с) Құрама өрт хабарландырғыштардың түрлері және құрылыс қағидалары

Құрама хабарландырғыштардың жылутүтіндік , жарықтүтіндік, жылужарықтық т.б. болады. Жылутүтіндік хабарландыр көбірек таралымға ие: олардың құрамы қарапайым, олар төмен инерциялыққа ие, Құрама хабарландырудың іске қосылуында жұмыссалмақ ауыму үрдісі үлкен мәнге ие. Құрама хабарландырудың өрттің көбірек сенімді анықталуын қамтиды, бірақ оларды жобаларда ескеретіні, қорғаныс аумағы өрттің қандайда бір белгісі бойынша есептеледі, басқа белгісі қосымша болып табылады. Суретте құрама хабарландырғыштың сызбасы берілген «немесе» түрдегі логикалық сызба бойынша әртүрлі сезімтал элементті іске қосылғанда дабылбелгісін генерирлейді. Бұл жағыдайда хабарландырғыштың жылдам әрекеті ұлғаяды және өртті болдыру мүмкіндігі төмендейді, яғыни анықтау сенімділігі ұлғаяды. Бірақ қарапайым хабарландырғышқа қарағандақұрама хабарландырғышта жалған іске қосу мүмкіндігі көбірек. «және» логикалық сызбамен хабарландырғышты қолданған жағыдайда «және» жылулық, «және» түтіндік сезімтал элементтер бір уақытта іске қосылған жағыдайда ғана іске қосылу жүреді. Бұл логикалық сызба жалған іске қосылу мүмкіндігін мәнді төмендетеді, өйткені өрттің екі белгісі бойынша бір уақытта кедергілердің пайда болуы аз мүмкінді. Бірақ өртті анықтау уақыты ұлғаяды. Өрттің бірден екі белгісі бойынша іске қосылу баспалдағының шамасына жету баяу жүреді.

Нысанды қорғауға арналған өрт хабарландырғышты таңдау қағидалары. Өрт сигнализациясы жүйесінің сенімді жұмысын қамтыу үшін өрт хабарландырғыштың түрін дұрыс таңдай білу қажет: ол өртті анықтаудың азуақытын қамту тиіс және ұзақ қолданыста жалған іске қосылуды бермеуі керек. Хабарландырғыштың іске қосылу уақытын өрт қорғанысының бүкіл жүйесімен өртті сөндірудің рұқсатты уақытын өртті сөндірудың рұқсатты уақыты есебімен белгілеу керек. Ол үшін негізгі техникалық мәліметтерді және өртке қарсы қызмет бөлімшесі орныласқан жерді, нысанда өрт даму ерекшеліктерін, хабарландырғышты орналастыру ерекшеліктерін білу қажет. Өрттің сындық параметірін және нысандағы өрт қауіпсіздігінің талап етілетін деңгейін қамту шарттары бойынша оның шекті рұқсаты мәнін анықтау керек.

Сындық параметір ретінде таңдалуы мүмкін: өрт ошағының шекті рұқсатты қуаты: өрттегі температураның шекті рұқсаты ауданы.

Өртті анықтау уақыты өрт хабарландырғыштың тиімділігіне байланысты. Хабарламаны беру уақыты- хабарлама берудің таңдалған жүйесіне. Өртті анықтау уақытын бағалау үшін бөлменің әртүрлі нүктелерінде түтін, температура, сәулелену,т.б. концентрациялары- өрттің негізгі параметірлеріні уақытта дамуын есептеп немесе тәжірибемен анықтайды. Негізгі техникалық сипаттарды қоланып, хабарландырғыштардың әр түрлі іске қосылу уақытын анықтайды.

Хабарландырғыш параметірінің біреуі болсын пайдалану шарттарына сай келмесе, бұл нысанда хабарландырғышты қолдануға болмайды, бұл сигнализация жүйесінің сенімді жұмысын қамти алмайды.

Іске қосылу уақыты және қолдану шарты бойынша хабарландырғышты таңдаған соң,ол қорғайтын ауданды анықтауға көшеміз. Бөлме биіктігін, арнайы және жалпы кедергілерді ескеру қажет. Хабарландырғыштың түрін таңдағанда ескерілуі тиіс: оның өртті анықтауда аз уақыттылығы; қоршаған орта шарттарына тәуелді болатын жұмысының сенімділігін; кедергіге төзімділік.

№11 сабақтан алған білімді тексеру тапсырмалары

Тапсырмалар немесе тестілік сұрақтар
1.Өрт дабылы құрылғылары не үшін пайдаланылады ?

2.Түтіндік,жарықпен және температуралық өрт хабарландырушылардың жұмыс принципі қандай?

3.Әр түрлі өрт хабарландырушылардың сипаттамаларын келтіріңіз ?

Практикалық сабақ тақырыбы №12. Өрт сөндіру кезіндегі еңбек қорғау мен қауіпсіздік техникасы мәселелері
Практикалық сабаққа арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар №12

Сабақтың мақсаты

1. Өрт сөндіру кезіндегі еңбек қорғау мәселелерімен танысу

2. Өрт сөндіру кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелерін оқып білу
1. Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар агенттігі-нің өртке қарсы қызмет бөлімшелеріндегі еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулық

1.Осы Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар агенттігінің өртке қарсы қызмет бөлімшелеріндегі еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі нүсқаулық(бұдан әрі-Нұсқаулық)қызметтік міндеттерін орындау кезінде өртке қарсы қызмет қызметкерлерінің, тыңдаушыларының, жұмыскерлерінің (бұдан әрі-жеке құрам)денсаулығы қауіпсіздігін және жұмыс қабілетін қамта-масыз ететін жағдайлар жасауға бағытталған іс-шаралар жүйесін анықтайды.

Осы Нұсқаулықта мынадай негізгі ұғымдар қолданылады:

еңбектіқорғау- құқықтық,әлеуметтік-экономикалық, ұйымдастырушы-лық-техникалық, санитарлық-гигиеналық, емдеу-алдын алу, оңалту және басқа да іс-шаралар мен құралдарды қамтитын еңбек қызметі үдерісінде жұмыскерлердің өмірі мен денсаулығының қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесі;

еңбек қауыпсіздігі - еңбек қызметі үдерісінде жұмыскерлерге зиянды және қауіпті әсер етуін болдырмайтын іс- шаралар кешенімен қамтамасыз етілген жұмыскерлердің қорғалу жай күйі;

жазатайым оқиға-қызметтік міндеттері орындау кезінде қауіпті факторларды адамға әсер ету жағдайы;

өрттің қауіпті факторы-адамның жарақаттануына, улануына және өліміне, сондай-ақ материалдық шығынға әкелетін өрт факторы.
МӨҚҚ жүйесінде мынадай нұсқаулар түрлері жүргізіледі:

кіріспе;

қайта;

мақсатты;

Диспетчерлер (радиотелефоншылар) тоқсанына кемінде бір рет осы нұсқаулықты білуіне емтихандар тапсырып, қайта нұсқаудан өтеді.Жеке құрамның осы нұсқаулықтың талаптарын білуін бақылау жыл сайын сынақ тапсыру арқылы жүзеге асырылады.

