ПоәК 042-14 07 20. 130/03-2012 03. 09. 2012ж. №1 басылым

Сабақты келесі мысалды шешуден бастау ұсынылады.

1-мысал. Калькулятор бағдарламасы (Сабақ 5.1 з мысалды қараңдар).

Жоба кодын былайша тоықтырыңдар:

А) Мәтіндік өріске басқа символдарды енгізгенде сандардан және Backspace перненсінен басқа пернелерге «Бұл сан емес» деген хабарлама шығару керек.

Ә) Екінші мәтіндік өріске 0 санын енгізгенде және бөлу операциясын таңдағанда және бөлу операциясын таңдағанда «Нөлге бөлу» деген хабарлама шығару керек, бағдарлама фокусты берілген өріске қайтару керек.

Б) Бірінші мәтіндік өріске сан енгізілуі керек, ал екіншісіне сол кезде енгізілетін санның дәрежесін көрсету керек.

Visual Basic жүйесіне MsgBox функциясы қолданушы адрестеген хабарламаны шығару үшін берілген, және қолданушы реакциясын басылатын перненің сандық кодын күтеді.

MsgBox функциясының жалғыз міндеті параметрі Msg мәтін хабарламасы болып табылады. Егер тек қана ол берілсе онда диалогтық терезеге Msg хабарламасымен бірге тек қана ОК батырмасы пайда болады.

Buutons, параметрі бүтін мәндерді ұсынады, диалогтық терезеде қандай батырмалар мен белгішелер орналастырылатынын анықтайды. Ол төрт қосылғыштың қосындысы сияқты қалыптасады:

• 
  Бірінші батырмалар жиынтығын анықтайды;
  
• 
  Екінші икондар типін;
  
• 
  Үшінші келісім бойынша батырмалардың реттік нөмірі;
  
• 
  Төртінші – модальдық режим. Соңғы қоыслғышқа шеткісі сирек келеді. Жиі қолданылатын тұрақтылар мен сәйкес сандық мәндер тізімі кестеде көрсетілген.
  

1-OK

3-Abort (Тоқтату)

4-Retry (Қайталау)

5-Ignore (Өткізу)

6-Yes (Иә)

7-No (Жоқ)

Ұсынылған мысалда бағдарлама мәтіндік өріске енгізілген ақпаратты өңдеуі керек, ол үшін Select case құрылымын пайдаланған өте ыңғайлы.

Select case конструкциясы бағдарламада бірнеше If…Then…Else… кострукция блогындағыдай шарттарды өңдеуге мүмкіндік береді. Бұл құрылымы өрнектің әр мүмкін жағдайында Сase операторларын таңдаудан және өрнектерді салыстырудан тұрады. Бұл құрылым келесі жолмен жұмыс істейді. Алдымен Visual Basic құрылым өрнегіндегі берілген мәндерді есептейді.

Егер қиылысатын мәндер табылса Сase операторында берілген командалар орындалады. Басқару құрылымы орындалып біткен соң құрылым келесі End Select қызметші сөзіне беріледі.

Select case құрылымның синтаксисі келесі түрде болып келеді:

Select case Салыстыратын мән

Сase

Сase 2 мән

2 құрылым

...................

End Select

Алғашқы Select Сase қызметші сөзінде орналасқан жанында Салыстыратын мән параметрі орналасқанын көрсететін қрылымдар бірнеше мәндерде тексеріледі. Ары қарай Сase қызметші сөзінен басталатын командалар тобы кездесді. Егер Салыстырмалы мән параметрі ағымдағы Сase операторындағы мәнге тең болса онда келесі Сase қызметші сөздерінің арасында орналасқан командалар орындалады.

Select case онда орналасқан құрылым тізбектірінің біреуін ғана орындайтынына көңіл бөліңдер. Шарттардың біреуінің ғана мәні True болғаннан кейін және сәйкес Select case құрылымы орындалғаннан кейін ол өзінің жұмысын аяқтайды. Қалған шарттарды тексермейді.
Толықтырулар енгізгеннен кейінгі бағдарлама коды:

Private Sub Command1 Click()

Text3.Text=Val(Text1.Text) + Val(Text2.Text)

End Sub

Private Sub Command2 Click()

Text3.Text=Val(Text1.Text) - Val(Text2.Text)

End Sub

Private Sub Command3 Click()

Text3.Text=Val(Text1.Text) * Val(Text2.Text)

End Sub

Private Sub Command4 Click()

If Text2.Text=”” Then

MsgBox (‘Нөлге бөлу’)

