Ақпараттық технологияның тиімділігі

  Информатика пәнін оқытуда кез келген сабақ – ол оқу үрдісінің бір бөлігі, сондықтан да оқып үйретуді ғылыми танымда нақтылықтың критерийі ролін атқаратын өмірмен, практикамен байланыстыра білуге, ал оқу процесінде – оқуға ынталылықты, оған оң көзқарасты, айналадағы ортаның құбылыстарын түсіндіру үшін теориялық білімдерін практикада қолдана білу дағдысына қалыптастыруға тиіс. Компьютерлік желілер технологиясын қолдануда оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырып қана қоймай, үлкен ізденіспен, шығармашылыққа жетелеуге де болады. Нәтижесінде оқушы:

• 
  Компьютерде еркін жұмыс жасайды;
  
• 
  Компьютерлік желілермен байланыс жасайды;
  
• 
  Ақпараттарды ала алады, өңдейді, сақтайды;
  
• 
  Интернет желісімен тұрақты байланыс туғыза алады;
  
• 
  Электрондық поштаны қолданып түрлі ақпараттар алмаса алады;
  
• 
  Өздігінен ізденімпаздық қабілеті артады;
  
• 
  Ақпараттық сауаттылығы мен ақпараттық мәдениеті қалыптасады.
  

Дәріс №15.Өзін-өзі тексеру сұрақтары

1. 
   Ақпараттық сауаттылық ?
   
2. 
   Ақпараттық құзырлылық деген не?
   
3. 
   Ақпараттық мәдениет?
   

1. 
   Тақырып 1 сүйене отырып, сабақ жоспарын құрыңыз.
   
2. 
   Сабақ тақырыбын Қосымша 1-де көрсетілген өз нұсқаңызды алыңыз.
   
3. 
   Сабақ жоспарын А4 фоматта қағаз түрінде тапсырасыз.
   
4. 
   Тақырып 1-де көрсетілген мысалға қарап орындаңыз.
   

1. 
   Сабақты жобалау дегеніміз не?
   
2. 
   Жобаның жоспардан ерекшеілігі қандай?
   
3. 
   Сабақтың мақсатын анықтау үшін қандай талаптар қойылады?
   

1. 
   Алдыңғы зертханалық жұмыстағы құрған сабақ жоспарыңызға сүйене отырып, осы тақырыпты түсіндіруге көмекші құрал ретінде презентация құрыңыз.
   
2. 
   Ол үшін Тақырып 2 теориялық материалын оқып, сондағы мысалды орындап көріңіз.
   
3. 
   Осы мысалға қарап отырып, өз тақырыбыңыз бойынша презентация құрыңыз.
   
4. 
   Презентация кем дегенде 7 слайдтан тұруы керек.
   
5. 
   Презентация Тақырып 2 теориялық материалындағы Презентацияны құруға қойылатын талаптарды қанағаттандырсын.
   

1. 
   Презентация не үшін қолданылады?
   
2. 
   Оның ерекшеліктері қандай болуы керек?
   
3. 
   Қалай қолданудың маңыздылығы бар ма?
   
4. 
   Визуалды құралдың маңыздылығы неде?
   
5. 
   Негізгі сүйенетін принциптер қандай?
   

1. 
   Тақырып 3 теориялық материалмен оқып танысыңыз, гиперсілтеме құруға берілген мысалды орындаңыз.
   
2. 
   Алдыңғы сабақта құрған өз сабақ жоспарыңыздың электронды нұсқасын ашыңыз.
   
3. 
   Осы жоспарды Тақырып 3 теориялық материалына сүйене отырып, сабақ жоспарыңызды Веб-бет түрінде сақтаңыз.
   
4. 
   Оған гиперсілтемелер орнатыңыз. Гиперсілтеме сіздің жоспарыңыздағы практикалық жұмыстарға орнатылсын. Яғни, Веб-бетте тек сабақ жопары жазылуы керек, ал практикалық тапсырмалар, сұрақтар, қолданылған әдебиеттер басқа беттерде орналассын. Осы беттерге гиперсілтеме құрыңыз. Гиперсілтемелерге түсініктеме жазыңыз.
   