Өткізілген нұсқау мен сынақтар қабылдау туралы нұсқамалар журналында жазба жазылады.

Жұмысқа басшылық ету және еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау жай- күйі үшін жауапкершілік:аумақтық өртке қарсы гарнизондарында-Агенттіктің аумақтық органдарының басшыларына; орындары мен ғылыми-зерттеу мекемелерінде-оқу орнының,мекеменің бастығына;

Өртке қарсы қызмет бөлімшелерінде-бөлімшелердің бастықтарына; қарауыл-дарда-қарауыл бастықтарына; бөлімшелерде-бөлімше командирле-ріне;

Өртте жұмыс істегенде-тапсырылған учаскеде жұмыс істеуді қамтамасыз етілген лауазымды тұлғаларға;

Сабақтар,жаттығулар, жарыста өткізу кезінде-сабақтардың, жаттығу-лардың, жарыстың басшыларына жүктеледі.

Өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің бастықтары заңнамада белгілен-ген тәртіппен өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің жеке құрамымен болған жазатайым оқиғалар-ды дұрыс және дер кезінде тергеу, олар туралы ақпарат беру, жазатайым оқиғаларды есепке алу үшін, сондай-ақ жазатайым оқиғаға әкелген себептерді жою бойынша іс-шараларды уақытылы және сапалы орындамағаны үшін дербес жауап береді.

Өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің жеке құрамы жеке және қоғамдық гигиена ережесін білууі және қолдануы, өзіне және зардап шекккендерге алғашқы дәрігерге дейінгі көмекті көрсете білу қажет.Денсаулық жағдайын бақылау мақсатында тұтас жеке құрам мерзім сайын жылына бір рет медициналық тексеруден өтуі қажет.

2. Өрт сөндіру кезіндегі қауіпсіздік техникасы ұсыныстары

Өрт сөндіру басшысына ұсыныстар

Өрт сөндіру басшысы

• 
  барлау жүргізуге және өрттегі жагдайды бағалауға
  
• 
  адамдарды құтқаруды жедел ұйымдастырып,оны жеке өзі басқаруға,қолда бар күштер мен құралдарды пайдалана отырып,үрейді болдырмауға
  
• 
  шешуші бағытты,күштер мен құралдардың қажеті санын,жауынгерлік іс-қимылдың тәсілдері мен әдістерін анықтауға
  
• 
  шешім қабылдағаннан және бұйырық берілгеннен кеіин өртітң орны,не жанып жатқандығы (немесе жанғандығы), өрттің көлемін, адам-дардың өміріне қауіптің болуы туралы,іс-қимылға қандай күштер мен құралдар енгізілгендігі,өрттің өрщу қаупінің бар жоқтығы,қосымша күштер мен құралдардың қажеттілігін диспечерге хабарлауға
  
• 
  бұдан әрі ӨБОП(ББП )тұрақты байланыс ұстап,қабылдаған шешімдер және өрттегі жағдайдың жайын әлсін-әслсін хабарлауға
  
• 
  қосымша күштер мен құралдарды бөлшектемей,бір мезгілде шақыруға және олардың кездесуін ұйымдастдастуға
  
• 
  өртке аға бастық келген соң жағдайды,өрт сөндіру жөнінде қабылдаған шешімдер туралы,өрт орнында қандай күштер мен құралдардың барын,іс-кимылға енгізгендігін,қосымша шақырылғандығының баяндауға
  
• 
  еңбекті қорғау ережелері мен техника қауіпсіздігінің талаптарын орындауға
  
• 
  басшы құрамның арасынан техника қауіпсіздігі шаларанын сақтауға жауапты тұлғаны тағайындауға
  
• 
  қажет болған жағдайда медециналық көмек бекетін ұйымдастыруға
  
• 
  күштер мен құралдардың резервін құруға,жұмыс істеушелердің дема-луына, жылынуына және құрғақ киім ауыстырып киюіне мүмкіндік беріп,әлсін-әлсін ауыстыруға
  
• 
  өртке әртүрлі бағыттан күштер мен құралдар келген жағдайда,тыл бастығына жүріп тұру және байланыс құралдары бар көмекшілерді бөлуге
  
• 
  өртті сөндіруге тартылған қызметтермен(қоғамдық тәртіп сақтау, энерге-тиқалық,су құбырының,газдың,медецинаның және басқа) өзара іс-әрекет-тін ұйымдастыруға, объектдегі инженер-техник қызметкерлерімен тұрақ-ты байланыс ұстауға жәнесөндірудің тәсілі мен құралдары туралы шешім қабылдауға
  

Жедел штабтың бастығы көрсетілген тапсырмалардың орындалуын қамтамасыз ете отырып, штабтың жұмысын басқаруға және сонымен қатар:

• 
  ӨСБ қабылдаған шешімге сәйкес күштер мен құралдары орналас-тыруға;
  
• 
  өртте үздіксіз барлауды ұйымдастырумен жауынгерлік учаске бастықта-рынан мәліметтер алу жолымен жағдайды зерттеуге;
  
• 
  қажет болғанда қосымша күштер мен құралдарды шақыруға, ӨСБ бұй-рықтарын бөлім басшыларына жеткізуге;
  
• 
  өрттегі байланысты ұйымдастыруға;
  
• 
  ӨСБ барлау нәтижесін және өртті сөндірудің жүргізілуі мен жағдайын баяндауға;
  
• 
  кідіртпейтін жагдайларда, кейіннен ӨСБ баяндау арқылы өздігінше ше-шім қабылдауды жүзеге асыруға;
  
• 
  ӨСБ және штаб бұйрықтарының орындалуын бақылауға;
  
• 
  келген бөлімдерден резерв құруға;
  
• 
  кажет болғанда қаланың (объектінің) арнайы қызметтерін шақыруға, олармен өзара іс-әрекетті ұйымдастыруға;
  
• 
  ӨБОП (ББП ) өрт туралы мәліметтерді беруге;
  
• 
  Ішкі істер органының жедел тергеу бөлімімен, сынау өрт лабаратория-сымен белгіленген тәртіп бойынша өзара іс-қимыл ұйымдастыра оты-рып, өрттің шығу себебі мен оған кінәлі тұлғалар туралы мәлімет жинау-ды қамтамасыз етуге;
  
• 
  Тыл бастығы мен байланысшыларды катыстыра отырып, жедел штабтың іс-құжаттарын жүргізуге;
  
• 
  өртте ұзақ жұмыс істеу кезінде жеке кұрамды тамақтандыру мен алмас-тыруды ұйымдастыруға міндетті.
  

