарлың құрлымдық жасалуы жарлыстан қорғалған.

Ультырадыбыстың және оптика электронды сызықтың өрт хабарландырушылардың түрлері және құрлыс қағйдалары.

Ультырадыбыстың және оптика элктронды сызықтың хабарландырғыштары нысанға рұқсатсыз енуді немесе өртті анықтауға қолданылады. Ультырадыбыстың хабарландырғыштары көлемдік және сызықтық болады. Көлемдік бөлменің бүкіл көлемін қорғайды, ал сызықтық бөлек тұрған заттарда немесе бөлменің кішігірім аумағын. Ультырадыбыстың хабарландырушылар бұл өріске өрттің энергетикалық құрамдары әсер етуі нәтижесінде, белсенді ультырадыбыстық өрістегі физикалық сипаттардың өзгерістерін тіркеу қағидасына негізделген.

Белсенді электрдыбыстың өрісті жасау механикалық механикалық тербелісті жүйе болып табылатын, ультырадыбыстың түрлендіргіштер көмегімен жүзеге асады. Электракустикалық түрлендіргіш ретінде магнитострикциялық түрлендіргіштерді қолданады.

Ультырадыбыстың хабарландырғыштар бөлменің ашық саңлауларында жұмыс істейді немесе нашар жұмыс істейді. Олар жұмыс істейтін қондырғылары бар немесе қозғалатын және айналатын заттар бар бөлшектерде қолдануға болмайды.

Сызықтық оптика- электронды хабарландырғыштар әрекетінің қағидасы түтінделген орта арқылы өтуіне жарық қарқындылығының әсіреуіне нггізделген. Бұл хабарландырғыштарда жарық сәулелендіргіш және фотоқабылдағыш құрлымдық бөлінген. Бұларды үлкен бөлмеде өртті табу үшін қолданады.

ДОП түріндегі оптика- электронды аспап кішігірім бөлмелерді қорғау үшін қолданылады.

Көлемдік және сәулелік хабарландырғыштр жоғарысезімтал және тез әрекетті, бірақ құрлымы бойынша жеткілікті түде күрделі, жоғары білікті мамандар ғана қызымет еттеді.