ПоәК 042-14-3-01 20. 39/03 2009 Басылым №1

Макарондық бұйымдардың әр түрлі бойынша және жалпы 2 түр бойынша анықтаймыз:

1. 
   2003 ж. салыстырғанда 2004 жылғы сорттылықтың өзгеруін;
   
2. 
   2004 жылы сорттылық бойынша жоспардың орындалуын; пайда (зиян) – ның абсолюттік мөлшерін (жоспармен салыстырғандағы сорттылықтың өзгеруі бойынша);
   

ВариантА. Кәдімгі макарон; «соломка» макароны.

Жауабы: (өнімнің жеке және 2 түрі бойынша).

1. 
   103,3; 100; 101,94(%).
   
2. 
   101,7; 112,5%; +1,2 мың тг
   

Вариант Б. Кәдімгі макарон, жұмыр кеспе.

Жауабы: (жұмыр кеспе бойынша).

1. 
   98,74
   
2. 
   101,1% 80 тг
   

Жауабы: («Соломка» макароны):

1. 
   100,0%
   
2. 
   102,1% 594 тг
   

Кәсіпорынның өндірістік қызметінің сапасына баға беру үшін бірнеше мәліметтер жүйесін қолданады.

бракталынған бұйымдардың өзіндік құны......................6,5

бракты жөндеуге кеткен шығындар.................................3,0

пайдалану бағасы бойынша брак құны............................0,5

жеткізушілерден – сомалар................................................3,8

бракты жасаушылардан ұсталатын сома..........................0,4

жалпы өшімнің өндірістік өзіндік құны..........................500

Брак мөлшері: 6500+3000 = 9500 тг

Брак проценті: (9500׃ 500000)·100=1,9%

Брактан болған зиян мөлшері: 6500+3000-(500+3800+400) =4800 тг

Зиян проценті: (4800+500000)·100=0,96%.
Есеп.

5. Кәсіпорын бойынша төменде келтірілген мәліметтерді қолданып анықтаңыз (мың сом) брак мөлшері, проценті, зиян мөлшері, процент.

Вариант А. Құрылғы зауыты. Жауабы 385 мың тг 1,13%; 223 мың тг; 0,8%.

Вариант Б. Литейный зауыт. Жауабы: 1122 мың тг; 3,8%

852 мың тг; 2,89%.

Вариант В. Метталургия зауыты. Жауабы: 752 мың тг; 0,71%

452 мың тг; 0,43%.

Тақырыпты қаншалықты меңгергеніңізді білу үшін келесідей сұрақтарға жауап беріңіз:

1. Өндірістік қызметтің кез келген үрдісінде оның қалыпты жұмыс жасау үшін ресурстарға сипаттама беріңіздер

2.Өнеркәсіп өнімнің түсінігі, оның дайындалу сатылары қандай?

3.Өндіріс көлемі мен , өнім көлемінің құндық көрсеткіштеріне анықтама беріңіздер

4. Натуралды және шартты натуралды бейнедегі өнім көлемін есептеу жолдарына толық сипаттама беру керек

5. Өнім бойынша жоспардың орындалу дәрежесі және динамика әсері калай жүргізіледі?

6. Өнімнің ассортименті бойынша жоспардың орындалу көрсеткіштеріне талдау жасаңыздар

7. Өнім сапасының статистикасына талдау беріңіздер.
Тақырып 3. Еңбек статистикасы

Дәріс сұрақтары:

1. Кәсіпорын қызметкерлері және оның құрылымы. Тізімдік саны. Жұмысқа келетіндер саны, орта саны. Жұмысшылардың орта келетін және факттық саны.

2. Жұмыс күшін қолдану коэффициенті. Сандық қозғалыстың көрсеткіштері: жұмыс күшінің кіруі және шығуы, тұрақтамаушылық коэффициенті, қабылдау және шығу бойынша айналым.

3. Адам күнінің жұмыс уақытының қоры және оларды қолдану коэффициенті. Адам сағатының жұмыс уақытының қолдану көрсеткіштері және оларды қолдану коэффициенті. Ауысымдылық коэффициенті, ауысымдылық тәртіптемені қолдану және ауысымның орта ұзақтылығы.

4. Еңбек өнімділігі статистикасы

4.1.Еңбек өнімділігі деңгейінің көрсеткіштері және олардың өзәрә байланысы.

4.2.Еңбек өнімділігі динамикасының көрсеткіші

4.3.Еңбек өнімділігінің факторлық талдауы.

5. Еңбекақы статистикасы

5.1. Еңбек ақы қоры

5.2. Еңбекақы қорының үнемнің анықталуы.

5.3. Еңбекақы деңгейінің көрсеткіштері және олардың өзара байланысы

5.4. Еңбекақы динамикасын талдау

5.5. Еңбек өнімділігі өсімінің орташа еңбек ақы өсімімен салыстырғандағы алдын алу коэффициентін есептеу.