Тыл бастығы:

• 
  су көздеріне барлау жүргізуге, сорғыш-жең жүйесін таңдауға;
  
• 
  өрт техникаларын күтіп алып, су көздеріне орналастырылуын ұйымдас-тыруға;
  
• 
  күштер мен кұралдардың резервін шоғырландыруға;
  
• 
  ӨСБ, жедел штабтың бастығына суды айдауды немесе тасып берілуін ұйымдастыру үшін өрт автокөліктерінің қажетті санын баяндауға;
  
• 
  От сөндіргіш заттарды үзіліссіз беруін қамтамасыздандыруға қажетіне қарай өрт орнына арнайы от сөндіргіш заттар мен материалдардың жеткізілуін ұйымдастыруға;
  
• 
  Қаланың, объектінің су жабдықтау қызметімен бірге өзара іс-қимылын ұйымдастыруға;
  
• 
  Жеке құрамды резервтік жауынгерлік киіммен және тыныс мүшесін корғау кұралдарымен қамтамасыз ету шараларын қабылдауға;
  
• 
  өрт техникаларын ЖЖМ-мен және басқа пайдалану материалдарымен уақытылы қаматамасыз етуге;
  
• 
  жең жолдарын қорғауды қамтамасыз етуге, сонымен қатар жол полиция-сы қызметкерлерімен тыл учаскесінде каланың көлік қимылын ретке келтірудегі өзара іс-қимылдарды жасауға;
  
• 
  қажетіне қарай өрт автоколіктері мен жабдықтардың жұмысын қалпына келтіруді ұйымдастыруға;
  
• 
  өрт техникаларының жұмысын, от сөндіргіш заттары мен материалдары-ның есебін жүргізуге, өрт автоколіктерін су көздеріне орналастыру мен магистралдық жен жолдарын жаю схемасын кұруға міндетті
  

Жанудың неше түрі бар?

А. Екі түрі

В. Үш түрі

С. Төрт түрі

D. Бес түрі

Е. Алты түрі
$$$ 2

Жанатын заттар қандай күйде болуы мүмкін?

А. Қатты, сұйық және газ күйінде

В. Міндетті түрде қоспа күйінде

С. Тек қана қатты зат күйінде

D. Тек қана сүйық күйінде

Е. Тек қана газ күйінде
$$$ 3

Жану процесі кезінде не бөлініп шығады?

А. Көмір қышқыл газы және азон

В. Жарық және жылу бөлініп шығады

С. Ауа қысымы пайда болады

D. Түтін және күйе шығады

Е. Оттегі тотықтары бөлінеді
$$$ 4

Жарқ етіп жану қандай заттарға тән?

А. Газ тәріздес заттарға

В. Қатты заттарға

С. Сұйық заттарға

D. Жарылғыш қоспаларға

Е. Қиын жанатын заттарға
$$$ 5

Заттардың тез арада үлкен жылу шығарып, газ қысымының артуы қандай жануға тән?

А. Өздігінен жалындау

В. Тұтанып жалындау

С. Атылып жану

D. Өздігінен жану

Е. Жарық етіп жану
$$$ 6

Атылып жану қандай заттарға тән?

А. Қатты заттарға

В. Газ тәріздес заттарға ,жарылғыш қоспаларға

С. Сұйық заттарға

D. Жанбайтын қоспаларға

Е. Қиын жанатын заттарға

$$$ 7

А. Бас жобаны жасаған кезде құрылыс объектілерін дұрыс орналастыру ережелерін сақтау

В.Құрылысты жүргізген кезде санитарлық ережелерді сақтау, орындау

С. Өрт қауіпсіздігі ережелерін шығару, оларды халыққ үйрету, оқыту

Д:Машиналар мен құралдарды пайдалану ережелрін сақтау, тәртіп сақтау

Е.Барлығы бірге

Жану сипатына байланысты құрылыс материалдары неше түрге бөлінеді?

А. Екі түрге

В. Үш түрге

С. Төрт түрге

D. Бес түрге

Е. Алты түрге
$$$ 9

Өрт дегеніміз не?

А. Жай түсуден болған жану

В.Өндірістік апаттың салдарынан болған жану

С. Арнайы жану құрылғыларынан тыс, бақылап, реттеуге келмейтін, залал-зиян келтіретін жану

D. Сұйықтардың тұтануынан болатын жану

Е. Газдардың жарылысынан болатын жану
$$$ 10

Өрт қауіптілігіне байланысты өндірістегі технологиялық процестер неше категорияға бөлінеді?

А. Үш категорияға

В. Төрт категорияға

С. Бес категорияға

D. Алты категорияға

Е. Жеті категорияға
$$$ 11

Жану сипатына байланысты құрылыс материалдары қалай бөлінеді?

А. Көмірге айналмайтын, бақсымайтын

В. Жанбайтын, қиын жанатын және жанатын

С. Тұнанып бақситын

D. Жарылысқа бейім немесе бейім емес

Е. Өрт қауіптілігі аз немесе өртке бейім
$$$ 12

Жанбайтын заттарға төмендегі заттардың қайсысы жатады?

А. Гипсті құрғақ штукатурка

В. Битум, асфальт

С. Бетон, гранит, темір

D. Минеральды-мақөталы лента

Е. Ағаш, киіз, көмір
$$$ 13

Өртте қалған адамдарға көмек көрсету жолдарын көрсетіңіз?

А. Өздігінен жүре алмайтын, ауру, жарақат алған адамдарды көтеріп шығару

В. Жоғары қабаттардан адамдарды арнайы басқыш арқылы немесе жіппен түсіру

С. Өрт пен жалын жоқ, бірақ түтін толып кеткен мекен жайлардан, тез арада, терезе арқылы түтінді сыртқа шығаруды ұйымдастыру

Д. Өрт шығар есік жақтан болғанда, адамдарды көрші бөлмеге қабырғадан, төбеден ойылған тесік арқылы қауіпсіз жерге шығарып алу

Е. Осы шаралардың барлығы
$$$ 14

Көмірқышқыл газды от сөндіргіштердің жұмысшы қысымы қандай?