Text2.SetFocus

Else

Text3.Text=Val(Text1.Text) / Val(Text2.Text)

End if

End Sub
Private Sub Command5 Click()

Text3.Text=”()”

Text1.Text=””

Text2.Text=””

Text1.SetFocus

End Sub
Private Sub Command6 Click()

Text3.Text=Val(Text1.Text) ^ Val(Text2.Text)

End Sub
Private Sub Command7 Click()

Text3.Text=Sqr(Text1.Text)

End Sub
Private Sub Text1 KeyDown(KeyCode As Integer, Shift As Integer)

If KeyCode=8 Then GoTo 1

Select Case KeyCode

Case 96 To 105, 48 To 57

Case Else

MsgBox (‘Бұл сан емес’)

End Select

1:End Sub

Private Sub Text2 KeyDown(KeyCode As Integer, Shift As Integer)

If KeyCode=8 Then GoTo 2

Select Case KeyCode

Case 96 To 105, 48 To 57

Case Else

MsgBox (‘Бұл сан емес’)

End Select

2:End Sub

(48-57 және 96-105 аралығындағы сандық пернелер коды, 8 Backspace пернесінің коды)

Адам өзінің тәжірибелік саласына әрқашан шешілу барысында бір әрекеттің қайталап кездесе беретін есептерге кездеседі. Мұндай есептердің шешілуі циклдік алгоритмдер арқылы ұйымдастырылады.

Берілген тақырыпта циклдің екі түрі қарастырылады: қайталау саны белгілі және белгісіз циклдер. Циклдерді ұйымдастыру үшін қайталау командалары және алгоритмді шағын түрде жазуға мүмкіндік беретін бірнеше әртүрлі әрекеттердің орындалуына сәйкес параметрлі қайталау операторы қолданылады. Бұл компьютерді қолдану барысында өте маңызды. Бір жағынан, компьютер жұмысының жоғары жылдамдығы командалар сериясының бірнеше рет қайталанатын алгоритмдер орындауға мүмкіндік береді. Бір жағынан бұл алгоритмдерді қолдану күшті компьютерлердің әсерлі жұмысын қамтамасыз етеді.

Сабақты Qbasic бағдарламалау тілін оқып-үйрену барысында қарастырған циклдің түрлері мен анықтамасынан бастауға болады (оқулықтағы 2.6. тақырыпты қара).

цикл денесі цикл денесі

Next I Wend

Алдын ала шарт Келесі шарт

бойынша қайталау бойынша қайталау

Do[While/Until условие] Do

цикл денесі цикл денесі

Loop Loop[While/Untilшарт]

‘Есептеу батырмасын шерту

Private Sub Command1_Click ()

Dim sum As Single ‘жинақ соммасы

Dim pr As Single ‘пайыздық көрсеткіші

Dim srok As Integer ‘жинақ мерзімі

Dim dohod As Single ‘жинақ бойынша түсетін пайда

Dim buf As Single

Dim i As Integer ‘циклдің айнымалысы

‘алынған бастапқы деректер

sum=Val (Text1.Text)

srok=Val (Text2.Text)

pr= Val (Text3.Text)

If Option1.Value=True Then

‘Жай пайыздарға қосқыш таңдалынды

dohod=sum*(pr/100)*(srok/12)

Else

‘Күрделі пайыздарға қосқыш таңдалынады

For i=1 To srok

buf=buf+buf*(pr/100)

‘уақыт соңында барлық жинақ buf-ге жазылады

dohod= buf –sum

Next i

sum=sum+dohod

Label4.Caption= “Пайда:”+Str(dohod)+Chr(13)+ 'уақыт соңында барлық жинақ:”+Str(sum)

End Sub
‘Жай пайыздарға қосқыш таңдалынады

Private Sub Option1_Click()

Label2.Caption= “Срок (дней):”

Label4.Caption= “ ”

End Sub
‘Күрделі пайыздарға қосқыш таңдалынады

Private Sub Option1_Click()

Label2.Caption= “Мерзім (ай):”

Label4.Caption= “ ”

End Sub

Dim n As Long, p As Long, k As Long

Private Sub Command1_Click ()

n=Val(Text1.Text)

p=0

Do While p

k=k=+1

p=p+k

Text2.Text=Str(k)

End Sub
Private Sub Command2_Click ()

If MsgBox(“Қайта есептегін келе ме?”,4+32+0, “ ” )=6 Then

Text1.Text= “ ”

Text2.Text= “ ”

Text1.SetFocus

Else: End

End If

End Sub
10-дәріс. Базалық Image және PictureBox

Image және PictureBox-тің базалық компоненттері пішіннің белгілі жеріне графикалық ақпараттарды орналастыруға мүмкіндік береді (оқулық, 2.4 тақырыпты қара.)