5. 
   Мұғалімге электронды нұсқасын тапсырыңыз.
   

1. 
   ТП MS Word гиперсілтеме қалай құрылады?
   
2. 
   Веб-бет дегеніміз не?
   
3. 
   Бірнеше файлдарды гиперсілтеме арқылы байланыстыруға болады ма?
   
4. 
   Құжат ішінде қандай да бір бөлімне сілтеме құруға болады ма?
   
5. 
   Гиперсілтеме орнатылған сөзді қалай ажыратуға болады?
   

Ойын элементтерін қосып, сабақ өткізу.

1. 
   Тақырып 6 теориялық материалын оқып танысыңыз.
   
2. 
   Осында аталған дәстүрлі емес сабақ өткізу әдістеріне өзіңіз білетін әдістер болса, қосыңыз.
   
3. 
   Екі студенттен бірігіп, өз еріктеріңізбен 7, 8, 9 сыныптарда өтілетін бір тақырыпты таңдап, сол сабаққа дәстүрлі емес ойын әдісін қолданыңыздар.
   
4. 
   Сабақ жоспарының қағаздаағы нұсқасын тапсырасыздар.
   
5. 
   Осы сабақты толық 45 минутқа есептеп, топ студенттері арасында өткізуге дайындалыңыздар.
   
6. 
   Ойын элементтері, дидактикалық материалдар, дайын ойын программаларын қолданыңыздар.
   
7. 
   Көрнекілік материалдар қолданыңыздар.
   

1 және 3

4 және 7

1. 
   Дәстүрлі емес әдіс дегеніміз не?
   
2. 
   Қандай дәстүрлі емес әдістерді білесіз?
   
3. 
   Ойын элементтерін қолданудың тақырыпты меңгеруге көмегі қандай?
   

1-тапсырма. Информатика сабақтарындағы аналогия. Жаңа программалық әдісті меңгеру аналогиясының іс-әрекеті бойынша және піікр айтуға өзіндік мысал келтіру.

2-тапсырма. Дедукция. Алгоритмде қатені іздеу кезінде дедуктивтік ой қорытындысын ашуға тырысыңыз.

3-тапсырма. Абстракция және дәлелдеу. Үш туристтің жүкті бөлу туралы қолданбалы есепті информатика термині бойынша қисынға келтіру.

4-тапсырма. Мына критерийлар бойынша информатикада бақылау әдістерін салычстырыңдар: алгоритмде немесе нұсқауда қатені түзеу нәтижелігі; оқушыға пайдасы; педагогты ескішілдік жұмыстан босату.
Зертханалық жұмыс №7.

Тақырыбы: Информатиканы оқыту үрдісінде психологиялық

мәселелерді шешу әдістері

Мақсаты: Информатиканы оқуға ынталы оқушыларды анықтау үшін

тест құрастыру. Тест программасын кез-келген программалау тілінде құру.

1. 
   Информатикаға ынталы оқушыларды анықтап алуға арналған тест сұрақтарын құрыңыз. Ол сұрақтар оқушының білімін және логикалық ойлау қабілетін тексеруге мүмкіндік беретін болсын.
   
2. 
   Тестте 30 сұрақ және әр сұрақта 5 жауап нұсқасымен құрыңыз.
   
3. 
   Құрылған тест сұрақтарын бағалау шартын көрсетіңіз.
   
4. 
   Осы тест сұрақтарын тесттік программаға енгізіңіз. Программа ретінде Тақырып 5 көрсетілген мысалды алуға, толықтыруға немесе өзіңізге басқа программалау тілінде құруыңызға болады. Сұрақтарға байланысты сызбалар немесе суреттер бар болса, оны міндетті түрде тест программасына қосыңыз.
   
5. 
   Тест сұрақтарына оқушы жауап бергенде оның информатика сабағына бейімділік мөлшері бағалансын.
   

1. 
   Информатикаға ынталы оқушыларды анықтауда қандай талаптарға сүйенесіз?
   
2. 
   Тесттің нәтижесін бағалауды қалай ұйымдастыруға болады?
   