А. 1 - 3 мПа

В. 3 - 5 мПа

С. 5,8 - 6 мПа

Д. 6,5 – 7 мПа

Е. 7 – 8 мПа
$$$ 15

Өрт сөндіруге негізінен қандай заттар пайдаланылады?

А. Су, құм

В. Топырақ, жапқыш материалдар

С. Химиялық көбік

D. Инертті газдар, ұнтақтар

Е. Осылардың барлығы
$$$ 16

Ұнтақты от сөндіргіштер /ОП-1, ОП- 8Б / қандай өртті сөндіруге пайдаланылады?

А. Қиын жанатын заттармен болған өртті өшіруге

В.Негіз металдармен, олардың қоспаларымен және 380 в кернеумен жұмыс істеп тұрған электр құрылғыларында болған өртті сөндіруге

С. Тез жанатын заттармен болған өртті өшіруге

D. Сұйық заттармен болған өртті өшіруге

Е. Газдармен болған өртті өшіруге
$$$ 17

Көмір қышқыл газды от сөндіргіштер /ОУ-2, ОУ-5, ОУ-8/ қандай өрт көздерін сөндіруге арналған?

А. Қатты, сұйық заттардың өрт көздерін, сонымен қатар 1000 В кернеумен жұмыс істеп тұрған электр құрылғыларында болған өртті өшіруге арналған

В. Газбен, булардың жануын сөндіруге

С. Негіз материалдармен, олардың қоспаларымен болған өртті сөндіруге

D. Ұлы заттардың жануын тоқтатуға

Е. Мұнай өнімдерімен болған өртті өшіруге
$$$ 18

Өрт, төтенше жағдайларда адамдарды эвакуациялау есіктері саны нешеу болуы керек?

А. 2 ден кем болмауы керек

В. 3 тен кем болмауы керек

С. 4 есік жеткілікті

D. 5 есік қажет

Е. 6 есік қажет
$$$ 19

Адамдарды өрт кезінде эвакуациялау есіктерінің ені қанша болуы қажет?

А. 0,5 – 0,8 метр

В. 0,8 – 2,4 метр

С. 2,4 – 3 метр

D. 3 – 3,5 метр

Е. 3,5 – 4 метр
$$$ 20

Жану процесі болу үшін қандай жағдайлар болуы қажет?

А. Жанатын зат пен жоғарғы температура

В. Тотықтырғыш

С. Жанатын зат, жылулық /қызу/ және тотықтырғыш

D. Арнайы құрылғы қажет

Е. Ауасыз кеңестік қажет
$$$ 21

Қатты заттың жану түрлері қандай?

А. атылып жану

В. жарқ етіп жану, тұтанып жалындау

С. ішкі энергиядан тұтану

D. маздап жану

E. дұрыс жауап жоқ
$$$ 22

Судың жануды тоқтату қасиеттері қандай?

А. тотықтырғыштарды оқшаулайды

В. температураны арттырады

С. оттегін өзіне сіңіреді

D. температураны төмендетеді, оттегі концентрациясын азайтуы

E. жанып жатқан затты оқшаулайды
$$$ 23

Өнеркәсіптегі өрттің себептері қандай?

А. техникалық

В. санитарлық-гигиеналық

С. ұйымдастыру кемшілігі

D. адамдардың ережелерді бұзуы

Е. барлық жауабы дұрыс
$$$ 24

Өрт қауіпсіздігі талаптары дегеніміз не?

А. Еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында Қ Р заңнамасында белгіленген әлеуметтік сипаттағы арнайы жағдайлар;

В. Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында Қ Р заңнамасында белгіленген әлеуметтік және (немесе) техникалық сипаттағы арнайы жағдайлар;

С. Еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында ҚР заңнамасында белгіленген техникалық сипаттағы арнайы жағдайлар;

D. Экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында Қ Р заңнамасында белгі-ленген әлеуметтік арнайы жағдайлар ,

Е. Мемлекеттік қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында Қ Р заңнамасында белгі-ленген арнайы ережелер.
$$$ 25

Өрт сөндіру қондырғысы –бұл-

А. техникалық өнім сапасын бақылауға арналған құралдардың жиынтығы;

В. өртті анықтауға, оның пайда болу орны туралы хабарды беруге арналған техникалық құралдардың жиынтығы;

С. өрт сөндіру заттарын шығару есебінен өртті сөндіруге арналған стацио-нарлық техникалық құралдардың жиынтығы;

D. өрт туралы сигналды, арнайы ақпаратты және (немесе) өрт сөндірудің ав-томатты қондырғысы мен басқа да техникалық құрылғыларды автоматты қосуға команданы беруді өңдеуге арналған техникалық құралдардың жиынтығы;

Е. өнімнің экологиялық сапасын бақылауға арналған құралдардың жиынтығы;
$$$ 26

Өрт сигнал беру жабдығының қондырғысы –бұл-

А. өртті анықтауға, оның пайда болу орны туралы хабарды беруге және өрт туралы сигналды, арнайы ақпаратты және (немесе) өрт сөндірудің автоматты қондырғысы мен басқа да техникалық құрылғыларды автоматты қосуға ко-манданы беруді өңдеуге арналған техникалық құралдардың жиынтығы;

В. өртті анықтауға, оның пайда болу орнында сөндіруге арналған техникалық құралдардың жиынтығы;

С. өрт сөндіру заттарын шығару есебінен өртті сөндіруге арналған стацио-нарлық техникалық құралдардың жиынтығы;

D. өрт туралы сигналды, арнайы ақпаратты және (немесе) өрт сөндірудің ав-томатты қондырғысына беруге арналған техникалық құралдардың жиын-тығы;

Е. өнімнің экологиялық сапасын бақылауға арналған құралдардың жиынтығы;
$$$ 27

Жарылыстың максималды қысымы- бұл-

А. жарылыс қысымының уақыт аралығындағы өсу жылдамдығы;

В. жарылыстың бастапқы кезіндегі қысым;

С. жабық ыдыс ішінде болған газды, шаңды, ауа, булардың дефлаграциондық жарылысы кезіндегі ең жоғарғы бастапқы (101,3 кПа), қысым;

D. жарылыс кезіндегі атмосфералық қысымнан сәл артық қысым;

E. жарылыстың соңғы кезіндегі жоғарғы қысым;
$$$ 28

Тұтану температурасы деп-

А. жанатын затты арнайы сынау кезіндегі оның үстіңгі жағында бу немесе газды бөлігінің от көзінен тұтанып жанып, бірақ олардың пайда болу жыл-дамдығы аз болғандықтан ары қарай өшіп қалатын ең төмеңгі температура-сын айтамыз.

