Пәнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені курс – семестр – Кредит саны 2

№ 15 практикалық сабақ

Кесте тапсырмалардың тізімі мен түрлерінен тұрады:

1. 
   курстық жобалардың (жұмыстардын) тақырыптары,
   
2. 
   графикалық- есеп тапсырмалары, типтік есептер т.б.,
   
3. 
   орындалу уақыты,
   
4. 
   бақылау түрлері (тестілер, экспресс-сұрақтар, есептер, рефераттар, баяндамалар т.б.).
   

(аты-жөні)

Кредит саны 3

Еңбек ресурстарын басқару түсінігі.

Еңбек ресурстарын басқару принциптері.

Дәріс№2

1-тақырып: Еңбек ресурстарын басқару пәніне кіріспе.

Дәрістің мазмұны.

Басқару әдістері.

Басқару технологиясы.

Әдебиеттер:1. В.В. Лукашевич. «Управление персоналом». М.2004г (14 бет)

2. Е.В. Маслов. «Управление персоналом предприятия.Уч. пособие.М.2001г(54-59 бет)

3. Н.П Беляцкий «Управление персоналом» Минск 2003 (9-12 бет.)

Еңбек ресурстарын басқару пәніне кіріспе.

Қазіргі заманда дүние жүзіндегі бүкіл елде күрт әлеуметтік-экономикалық өзгерістер болып жатыр. Көп жағдайда олар дағдарысқа ұшырауда. Осы дағдарысты жеңу үшін ұйымдардың тиімділігін арттыру қажет, әсіресе адам қызметіне көп көңіл бөлу керек.

Бүгінгі таңда адам факторы ғылыми-техникалық пен әлеуметтік прогреске әсерін тигізуі айқын бола бастады. «Өнімділік адамдарға байланысты» формуласы озық өнеркәсіп орындарының жемісті жұмыс істеуінің басты факторы болып саналады. Бұған мысал ретінде көш басындағы АҚШ, Жапония фирмаларын келтіруге болады.

Қазақстанда нарық қатынастары дамуына орай ұйымдардың құндылығын анықтауда жаңа көзқарас орын алуы керек. Ұйым үшін сыртқы ортада бастысы - өнім тұтынушылары, ал ұйым ішінде оның еңбеккерлері, бірақ жаңа қалыптасқан еңбеккерлері тек қана ойланбайтын орындаушылар емес, керісінше белсенді, ресурстарды үнемді жұмсайтын жоғары жалақыға талпынатын жоғары өнегелі ұстанымға сүйенетін азаматтар. Бірте-бірте «бастық-бағынушы» қатынасы екінші қатарға ысырылып, бірінші кезеңге өркениетті нарыққа тән мәдениет пен этика шығады.

Осыған орай, нарық жағдайында әлеуметтік еңбек қатынастары қалай реттелінеді, еңбек ресурстарын басқаруда қандай қазіргі әдістер, технология және процедуралар пайдалану қажет, қатты бәсекелестік жағдайда ұйымның тиімді қызмет атқаруы үшін қажет.

Курс мақсаты студенттерді халық шаруашылығы және өнеркәсіп орны деңгейінде еңбек ресурстарын басқару саласындағы теориялық біліммен және практикалық әдістермен қамтамасыз ету. Нарықтық қатнастардың дамуына байланысты менеджмент жүйесінде тиімділігін көтеру үшін персоналдарды басқару маңызды роль атқарады. Персоналдарды басқару пәні болашақ менеджер мамандарына фирма қызметкерлерімен дұрыс, оңтайлы жұмыс істеу, персоналдарды таңдау,жолдарын оқыту болып табылады.

• 
  еңбек ресурстары қозғалысының негізгі заңдылықтарын оқып білу;
  
• 
  еңбек ресурстары қозғалысының реттеу механизмін қарастыру;
  
• 
  еңбек ресурсын басқару механизмі мен мәнін оқып білу;
  
• 
  еңбек нарығы институттары мен ұйымдары және еңбекті басқару жөніндегі мемлекеттік органдармен таныстыру;
  
• 
  өнеркәсіп орнындағы еңбек ресрстарын басқару тәжірибелері мен таныстыру;
  
• 
  еңбек және әлеуметтік даму жоспарын құруда қажет әдістеріне үйрету;
  

1 Персоналдарды басқару стратегиясының мәні.

2 Персоналдарды басқару стратегиясының элементтері.

Дәріс№ 4

2-тақырып: Еңбек ресурстарын басқару стратегиясы

Дәрістің мазмұны.

3.Персоналдарды басқару стратегиясының кезеңдері.

4. Персоналдарды басқару стратегиясының факторлары.

Әдебиеттер: 1. В.В. Лукашевич. «Управление персоналом». М.2004г (59 бет).

2. Н.П Беляцкий «Управление персоналом» Минск 2003 (47-55 бет.)

Еңбек ресурстарын басқару стратегиясы.