3. 
   Тестті білімді бағалауға қолданған дұрыс деп есептейсіз бе?
   

Жеке тапсырмалар әдебиеттерді таныстыру және тапсырмаларға қысқаша баяндама жасайды.

1-тапсырма. Информатика сабағында көрнекілікті қолдану. Плакаттардың ерекшеліктері. Информатика сабағында плакатты қолдану және негізгі фрагментін көрсету.

2-тапсырма. Информатика сабағында көрнекілікті қолдану. Транспаранттардың ерекшеліктері. Информатика сабағында транспарантты қолдану және негізгі фрагментін көрсету.

3-тапсырма. Информатика сабағында көрнекілікті қолдану. Инструкция және оның түрлері. Информатика сабағында инструцияны қолдану және негізгі фрагментін көрсету.

4-тапсырма. Информатика сабағында көрнекілікті қолдану. Компьютер экранындағы тақырып арқылы сабақтың фрагментін өңдеу.

5-тапсырма. Информатика сабағында көрнекілікті қолдану. Гипертақырыптар. Гитертақырып арқылы мысалдың жұмысын демонстрациялап өту (10-11 сыныптар үшін).

1. 
   ЭВМ құрылғыларымен жабдықталған кабинетте оқытылатын информатика сабағына қойылатын талаптар.
   
2. 
   Информатика кабинетінің негізгі тағайындалуы.
   
3. 
   Информатика кабинетінің құрал-жабдықтары.
   
4. 
   ЭЕМ кабинеттеріндегі жұмысты ұйымдастыру.
   
5. 
   Информатика кабинетінде жұмыс істеу кезіндегі гигиеналық талаптар
   
6. 
   ЭВМ құрылғыларына қойылатын гигиеналық талаптар
   
7. 
   Информатика кабинетінде жұмыс істеу кезіндегі қойылатын гигиеналық талаптар
   
8. 
   Оқушылардың ЭЕМ сабағы кезінде гигиеналық тұрғыдан дұрыс орналасулары.
   

1. 
   Тақырып 5 теориялық материалдарын оқып танысыңыз.
   
2. 
   Осы теориялық материалдардағы мысалдарды орындап, нәтижесін мұғалімге көрсетіңіз.
   
3. 
   Қосымша 2 тақырыптарды қараңыз. Осы өзіңіздің нұсқаңызда қандай тақырып тұр, сол тақырыпты толықтырып электронды оқулық құрыңыз.
   
4. 
   Электронды оқулық 15 беттен тұрсын.
   
5. 
   Оқулықты құру барысында HTML тілінің барлық теориялық материалдағы көрсетілген мүмкіндіктерін қолданыңыз.
   
6. 
   Сурет қою, сырғымалы жол, фреймдарға бөлу, кесте құру тегтарын қолданыңыз.
   
7. 
   Электронды оқулықты құрған студент жайлы ақпарат жеке бір бетте кесте түрінде берілсін.
   

1. 
   HTML құжаты дегеніміз не?
   
2. 
   HTML құжаты жазылатын негізгі тегтарды атаңыз.
   
3. 
   Құжатты Веб-бет түрінде ашу үшін қандай форматта сақтау керек?
   

1. 
   Әлемнің информациялық көрінісі
   
2. 
   Компьютердің арифметикалық негіздері
   
3. 
   ДК құрылымы және жұмыс істеу принципі
   
4. 
   Компьютерлік информацияны қорғау
   
5. 
   Microsoft Word-та графикалық сурет кірістіру
   
6. 
   Графикалық редакторда сурет фрагменттерін жылжыту және көшіру
   
7. 
   Microsoft Excel-де диаграммамен жұмыс
   
8. 
   Microsoft Word-та фигуралық мәтін кірістіру
   
9. 
   Windows ОЖ. Калькулятор.
   
10. 
    Windows ОЖ. Paint -графиктік редакторы
    

1. 
   Тақырыпты меңгертудегі сабақтың ролі.
   

• 
  Оқушыларды курстың, тарауды немесе бөлімнің проблемасымен таныстыру; проблеманың маңыздылығын түсіндіру.
  
• 
  Жаңа тақырыпты үйреншікті қабылдауын қамтамасыз ету.
  