В. сынақ кезіндегі заттың газ бен бу бөлу жылдамдығы оның тұрақты жануы-на әкелетін ең төмеңгі температураны айтамыз.

С. арнайы сынақ кезінде экзотермиялық реакцияның жылдамдауы нәтижесінде жануға ұласатын ең төменгі температураны айтамыз.

D. экзотермиялық реакция жылдамдығының күрт өсіп, бықсуға әкеп соғатын заттың температурасы

E. заттың өздігінен қызуы бықсуға немесе жануға әкелмейтін еі төменгі температурасы.
$$$ 29

Жалынның таралу облысы(тұтану облысы) дегеніміз -

А. тотықтырғыш ортадағы жанғыш қоспаның көлемдік(массалық) үлесі (% немесе г·м^-3)

В. белгілі аудан бірлігінде, берілген уақыт ішіндегі жанған заттың мөлшері.

С.тотықтырғыш ортадағы жанғыш қоспаның көлемдік(массалық) төменгі жә-не жоғарғы концентрациясының шектер арасындағы үлес облысы

D. қоспа бұл мөлшерден асса тұтана алмайтын тотықтырғыш ортадағы жан-ғыш коспаның көлемдік(массалық) үлесі.

E. бөлме көлеміндегі берілген заттың жануы кезіндегі түтіннің оптималдық тығыздығын сипаттайтын шама
$$$ 30

Өрттің алдын алу үшін жүргізілетін шараларды ата:

А. жанатын ортаның пайда болуының алдын-алу;

В. жанатын ортада тұтандыру көзін болдырмау;

С. жанатын орта температурасын максималды шектеулі температурадан асырмау;

D. жанатын ортаныің қысымын мүмкін болған максималды қысымнан асырмау;

E. барлық жауаптары да кіреді


2-межелік бақылау тестілері
«Өндірістік және азаматтық нысандарды өрт-жарылыстан қорғау» пәнінен

$$$ 1

А. жанатын затты арнайы сынау кезіндегі оның үстіңгі жағында бу немесе газды бөлігінің от көзінен тұтанып жанып, бірақ олардың пайда болу жыл-дамдығы аз болғандықтан ары қарай өшіп қалатын ең төмеңгі температура-сын айтамыз.

В. сынақ кезіндегі заттың газ бен бу бөлу жылдамдығы оның тұрақты жануы-на әкелетін ең төмеңгі температураны айтамыз.

С. арнайы сынақ кезінде экзотермиялық реакцияның жылдамдауы нәтиже-сінде жануға ұласатын ең төменгі температураны айтамыз.

D. экзотермиялық реакция жылдамдығының күрт өсіп, бықсуға әкеп соғатын заттың температурасы

E. заттың өздігінен қызуы бықсуға немесе жануға әкелмейтін еі төменгі температурасы.

Өздігінен тұтану температурасы деп-

А. жанатын затты арнайы сынау кезіндегі оның үстіңгі жағында бу немесе газды бөлігінің от көзінен тұтанып жанып, бірақ олардың пайда болу жыл-дамдығы аз болғандықтан ары қарай өшіп қалатын ең төмеңгі температура-сын айтамыз.

В. сынақ кезіндегі заттың газ бен бу бөлу жылдамдығы оның тұрақты жануы-на әкелетін ең төмеңгі температураны айтамыз.

С. арнайы сынақ кезінде экзотермиялық реакцияның жылдамдауы нәтиже-сінде жануға ұласатын ең төменгі температураны айтамыз.

D. экзотермиялық реакция жылдамдығының күрт өсіп, бықсуға әкеп соғатын заттың температурасы

E. заттың өздігінен қызуы бықсуға немесе жануға әкелмейтін еі төменгі температурасы.
$$$ 3

Өздік қызу температурасы деп-

А. жанатын затты арнайы сынау кезіндегі оның үстіңгі жағында бу немесе газды бөлігінің от көзінен тұтанып жанып, бірақ олардың пайда болу жыл-дамдығы аз болғандықтан ары қарай өшіп қалатын ең төмеңгі температура-сын айтамыз.

В. заттың өздігінен қызуы бықсуға немесе жануға әкелмейтін еі төменгі тем-пературасы.

С. арнайы сынақ кезінде экзотермиялық реакцияның жылдамдауы нәтижесінде жануға ұласатын ең төменгі температураны айтамыз.

D. экзотермиялық реакция жылдамдығының күрт өсіп, бықсуға әкеп соғатын заттың температурасы

E. жанатын заттың үстіңгі жағында бу немесе газды бөлігінің от көзінен тұта-нып жанып, бірақ олардың пайда болу жылдамдығы аз болғандықтан ары қарай өшіп қалатын ең төмеңгі температурасын айтамыз.
$$$ 4

Бықсу температурасы деп-

А. жанатын затты арнайы сынау кезіндегі оның үстіңгі жағында бу немесе газды бөлігінің от көзінен тұтанып жанып, бірақ олардың пайда болу жыл-дамдығы аз болғандықтан ары қарай өшіп қалатын ең төмеңгі температура-сын айтамыз.

В. сынақ кезіндегі заттың газ бен бу бөлу жылдамдығы оның тұрақты жануы-на әкелетін ең төмеңгі температураны айтамыз.

С. арнайы сынақ кезінде экзотермиялық реакцияның жылдамдауы нәтижесінде жануға ұласатын ең төменгі температураны айтамыз.

D. экзотермиялық реакция жылдамдығының күрт өсіп, бықсуға әкеп соғатын заттың температурасы

E. заттың өздігінен қызуы бықсуға немесе жануға әкелмейтін еі төменгі температурасы.
$$$ 5

Түтін пайда болу коэеффциенті дегеніміз -

А. тотықтырғыш ортадағы жанғыш қоспаның көлемдік(массалық) үлесі (% немесе г·м^-3)

В. белгілі аудан бірлігінде, берілген уақыт ішіндегі жанған заттың мөлшері.

С.тотықтырғыш ортадағы жанғыш қоспаның көлемдік(массалық) төменгі жә-не жоғарғы концентрациясының шектер арасындағы үлес облысы

D. қоспа бұл мөлшерден асса тұтана алмайтын тотықтырғыш ортадағы жан-ғыш коспаның көлемдік(массалық) үлесі.

E. бөлме көлеміндегі берілген заттың жануы кезіндегі түтіннің оптималдық тығыздығын сипаттайтын шама
$$$ 6

Жалынның таралуының төменгі концентрациялық шегі(тұтану шегі) дегеніміз -

А. тотықтырғыш ортадағы жанғыш қоспаның көлемдік(массалық) үлесі (% немесе г·м^-3)

В. белгілі аудан бірлігінде, берілген уақыт ішіндегі жанған заттың мөлшері.