Picture қасиеті элементте расторлық суретті (bitmap), немесе белгішені (icon) шығаруға мүмкіндік береді.

Сипатталған басқару элементтері Click және DblClick оқиғаларына әсер етеді. Бұл оқиғаларды қарапайым және ең кең тарағандар қатарына жатқызуға болады.

Сонымен қатар, графикалық терезе Cls және Print тәсілдерімен сүйемелдейді.

Пішінге 1 Image объектісін орнатындар және келесі әрекеттерді көрсетіңдер:

Drag Icon –ico, bmp, cur, gif, jpg кеңейтілулі файлдарына жол көрсету (тышқан манипуляторы арқылы жылжытқанда Image объектісінде пайда болатын сурет);

Drag Mode -1 Авто;

Picture- ico, bmp, cur, gif, jpg кеңейтілулі файлдарына жол көрсету (Image объектісінде қозғалмаған күйде пайда болатын сурет);

Stretch- True

Private Sub Form_DragDrop(Source As Control, X As Single, Y As Single)

Image1.Left=X

Image1.Top=Y

Бағдарлама орындалуы кезеңнің түрі.

2-мысал. Бірінші пернені басқан кезде сурет мөлшері пропорционал түрде үлкейетіндей етіп, ал екінші батырманы басқан кезде пропарционал түрде кішірейетіндей етіп бағдарлама жазу керек.

Private Sub Command1_Click()

‘Үлкейтеміз

Image1.Width=Image1.Width+100

Image1.Height=image1.Height+100

End Sub
Private Sub Command2_Click()

‘Масштаб кішірейтеміз

Image1.Width=Image1Width-100

Image1.Height=image1.Height-100

End Sub

Мысал. Суретті берілген аймаққа бір мезгілде оның өсуін көру үшін жылжытуға мүмкіндік беретін бағдарлама жазыңдар.

Қойылған есепті шығару үшін Drag & Drop және DragOver оқиғаларын пайдалану қажет.

Тасымалдау процесін бастау үшін, Drag & Drop тасымалдау режиміне көшу керек. Бұл оқиғанын Source – объект орнын анықтайтын, X пен Y-тышқан көрсеткіші координаталары параметрлері бар.

Тасымалданатын объект қабылдаушы – объектіге түссе, онда оны сол жерге қалдыруға тура келеді. Бұл тышқан батырмаларын жібергеннен кейін орындалуы керек (DragOver оқиғасы).

Жазуы бар суреттерді құру үшін пішін құрайық. Алгоритмге алып бару көмегімен суретті үлкейтіп көру мүмкіндігін еңгіземіз.

Пішінге Image 18 объектіден тұратын жиымын орнатындар. Барлық Image 1 объектісіне DragMode=Auto қасиетін тағайындаңдар.

Объектілер жиымын құру үшін пішінге бір объектіні орналастыру жеткілікті, содан кейін оны көшіріп қою қажет. Қою барысын жиым элементтерін тарату хабарламасы шығады, барлығына «иә» деп жауап беру керек. Жиым элементтерінің барлығының атауы бірдей (name), бірақ индекстері әр түрлі. Индекстерді номерлеу 0-ден басталады.

Image 1(i) объектілерінің суреттері пішінді жүктеу барысында жүктейміз (біздің мысалда суреттер жұмыс үстелінде орналасқан Пример қапшығында сақталған).

(“C:\Windows\Рабочий стол \ пример \ vb.bmp”)

Бір мезгілде Tag қасиетіне Осы объектілердің атын еңгіземіз.

Image1(0).Tag= “000”

Image 2 объектісіне Image2 терезесін сурет мөлшеріне сәйкестеңдіріп өзгертуге мүмкіндік беретін Source=False қасиетін орналасытрамыз.

Label 1 объектісіне орналастыратын суреттің атын еңгіземіз, суреттің атының ұзындығы әр түрлі болғандықтан Caption қасиетінде орналасқан мәтіннің мөлшеріне байланысты Label 1 объектісінің мөлшерін өзгертуге мүмкіндік беретін AutoSize=true қасиетін орналастырамыз.