• 
  Алған білімдерін дұрыс пайдалана білуге үйрету.
  
• 
  Тақырыптағы негізгіні қайталау.
  
• 
  Оқушылардың білімін бақылау.
  

• 
  Кіріспе сабақ
  
• 
  Жаңа материалды меңгеру және оқу сабағы
  
• 
  Білімді қолдану сабағы
  
• 
  Білімді жалпылау және жүйелеу сабағы
  
• 
  Білімді тексеру және қайталау сабағы
  

2. 
   Мақсатты анықтау.
   

• 
  Мақсат анық болуы керек
  
• 
  Мақсат қандай да бір әрекеттер тізбегі ретінде берілуі мүмкін
  
• 
  Мақсатты анықтайтын қандай да бір критерилер болуы керек. Яғни, сабақ соңында мақсатқа жеткен жетпегендікті анықтау үшін керек.
  
• 
  Оқытушы мақсат – ой қалыптастыру, көрсету, ашу.
  
• 
  Дамытушылық – біліктілікті дамыту
  
• 
  Тәрбиелік – тәрбиелеу; ой тудыру т.б.
  

3. 
   Оқыту нәтижесін жоспарлау.
   

1. 
   Сабақ тақырыбын оқыған соң оқушылар нені білуі керек?
   
   • 
     Түсінік;
     
   • 
     Кейіпкерлер;
     
   • 
     Фактілер;
     
   • 
     Құбылыстар;
     
   • 
     Үрдістер;
     
   • 
     Даталар
     
2. 
   Нені үйренуі керек:
   

• 
  Атау;
  
• 
  Түсіндіру;
  
• 
  Анықтау;
  
• 
  Құру;
  
• 
  Өткізу;
  
• 
  Ережелерді қадағалау;
  
• 
  Картадан көрсету
  

Оқу әдістерінің типологиясы:

• 
  Түсініктемелі, иллюстрациялы
  
• 
  Эвристикалық
  
• 
  Проблемалық әдіс
  
• 
  Зерттеушілік, модельдік
  
• 
  Бағдарланған
  

Сабақ формасын таңдау сабақ материалдарына, тақырыптағы сабақтың роліне, басқа пәндермен, сабақтармен байланыстылығына байланысты. Сабақ формасы анықталады:

• 
  Дәстүрлі- элементтері: дискуссиялар, зертханалық жұмыстар; пробле-малық есептерді шешу.
  
• 
  Дәріс тақырыптың негізгісін тереңірек ашып береді.
  
• 
  Зертханалық сабақ – баспа құралдарымен (оқулық, құжат) өз бетімен жұмыс жасау.
  
• 
  Практикалық сабақ - әлеуметтік тәжірибеде кездесетін проблемаларды дәрістен алған білімге сүйене отырып шешу, талдау.
  
• 
  Қорытынды сөйлесу – оқушылар сұрақтарға жауап береді
  
• 
  Сабақ – диспут – маңызды тақырып бойынша пікірталас.
  

Танымдық әрекеттің келесі түрлері бар:

• 
  Фронтальді
  
• 
  Топтық
  
• 
  Жеке
  
• 
  Жұппен
  

Бұл дегеніміз тақырыпты меңгеру үшін керек сабақтың техникалық жабдықталуы

Жаңа тақырыпты меңгерту жаспары жасалады. Сабақтың әр кезеңінің уақыты есептелінеді. Оқушылар әрекеті:

• 
  Әңгімеге араласу
  
• 
  Жоспар және кестелер құру
  
• 
  Оқулық мәтінін оқу
  
• 
  Проблемаларды шешу
  
• 
  Картамен жұмыс
  
• 
  Құрылымды-логикалық схема құру
  
• 
  Тезис және конспекті құру.
  