С.тотықтырғыш ортадағы жанғыш қоспаның көлемдік(массалық) төменгі жә-не жоғарғы концентрациясының шектер арасындағы үлес облысы

D. қоспа бұл мөлшерден асса тұтана алмайтын тотықтырғыш ортадағы жан-ғыш коспаның көлемдік(массалық) үлесі.

E. бөлме көлеміндегі берілген заттың жануы кезіндегі түтіннің оптималдық тығыздығын сипаттайтын шама
$$$ 7

Жалынның таралуының жоғарғы концентрациялық шегі дегеніміз -

А. тотықтырғыш ортадағы жанғыш қоспаның көлемдік(мас-лық)үлесі (% немесе г·м^-3)

В. белгілі аудан бірлігінде, берілген уақыт ішіндегі жанған заттың мөлшері.

С.тотықтырғыш ортадағы жанғыш қоспаның көлемдік(массалық) төменгі жә-не жоғарғы концентрациясының шектер арасындағы үлес облысы

D. қоспа бұл мөлшерден асса тұтана алмайтын тотықтырғыш ортадағы жан-ғыш коспаның көлемдік(массалық) үлесі.

E. бөлме көлеміндегі берілген заттың жануы кезіндегі түтіннің оптималдық тығыздығын сипаттайтын шама
$$$ 8

Жану жылдамдығы(скорость выгорания)дегеніміз -

А. тотықтырғыш ортадағы жанғыш қоспаның көлемдік(массалық) үлесі (% немесе г·м^-3)

В. белгілі аудан бірлігінде, берілген уақыт ішіндегі жанған заттың мөлшері.

С.тотықтырғыш ортадағы жанғыш қоспаның көлемдік(массалық) төменгі жә-не жоғарғы концентрациясының шектер арасындағы үлес облысы

D. қоспа бұл мөлшерден асса тұтана алмайтын тотықтырғыш ортадағы жан-ғыш коспаның көлемдік(массалық) үлесі.

E. бөлме көлеміндегі берілген заттың жануы кезіндегі түтіннің оптималдық тығыздығын сипаттайтын шама
$$$ 9

Өрттің алдын-алу жүйесі деп –

А. белгілі бір температураға жеткен кезде ашылатын қалыпты жабық спринк-лерлік суландырғышпен жабдықталған сумен өрт сөндірудің автоматты қондырғыны айтады;

В. ашық дренчерлік суландырғышпен жабдықталған, өртті өшіруге, сондай-ақ су бүркеуін құруға арналған қондырғыны айтады;

С. өрттің туындау жағдайын жоюға бақытталған техникалық жабдықтар мен ұйымдастырушылық шараларының жиынтығын айтады.

D. өртті анықтауға, оның пайда болу орны туралы хабарды беруге арналған техникалық құралдардың жиынтын айтамыз;

E. өрт сөндіру заттарын шығару есебінен өртті сөндіруге арналған стационар-лық техникалық құралдардың жиынтығы
$$$ 10

Спринклерлік өрт сөндіру қондырғысы деп –

А. белгілі бір температураға жеткен кезде ашылатын қалыпты жабық спринк-лерлік суландырғышпен жабдықталған сумен өрт сөндірудің автоматты қондырғыны айтады;

В. ашық дренчерлік суландырғышпен жабдықталған, өртті өшіруге, сондай-ақ су бүркеуін құруға арналған қондырғыны айтады;

С. өрттің туындау жағдайын жоюға бақытталған техникалық жабдықтар мен ұйымдастырушылық шараларының жиынтығын айтады.

D. өртті анықтауға, оның пайда болу орны туралы хабарды беруге арналған техникалық құралдардың жиынтын айтамыз;

E. өрт сөндіру заттарын шығару есебінен өртті сөндіруге арналған стационар-лық техникалық құралдардың жиынтығы
$$$11

Дренчерлік өрт сөндіру қондырғысы деп –

А. белгілі бір температураға жеткен кезде ашылатын қалыпты жабық спринк-лерлік суландырғышпен жабдықталған сумен өрт сөндірудің автоматты қондырғыны айтады;

В. ашық дренчерлік суландырғышпен жабдықталған, өртті өшіруге, сондай-ақ су бүркеуін құруға арналған қондырғыны айтады;

С. өрттің туындау жағдайын жоюға бақытталған техникалық жабдықтар мен ұйымдастырушылық шараларының жиынтығын айтады.

D. өртті анықтауға, оның пайда болу орны туралы хабарды беруге арналған техникалық құралдардың жиынтын айтамыз;

E. өрт сөндіру заттарын шығару есебінен өртті сөндіруге арналған стационар-лық техникалық құралдардың жиынтығы
$$$ 12

Өрт сигнал беру жабдығының қондырғысы деп –

А. белгілі бір температураға жеткен кезде ашылатын қалыпты жабық спринклерлік суландырғышпен жабдықталған сумен өрт сөндірудің автоматты қондырғыны айтады;

В. ашық дренчерлік суландырғышпен жабдықталған, өртті өшіруге, сондай-ақ су бүркеуін құруға арналған қондырғыны айтады;

С. өрттің туындау жағдайын жоюға бақытталған техникалық жабдықтар мен ұйымдастырушылық шараларының жиынтығын айтады.

D. өртті анықтауға, оның пайда болу орны туралы хабарды беруге арналған техникалық құралдардың жиынтын айтамыз;

E. өрт сөндіру заттарын шығару есебінен өртті сөндіруге арналған стационарлық техникалық құралдардың жиынтығы;

$$$13

А. 8 категорияға

В. 5 категорияға

С. 7 категорияға

D. 3 категорияға

Е. 4 категорияға

А және Б категориялы ғимараттар,өндірістер қандай Өрт-жарылыс қауіпті класына жатады?

А. өрт қауіпті емес кластарына

В. өрт қауіпі жоғары кластарына

С. жарылыс- өрт қауіпті класына

D. өрт қауіпті класына

Е. өрт қауіпі аз класына
$$$15

В1-В4 категориялы ғимараттар қандай Өрт-жарылыс қауіпті класына жатады?

А. жарылыс қауіпті класына

В. өрт қауіпті емес кластарына

С. өрт қауіпі жоғары кластарына

D. өрт-жарылыс қауіпті класына

Е. өрт қауіпті класына
$$$16

Г және Д категориялы ғимараттар қандай Өрт-жарылыс қауіпті класына жатады?