ӨӨҚ-ға өндіріске тікелей қатысатын және жұмысшылар жатады, сонымен қатар өндірістік-шаруашылық қызметті атқаратын: негізгі және қосымша цехтардағы жұмысшылар, заводты басқару, дайын өнім және шиікзат қоймасы, лабораториялар және т.б.

Кәсіпорынның негізгі емес қызметпен айналысатын жұмысшыларына автокөліктік, ауыл шаруашылық кәсіпорынның қосалқы жұмысшылары, сауда жұмысшылары жатады.

ӨӨҚ-ң жұмысшыларының жұмыс атқару функцияларына байланысты екі топқа бөлінеді: жұмысшылар және қызметшілер.

Жұмысшылар - өндірістік үрдісте шикізатты дайын өнімге айналдырумен тікелей айналысатын, сонымен қатар шикізат және дайын өнімді ауыстыру кезінде құрылғыларды күту және оларды жөндеу жұмысымен айналысатын, өндірістік бөлмелерді тазалап, кәсіпорынды күзетумен айналысатын тұлғалар.

Жұмысшылар ӨӨҚ-ң көп бөлігі және өз кезегінде өнімді дайындау жұмысымен тікелей айналысатын негізгі өндірістік жұмысшыларға бөлінеді, тиеу және түсіру, көліктік және қоймалық жұмыстарымен, құрылғыларды жөндеу жұмысымен айналысатын қосымша жұмысшылар.

Қызметшілерге мамандар және жетекшілер және т.б. жұмысшылар жатады.

Негізгі және қосалқы жұмысшылармен орындалатын еңбек функциясының әртүрлілігі тарифтік топты орындайтын рөлі бар квалификациялық дәрежесі бойынша әрбір кәсіп шегінде кәсіп бойынша жұмысшыларды топтауды қажет етеді.

1-ші разряд үшін мемлекет еңбекке төлеуге айлық минималдық дәрежесін белгілейді. Жоғарғы разрядты еңбекті тарифтік коэффициентке берілген 1-ші разрядттық мөлшерлемені тарифтік коэффициентке көбейту жолымен көрсетілген тарифтік торға сүйене отырып төлейді.

Кәсіпорын қызметкерлерінің саны тізімдік сан көрсеткіштерімен анықталады (ТС). Тізім құрамына барлық тұрақты, маусымдық және уақытша жұмысшылар, сонымен қатар толымсыз жұмыс күні және толымсыз жұмыс аптасына жалданған жұмысшылар кіреді.

Тізімдік құрамдағы жұмысшылардың еңбек кітапшалары кәсіпорынның кадрлар бөліміне өткізілуі керек, ал штаттық қызмет туралы бұйрықта көрсетілген.

Берілген кәсіпорынның штатында тұрмайтын жұмысшылар еңбек келісімі бойынша жұмысты орындау үшін тартылған және басқа кәсіпорындардан бірлесу бойынша жұмысқа қабылданған және бірлескен тізімде тұратын, кәсіпорынмен арнайы келісім шарт бойынша басқа кәсіпорынға уақытша жіберілетін, стипендиаттар, өндірістен үзіліммен үйренетін тұлғалар тізім құрамына кіргізілмейді.

Жұмысшылардың тізімдік саны берілген табельдік есептеу бойынша күн сайын анықталады және жұмысқа келмеген (КМ) жұмысшылар саны келу қорына (КҚ) жинақталады.

ТС=КҚ+КМ

Келу қоры (КҚ) жұмысшылардың келмейтін (КМ) санына ТС-сыз және жұмысқа шыққан жұмысшылардың санымен анықталады.

Жұмысты факттық өтегендердің саны (ФӨ) – жұмысқа кіріскен және келгендер санымен көрсетіледі. Ол күн бойы тұрған (КТ) жұмысшылардың саны келгендердің санынан аз.

ФӨ=КҚ+КТ

Жоғарыда қарастырылған көрсеткіштер анықталған күнгі жұмысшылардың саны болып табылады.

Орта тізімдік санды есептеуде кейбір тізімдік құрамдағы жұмысшылар кірмейді. Оларға баланың тууынан кейін бала күтуімен демалысқа шыққан әйелдер, еңбек ақы төлемдерінің сақталуынсыз ауыл шаруашылық жұмыстарына командировкаға жіберілген жұмысшылар, еңбек ақы төлеуімен басқа кәсіпорындағы практикада жүрген студенттер және т.б.

Жаңадан енгізілетін және тарататын кәсіпорындардың айлық орта тізімдік саны айдың календарлық күндеріне кәсіпорынның жұмыс жасаудың әрбір календарлық күнге тізімідк санның сомасының байланысы сияқты анықталады.

Орта тізімдік сан басқа барлық уақыт кезеңдерінде (тоқсан, жарты жыл, жыл) ай бойынша орта тізімдік саннан орта арифметикалық қарапайым сияқты анықталады