Кадрлар қызметінің негізгі мәселелері. Нарық жағдайында кәсіпорынды жұмысқа дайындауды жақсарту үшін бізге қысқа мерзім ішінде кадрларға байланысты жұмыс жүйесін – кадрларды бағалау және аттестациялау, іріктеу, даярлау, біліктілігін жоғарылату, жетекші қызметке резервтер дайындау жұмысын толығымен қайта құру қажет деп саналады.

Персонал қызметін ұйымдастыруға және оны ресурспен қамтамасыз етуге қойылатын негізгі талаптар. Кәсіпорыннның кадрлық қызметі – кәсіпорынды басқару шеңберінде таңдалған саясат бойынша басқаруға бел буған қызметтегі тұлғалармен қоса, арнайы құрылымдық бөлімшелердің жиынтығы.

Кадрлық қызметтің функциялары, құрылымы және мәселелері экономиканың даму сипатымен, өндіріс алдында тұрған мақсаттар мен мәселелерді орныдауда персоналдың атқаратын рөлін кәсіпорынның басшылығының түсінуімен тығыз байланысты.

Ұйымның персоналын басқару жүйесі – персоналды басқарудың функциясын жүзеге асыратын жүйе. Ол жалпы және сызықтық жетекшіліктің кіші жүйелерінен, сонымен қатар біркелкі функцияларды орындауға мамандандырылған атқарымдық кіші жүйелердің қатарынан тұрады.

Нарықтық экономика жағдайындағы кәсіпорынның өмірі оның стратегиясын және осы стратегияның іс жүзінде жүзеге асыру мүмкіндігінің болуына байланысты. Болашақтағы белгісіздік, нарықтағы тұрақсыздық және басқарудың күрделенуі кәсіпорынға стратегиялық басқарудың әр түрлі формаларын енгізуді талап етеді. Еңбек ресурстарын басқару стратегиясының негізгі элемнттеріне мыналар жатады:

• 
  ұйым қызметінің мақсаты;
  
• 
  ұйымды жоспарлау жүйесі;
  
• 
  жоғарғы деңгейдегі басқару кадрларының қатынасы;
  
• 
  персоналды басқару қызметінің ұйымдастырушылық құрылымы;
  
• 
  персоналды басқару жүйесінің тиімділік критерийлері;
  
• 
  қолданылатын ақпараттың толықтылығы;
  
• 
  басқарушының білімі;
  
• 
  сыртқы ортамен байланыс.
  

• 
  персоналды іріктеу;
  
• 
  біліктілікті бағалау;
  
• 
  сыйақы немесе еңбек ақы;
  
• 
  персоналды дамыту.
  

1.Кадр саясатының мәні және мазмұны.

2. Кадр саясатын таңдауды бағалау.

Дәріс№ 6

3 тақырып: Кәсіпорынның кадр саясаты.

Дәрістің мазмұны.

2. 
   Кадр саясаты жаңашылдық жағдайында.
   
3. 
   Кадр саясатын таңдауды бағалау.
   

пособие.М.2001г (86-92 бет)

. 2. В.М. Цветаев «Кадровый менеджмент» Учебник М.:2004г (46 бет)

Кадр саясаты – бұл халық шаруашылығын, ондағы салаларды іскерлік қабілеті бар қызметшілермен қамтамасыз етуге бағытталған қағидалар, принциптер және осылардан туындайтын факторлар, әдістер жиынтығы. Өндірістің барлық жүйесінде, барлық буындарында басқаруды кадрлар жүзеге асырады.Кадр жұмысы дегеніміз кадр саясатының мақсаты мен принциптерін жүзеге асыруды қамтамасыз етудің нышандары, тәсілдері, бағыттары мен шарттары.

Кәсіпорынның кадр саясаты дегеніміз персоналдың жұмыс бағыты, оның формалары мен әдістерінің негізгі бағыттарын анықтайтын принциптер, талаптар, көзқарастар мен идеялардың теориялық жүйесі. Ол ұзақ мерзімді перспективаларында кадрларға деген ерекшеліктерді және жалпы талаптарды анықтайды.

Кәсіпорынның кадр саясатын кадрлар қызметі және ұйым иелері жасайды. Ірі компанияларда кадр саясаты құжаттарда нақты анық тіркеледі. Ұйымның кадрлық саясатын ішкі және сыртқы факторлар арқылы анықтайды.

1. 
   басқарудағы демократизация;
   
2. 
   жеке қызметтерді және олардың қажеттіліктерін анықтау;
   
3. 
   әділеттілік және теңдікті сақтау;
   

1. жұмысбастылық саясаты – жоғары білікті персоналмен қамтамасыз ету және тартымды еңбек жағдайын жасау, оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

2. оқыту саясаты – жұмысшылардың біліктілік деңгейін көтеру үшіноқыту базасын қалыптастыру;

3. еңбек ақы төлеу саясаты – жұмысшылардың жауапкершілігіне, тәжірибесіне және қабілетіне сәйкес басқа фирмаларға қарағанда жоғары еңбек ақы төлеу;

4. еңбек қатынасының саясаты – жұмыс барысынжа келіспеушіліктерді шешу үшін белгілі бір процедураларды бекіту.

Осы кадрлық саясатты жүзеге асырудың негізгі құралы болып персоналды басқару саналады.