А. өрт қауіпі аз, өрт қауіпті емес кластарына

В. өрт қауіпі жоғары кластарына

С. өрт-жарылыс қауіпті класына

D. өрт қауіпті класына

Е. жарылыс қауіпті класына
$$$17

Өндірістік ғимараттардың жобасын жасаған кезде өрттің таралуын болдырмайтын қандай шараларды ойластырылуы қажет?

А. Ғимаратты өртке қарсы қабырғамен немесе жаппамен өрт бөліктеріне бө-лу;

В. Ғимаратты өртке қарсы ішкі қорғау қабырғалары арқылы секцияларға бө-лу;

С. Өртке қарсы есік, қақпалар жасау;

D. Ғимараттар арасында өртке қарсы қашықтықтарды сақтау.

Е. Барлық шаралар бірге кіреді.
$$$18.

Өрт белгі жүйесіндегі газаналазаторлар не үшін қажет?

А. Өрттің алғашқы белгілерін анықтау үшін;

В. Өндірістік бөлмелер ауасындағы жарылыс түзетін жанғыш заттардың буы мен газды бөлігінің жинақталуын бақылау үшін;

С. Өрт сөндіретін газдың температурасын анықтау үшін;

D. Өрт сөндіретін газдың қысымын анықтау үшін;

Е. Түтіннің концентрациясын бақылау үшін.
$$$19

Флегматизация дегеніміз не?

А. Технологиялық жабдықтың кеңістігінде немесе бөлме көлемінде жануды қолдамайтын орта түзу деген ұғым;

В. Технологиялық жабдықтың кеңістігін газбен суыту;

С. Немесе бөлме көлемін газбен суыту;

D. Жануды жылдамдату әдістерінің бірі;

Е. Жарылысты жылдамдату әдістерінің бірі.
$$$20

А және В дәрежедегі өрт-жарылыс қауіпті бөлмелерде авариялық желдетудің жиілігі сағатына қанша болуы тиіс?

А. бөлменің барлық көлеміндегі ауаны сағатына 4 реттен кем емес жиілікте

В. ауаны сағатына 12 реттен кем емес жиілікте ауыстыратындай есептеледі.

С. бөлменің барлық көлеміндегі ауаны сағатына 8 реттен кем емес жиілікте ауыстыратындай есептеледі.

D. ауаны сағатына 2 реттен кем емес жиілікте ауыстыратындай есептеледі.

Е. ауаны сағатына 10 реттен кем емес жиілікте
$$$21

Тұтандыру көздерін болдырмаудың қандай әдістерін білесіз?

А. Ғимаратты өртке қарсы қабырғамен ,жаппамен өрт бөліктеріне бөлу;

В. Белгі беру (газосигнализация),флегматизация әдістері арқылы;

С. Авариялық желдету әдісін қолдану арқылы

D. Өртке қарсы есік, қақпалар жасау;

Е. Дұрыс жауабы В,С нұсқалары.
$$$22

Жанғыш орталарда тұтандыру көздерінің болмауын қандай шаралар қамтамасыз етеді ?

А. Ұшқын бермейтін жабдықтарды пайдалану арқылы;

В. Жанғыш ортамен жанасатын машина, жабдық қабырғаларының темпера-турасын бақылап отыру арқылы;

С. От-жалынды жұмыстарды атқарған кездегі ережелерді сақтау арқылы;

D. Статикалық электр разрядынан қорғану шараларын іске асыру арқылы:

Е. Барлық шаралар бірге .
$$$23

Өндірістің өрт және жарылыс қауіпсіздігін бағалау қандай әдістермен жүргізі-леді?

А. сынақ әдісімен

В. детерменировкалық (кластарға диференциялау)

С. мүмкіндік әдістері(есептеу)

D. дұрыс жауабы В,С нұсқалары

Е. жүктемелік әдіс
$$$24

Технологиялық жабдықтарды жарылыстан қорғаудың шаралары қандай?

А. Құрғақ тосқауылшы құрылымдарды қолдану;

В. Автоматты өртті тұншықтыру жүйесін қолдану

С. Белгі беру (газосигнализация),флегматизация әдістері арқылы;

D. Өртке қарсы есік, қақпалар жасау;

Е. Дұрыс жауабы А,В нұсқалары.
$$$25

Өрт сөндіруші заттарды тікелей жану ошағына жіберу бойынша өртті сөндірудің қандай әдістері бар?

А. Дұрыс жауабы С, D нұсқалары.

В. Галогенді қоспалармен сөндіру

С. Көлемдік сөндіруді;

D. Өртті аудан бойынша(беттік) сөндіру;

Е. Газбен сөндіру, сумен сөндіру
$$$26

Тұрғылықты өрт сөндіру қондырғыларының жіктелуі?

А. Сумен сөндіруші – өртке суды тұтас ағынмен, тамшымен, шашыратып немесе бүркіп беретін;

В. Көбікті – химиялық немесе ауа көбігін беретін;

С. Газды – көміртегі диоксидін, галогенді көмірсутектерді, буды және инертті газдарды беретін;

D. Ұнтақты және комбинирленген әдіспен сөндіретін;

Е. Дұрыс жауабы А,В,С D.нұсқалары
$$$27

Жеңіл лақтырылып тасталатын (сақтандырғыш) құрылымдарға нелер жатады ?

А. шынылы терезе ойықтары мен фонарлары;

В. сыртқа ашылатын қақпа, есіктер;

С. болаттан алюминий, асбестоцемент тақталарынан жасалған қабырға панелдері;

D. мембраналы, пружиналы сақтық клапандары;

Е. толық жауабы А,В,С нұсқалары
$$$28

Іске қосылу уақытына байланысты өрт сөндіру қондырғылары қалай жіктеледі?

А. Толық және дұрыс жауабына В,С,D,Е.нұсқалары кіреді;

В.Жоғарғы жылдамдықта іске қосылушы (инерциясыз іске қосылу уақыты 0,1сек дейін);

С. Жылдам іске қосылушы (іске қосылу уақыты 0,1-3сек);

D. Орта инерционды (іске қосылу уақыты 3-30 сек );

Е. Инерционды (іске қосылу уақыты 0,5 мин жоғары );

$$$29

А. Өте қысқа әрекет етуші – 5 мин;

В. Қысқа әрекет етуші – 15 мин дейін;

С. Орташа әрекетті – 30 мин дейін;

D.Ұзақ әрекетті (30 мин артық) деп бөлінеді.

Е. Дұрыс жауабы В,С, D нұсқалары.

Төмендегі өрт сөндіргіш заттардың қайсысы өте улы болып табылады?

А. Тұзды су қоспасы;

В. Жанбайтын заттар ұнтақтары;

С. Ауа немесе химиялық көбік;

D. Галоидтыкөмірсутекті қоспалар;

1. 
   Пәннің мақсаты мен міндеттері.
   