• 
  Талдау және жалпылау
  
• 
  2 түрлі ақпарататр қатынасы
  
• 
  Оқиғалар тізбегін орнату
  
• 
  Жалпылаушы мінездеме
  
• 
  Белгілері бойынша фактілерді топтау
  
• 
  Белгілерін анықтау
  
• 
  Фактілер мен құбылыстардың қатынасы
  
• 
  Терминдер мен анықтамалардың қатынасы
  

Жаңа тақырыпты берудің бірнеше тәсілдері бар:

• 
  Таныстыру (әңгіме, хабарлама) – 6 сыныпқа дейін
  
• 
  Сипаттау (мінездеме, суретпен беру, аналитикалық сипаттау)
  
• 
  Түсіндіру
  
• 
  Әңгімелесу (аналитикалық, эвристикалық)
  

Бұл жұмыстың ең қиын, көп жағдайда қол жеткізе алмай қалатын бөлімі. Бұл талаптың өзі бірінші қойылған талаптан анықтылықты талап етеді. Егер абстрактілі мақсат қойылса, онда өлшеу мүмкін емес.

Оқулық бойынша оқу-тәрбие жұмысының планын құру.

1. 
   Информатика 7.
   
2. 
   Информатика 8.
   
3. 
   Информатика 9.
   
4. 
   Информатика 10.
   
5. 
   Информатика 11.
   

Зертханалық жұмысқа дайындалғанда, таңдап алынған жеке тапсырма бойынша сөз сөйлеуді өңдеу.

Жеке тапсырмалар.

1-тапсырма. Неге оқытудың басында қостық жұмыс жиі қолданылады? Қостық жұмысты қолданатын ОҰФ-ке мысал келтіру. ЭЕМ-де қостық жұмыста оқушылардың ролін қалай өзгертуге болады?

2-тапсырма. Қандай себептен ЭЕМ-де жалғыз жұмыс істеп отырған оқушы, мұғалімнен көмек сұрамауы мүмкін? Жеке тапсырмаларды қолданатын ОҰФ-ке мысал келтіру.

3-тапсырма. Топтық құрамында жұмыс істеп әрбір оқушының активтілігін қалай қамтамасыз ету керек? Топтық жұмысты қолданатын ОҰФ-ке мысал келтіру.

4-тапсырма. Оқытуды басқару үшін педагогқа компьютер не береді? Қостық, топтық және жеке жұмысты қолданатын ОҰФ-ке мысал келтіру.
Зертханалық жұмыс№15

Оқытудың бір түрінен баяндама дайындау. Баяндама басында таңдалып алынған оқыту түрінің бейнесін беру. Нақты мысалмен алынған оқыту түрінің ерекшелігін көрсету.

1. 
   Дәріс. Неге бүкіл сабақты дәріс түрінде өткізуге болмайды? Оқытудың қандай түрлері дәрістен алыстатылған?
   
2. 
   Семинар. Семинардағы оқушының жұмыс нәтижесі не болуы мүмкін?
   
3. 
   Зертханалық жұмыс. Оқушылардың Зертханалық жұмыс дайындығына бақылауды не үшін қолданылады?
   
4. 
   Жеке практика. Оқушылардың ЭЕМ-нің көшпелі жұмысының нәтижесін көрсету. Өзіндік практиканы оқытудың ерекшеліктерін көрсету.
   
5. 
   Саяхат. Мұғалімге информатикадан саяхат дайындаудың алгоритмін құрыңыз. Саяхат уақытында тақырыпқа байланысты оқушыға мысал келтіру.
   
6. 
   Факультативтік курс. Факультативтік сабақтың жалпы мақсатын көрсетіңіз. Пәндер арасындағы факультативтік курстардың ерекшелігі неде? Факультативтік сабаққа келмейтін тақырыптарға мысал келтіру. Түсініктеме беру.
   
7. 
   Үйірме. Ииформатика бойынша үйірме жұмысының басқалардан ерекшелігі неде?
   
8. 
   Олимпиада және оған дайындық. Оқушыларға, мұғалімге олимпиада мақсаттарын көрсету.
   

1. 
   Білім беретін - портал анықтамасын беріңіз
   
2. 
   Электрондық ресурстар дегенді калай түсінесіз?
   
3. 
   Электронды білім беретін ресурстардың түрлерін атаныз?
   
4. 
   Бакылау өлшемдері, ғылыми зерттеу, оқудан тыс басқаруды ұйымдастыру арқылы электрондык ресурстардың колдану ерешеліктерін атаңыз?
   