Код:

Y As Single)

Sourse. Move X, Y. ‘объектінің жоғарғы бұрышын тышқан

артына жылжытамыз’

End Sub
Private Sub Form_ Load ()

Image1 (0). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \ лес.bmp”)

Image1 (0). Tag = “000”

Image1 (1). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \ vb.bmp”)

Image1 (1). Tag = “111”

Image1 (2). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \ Unicode.bmp”)

Image1 (2). Tag = “222”

Image1 (3). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \ Unicode1.bmp”)

Image1 (3). Tag = “333”

Image1 (4). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \ Unicode2.bmp”)

Image1 (4). Tag = “444”

Image1 (5). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \. Unicode3.bmp”)

Image1 (5). Tag = “555”

Image1 (6). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \. Unicode4.bmp”)

Image1 (6). Tag = “666”

Image1 (7). Picture = LoadPicture (“c:\Windows\ Рабочий стол \

пример \. Unicode5.bmp”)

Image1 (7). Tag = “777”

End Sub
Private Sub Image2_ DragOver (Source As Control, X As

Single, Y As Single, State As Integer)

Image2.Picture = Source. Picture

Label1.Caption = Source. Tag

End Sub

Негізгі мақсат: Анимация түсінігін қалыптастыру, Студенттерге Visual Basic ортасының анимацияланған объектілерді құру мүмкіндіктерін көрсету.

Білім мен білікке қойылатын талаптар: Студенттер қойылған есептерді шешу барысында анимацияланған объектілерді құруда Visual Basic ортасының мүмкіншілігін пайдалана білу.
Анимация деп әдетте суреттің өзгерлуі (кескін) түсіндіріледі. Анимация эффектісі сурет элементтерінің объектілерінің жылжуынан қалыптасады. Бұл бағдарламалау ортасында анимацияларды іске асырудың екі түрлі жолы бар.

Біріншісі (классикалық) алдын ала даярлап қойлған суреттер (кадрлар) сериясын ұсынады.. Бұл әдіс мультфильмдерді құруға қолданылады. Классикалық анимациялардың көрсетілуін анимацияланған gif-файлдар арқылы ұсынылуды Animation Gif Control компоненті қамтамасыз етеді.

Екінші жолы компьютерлік ойындарды жасақтамағанда кадрлық анимацияларды құруды ұсынады. Осы жолды іске асыру кішірек суреттердің фондық суреттері ретінде пайдаланатын кадрлар экранның әр түрлі аймақтарында шығару жолымен құрылады.

Келесі мысалдар Visual Basic ортасында екінші жолмен анимация құру көрсетеді.

1-мысал. Объектіні қозғалу бағдарламасын жазу: «Іске қосу» батырмасын басқан кезде объект пішінде солдан оңға қарай жылжиды. Пішіннің шетіне жетіп, секіріс жасаса қозғалуды керісінше бағытта жалғастырады.

Пішінге мына объектілерді орындаймыз.

Толтырма Caption Іске қосу қасиетімен,

1 Shape(фигура) Shape қасиеті 3-ке тең – Circle (Шеңбер) және қасиеті Back Style 1-ге тең - Opaque (фигураны бояуға арналған);

Сендерде келесі пішін шығуы керек:

Код:

Private Sub Command1_Click()

қосылады’

Timer1.Enabled = True

Timer1.Enabled = True

Shape1.Left = Shape 1. Left + 25 ‘Әрбір Shape1 25 мл-ге оңға

жылжиды’

End Sub
Private Sub Timer 2_ Timer()

Shape1.Left = Shape 1. Left – 25 ‘Әрбір Shape1 25 мл-ге солға

жылжиды’

If Shape1.Left <= -400 Then

‘Егер Shape1.Left <= -400 (ол жақ қабырғадан ыршып түсу)

Timer1.Enabled = False Timer2 өшеді

Shape1.Left <= -4000

‘Егер Shape1.Left <= -400 (сол жақ қабырғадан ыршып түсу)

Timer2.Enabled = True ‘Timer2 қосылады’

Timer1.Enabled = False ‘Timer1 қосылады’

End If

Мысал 2. Суреттері бар анимация

Формаға 1 батырма Caption – шығу, қасиетімен 1 Timer Interval> 0 қасиетімен 5 image 1 объекті – index, қасиетімен 0, 1, 2, 3, 4-ке сәйкесінше орнатыңдар. Picture қасиетінде суретті файлға жол көрсетіңіз; 1 объект image 2.

Код:

Dim a As Integer

‘бағдарламаны қосқан кезде суреттер басынан жүруі үшін

a = -1

‘a>4 шарты бойынша, суреттерді басынан көрсете бастау.

‘Суретті қай орынға шығару керек.

Image2.Picture = Image1(a).Picture

End Sub