2. 
   Өрт және жарылысқа байланысты негізгі түсініктер
   
3. 
   Өрттің шығу себебтері. Өрттің қауіпті факторлары.
   
4. 
   Өрттің шығындары. Өрттен қорғану туралы түсініктер
   
5. 
   Өрттің жүктемесі туралы түсінік. Динамикалық және статикалық жүктемелер.
   
6. 
   Жану және жарылыс процестерінің физика-химиялық негіздері
   
7. 
   Жану процесі туралы түсініктер. Жанудың түрлері
   
8. 
   Газдардың жануы. Жанғыш қоспалардың тұтану температурасы
   
9. 
   Сұйықтардың өрт-жарылыс көрсеткіштері.
   
10. 
    Қатты заттардың өрт-жарылыс көрсеткіштері.
    
11. 
    Шаңдардың өрт-жарылыс көрсеткіштері.
    
12. 
    От-жалынның таралуы. Жабық кеңестіктегі жану
    
13. 
    Ингибирлік және флегматизация құбылыстары.
    
14. 
    Ғимарат, бөлмелердің өрт-жарылыс қауіпті аймақтарға бөлінуі.
    
15. 
    Жанғыш сұйықтардың, қатты заттардың өрт қауіпі көрсеткіштері.
    
16. 
    Өндірістің өрт-жарылыс қауіпіне байланысты дәрежелерге бөлінуі.
    
17. 
    Құрылыс құрылымдарының жанғыштығын анықтау. Құрылыс құрылымдарының отқа төтеп беру дәрежесін анықтау.
    
18. 
    Ғимараттардың отқа төтеп беру дәрежесі бойынша жіктелуі.
    
19. 
    Темір-бетон құрылымдарының отқа төтеп беру шегін анықтау.
    
20. 
    Темір, ағаш құрылымдарының отқа төтеп беру шегін анықтау
    
21. 
    Өрттің таралу көлемін шектеу шаралары
    
22. 
    Өрт секциялары, өрт бөліктерін (отсеки) жобалау ерекшеліктері
    
23. 
    Өрт кедергілерінің түрлері мен пайдалану мақсаттары
    
24. 
    Өртке қарсы қорғау қабырғылары мен төбе-жабдықтар. Өртке қарсы аймақтар.
    
25. 
    Құрылыс құрлымдарын жанудан қорғау әдістері
    
26. 
    Ағаш құрылымдарын жанудан қорғау әдістері
    
27. 
    Пластмасса құрылымдарын, темір құрылымдарын жанудан қорғау әдістері
    
28. 
    Сақтандырғыш құрылымдар. Жеңіл лақтырылып тасталатын құрылымдардың пайдалану мақсаттары мен шеңбері
    
29. 
    Ғимараттардың өрт-жарылыс қорғанысының қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін анықтау.
    
30. 
    Құрылыс аумақтарында ғимараттарды дұрыс орналастыру. Ғимарат аралық өртке қарсы қашықтықты есептеу, нормалау
    
31. 
    Мүмкін болар түтін көздерін оқшаулау.Арнайы арналар арқылы бөлмелер
    

35. Мәжбүрлі эвакуация процесі. Эвакуациялау есіктерінің санын, мөлшерін анықтау

36. Эвакуация кезіндегі адамдардың қозғалысын ұйымдастыру және оның көрсеткіштері

37. Жеке бөлмелерден адамдарды эвакуациялауға қажетті уақыт мөлшерін анықтау

38. Өрт туралы, өрттің өрбуі туралы жалпы мәліметтер

39. Жануды тоқтатуға қажетті жағдайлар

40. Өртті сөндіру әдістері мен жабдықтары

41. Өртті сумен өшірудің сипаттамалары

42. Өртті көбікпен өшірудің сипаттамалары

43. Өртті инертті газдармен өшірудің сипаттамасы

44. Галогенді көмірсутекті қоспалар түрлері. Хладондардың отты сөндіру механизмі.

45. Хладондардың және олардың ыдырау бөліктерінің улылығы

46. Ұнтақтармен өртті өшірудің сипаттамасы

47. Тұрғылықты өрт сөндіру қондырғыларының жіктелуі

48. Тұрғылықты сумен өрт сөндіру қондырғысының схемасы

49. Өрт сөндіруге қажетті су шығынын есептеу

50. Тұрғылықты көбікпен өрт сөндіргіш қондырғының жұмыс принциптері

51. Тұрғылықты галогенді өрт сөндіргіш қондырғының жұмыс принциптері

52. Тұрғылықты ұнтақты өрт сөндіргіш қондырғының жұмыс принциптері

53. Тұрғылықты өрт сөндіргіш қондырғылар элементтері сызбасы

54. Өрт хабарын беретін, құлақтандырғыш аспаптарға қойылатын талаптар

55. Өрт хабарын беретін, құлақтандырғыш аспаптардың жіктелуі

56. Ғимарат бөлмелерінің мақсатына байланысты автоматты белгі беру, құлақтандыру аспаптарын таңдау

57. Ақпарат қабылдайтын, бақылауға, басқаруға арналған құрылымдар

58. Мемлекеттік өрт-күзетінің құрылымы

59. Мекемедегі өрт-күзет қызметінің ерекшеліктері

60. Өрт сөндіру кезіндегі еңбек қорғау және қауіпсіздік техникасы шаралары.

7. ӘДЕБИЕТТЕР
7.1 Негізгі әдебиеттер
7.1.1 Қазақстан Республикасының. «Өрт қауіпсіздігі туралы» заңы.

7.1.2.Ш.Т.Бейсебаев,М.Б. Базаршин «Еңбек қорғау» курсы бойынша ЖОО студенттеріне арналған оқу құралы .Семей 2014.

7.1.3. А. Н .Баратов. Справочник. Пожарная безопасность. Взрывобезо-пасность. Москва .2001г

7.1.4. Ж.К Аманжолов. «Охрана труда и техника безопасности» Астана. 2007г.

7.1.5. А. И.Преснов. А. Я. Каменцев и другие. Учебник Пожарные автмо-били Санкт-Петербург.2006 г.

7.1.6. В.И. Шойгу и другие. Учебник спасателя. Краснодар, 2002.

7.1.7. М.А Нуржасарова и другие. «Охрана труда» Астана.2007
7.2 Қосымша әдебиеттер.

7.2.1 Б.И.Зотов и другие. Безопасность жизнедеятельности на производ-стве. Москва. Высшая школа, 2000г.жизнедеятельности . М. 2001г.