5. 
   Интернет жүйесі
   
6. 
   Мультимедиа дегеніміз не? Мультимедиа термині неліктен көпмағыналы болып келеді?
   
7. 
   Мультимедиа құралдарын сипатта.
   
8. 
   Ақпартты түр бойынша классификациялау қандай критерийлерге негізделеді?
   
9. 
   Электронды білім беру басылымдары мен ресурстарын қүру мен пайдалануда мультимедианың қандай мүмкіндіктері маңызды?
   
10. 
    Неліктен окытуда мультимедианы қолданғанда оның тиімділігі артады?
    
11. 
    Иллюстрация түсінігінің мәнін аш және оның мультимедиа жүйесіндегі рөлін түсіндір.
    
12. 
    Интерактивтілік дегеніміз не?
    
13. 
    «Виртуальды шындық» дегеніміз не?
    
14. 
    Виртуальды шындықты мультимедиа құралдарына жатқызуға болады ма?
    
15. 
    Электронды білім беру басылымдары мен ресурстарын жасау мен пайдалануда «виртуальды шындық» жүйесінің мүмкін бағыттары мен артықшылыктарын айтып беріңіз.
    
16. 
    Электронды басылым дегеніміз не?
    
17. 
    Электронды білім басылымы дегеніміз не?
    
18. 
    Электронды білім басылымдарын және ресурстарын оқыту кезінде пайдаланудың дидактикалық мақсатын айтыңыз?
    
19. 
    Электронды білім басылымдарын және ресурстарын пайдаланудың тиімділігін айтыңыз
    
20. 
    Гипермәтін дегеніміз не? Гипермәтіннің қарапайым мәтіннен айыр-машылығы неде?
    
21. 
    Электронды білім басылымдары және ресурстары классификатқиясы негізінде кандай критерилер болуы мүмкін?
    
22. 
    Электронды білім басылымдары классификациясына мысал келтіріңіз
    
23. 
    Электронды білім басылымы қандай түрдегі талаптар қажет?
    
24. 
    Электронды білім басылымна кажетгі әдістемелік талаптарды айтыңыз және сипаттаңыз
    
25. 
    Электронды білім басылымына кажетті психологиялык талаптарды айтыңыз және сипаттаңыз
    
26. 
    Электронды білім басылымына қажетті техникалық және технологиялык талаптарды айтыңыз және сипатгаңыз
    
27. 
    Электронды білім ресурсындағы новигация принципі
    
28. 
    Электронды білім ресурсы мазмұны бойынша иерархиялық навигация принципінің ерешеліктері
    
29. 
    Электронды білім басылымы және ресурсының сқенариі дегеніміз не? Қандай түрлі сценариді білесіздер?
    
30. 
    Білім жүйесінде пайдаланатын электронды басылымдар кандай ерешеліктерге ие болуы керек?
    
31. 
    Оқыту үдерісін ақпараттандырудың ерекшеліктері қандай?
    
32. 
    Оқушылардың білімдерін, қабілеттіліктерін және іскерліктерін бақьшау мен бағалауды ақпараттандырудың ерекшеліктері қандай?
    
33. 
    Оқыту мекемелерінде жүргізілетін ғылыми зерттеулерді акпарат-тандырудың ерекшеліктері қандай?
    
34. 
    Окушылардың окудан тыс іс-әрекетін ақпараттандырудың ерекшеліктері кандай?
    
35. 
    Оку мекемесінің іс-әрекетін басқаруды, жоспарлауды және үйымдастыруды акпараттандыру ерекшеліктері қандай?
    
36. 
    Білім берудің әр іс-әрекеттерінде қолданылатын акпараттандыру құралдарынын ерекшеліктерін көрсет.
    
37. 
    Әр білім беру іс-әрекетінде колданылатын Интернет ресурстарына мысалдар келтір.
    
38. 
    Адам баласымен колданылатын акпарт алмасу құралдарын атаңыз
    
39. 
    Телекоммуникациялық желі дегеніміз не?
    
40. 
    Телекоммуникациялық желінің қандай түрлерін білесіз?