Пән бойынша оқу бағдарламасының Нысан титул парағы пмұ Ұс н 18. 3/37

Павлодар

Пәні бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

БЕКІТЕМІН ММЖжК факультетінің деканы ___________ Тоқтағанов Т.Т. (қолы) 20__ж. «___»____________

Құрастырушылар: доцент _____________ А.Ж. Касенов

050713 - Көлік, көлік техникасы және технологиялары мамандығының

Бағдарлама 2010 ж. «____»_______ бекітілген жұмыс бабындағы оқу бағдарламасының негізінде әзірленген.

Кафедра меңгерушісі __________Шумейко И.А. «___»_________2010 ж.

Кафедра меңгерушісі ________________ Ордабаев Е.К. «____» ________2010г

Машина жасау және стандарттау кафедрасы, Б-214, Ак.Шөкин к., 139, 67-36-33

Доцент Мусина Жанара Керейқызы

Машина жасау және стандарттау кафедрасы, Б-214, Ак.Шөкин к., 139, 67-36-33

«Метрология, стандарттау және сапаны басқару» пәнін мақсаты тәлімгерлерге метрология, стандарттау және сапаны басқару салаларында мамандықты жетік меңгерту, сондай-ақ өндірістік қызметтегі өнім сапасы мен стандарттау салаларындағы нормативтік-техникалық құжаттауда, метрологияны пайдаланудағы дағдылары мен біліктілігін қалыптастыру.

- теоретикалық және заң шығаратын негіздер және қазіргі стандарттаудың нормативтік құжаттарын оқып білу;

- Қазақстан Республикасың мемлекеттік стандарттау жүйесінің негізгі ережелерін оқып білу;

- Қазақстан Республикасың мемлекеттік сертификаттау жүйесінің негізгі ережелерін оқып білу;

- Қазақстан Республикасың мемлекеттік метрология жүйесінің негізгі ережелерін оқып білу;

- сәйкестікті растау сұлбалары мен жүйелерін, сәйкестікті растауды жүзеге асыру шарттарында, сәйкестікті растау ережелері мен тәртібін оқып білу.

- метрологиялық сипаттамалардың салыстырылған анализінің негізіндеөлшеудің оптимальді құралдарын таңдауды; өлшеу нәтижелерін реттуе және олардың дәлділігін бағалауды; мемлекеттік стандарттау негізінде жобалық құрылымдық құжаттаудың рәсімдеу жасай білуі керек;

- отандық және шетелдік бақылау әдістері мен өнімді сапалы басқару жөнінде түсінігі болуы қажет.
6 Пререквизиттер

«Метрология, стандарттау және сапаны басқару» пәнін зерделеудің алдындағы пәндердің тізімі: математика, физика.

«Метрология, стандарттау және сапаны басқару» пәнінен өзара байланысқан шектес пәндердің тізімі: көлік техникасының сенімділігі, автоматтық басқару теориясының негіздері, автомобильдың экологиялық қауіпсіздігі.

8.1 Пәнінің тақырыптық жоспары

Қазіргі замандағы инженерлерге жаңа бұйымдардың жоғары сапалығын және қажетті технологиялылығын қамтамасыз ету үшін, құрымлымдық және технологиялық құжаттамаларды жобалау және өнімдерді жаңғарту кезінде кешенді біліммен тәжірибе өте қажет. Жоғары сапалы өнімдердің жасалуын, сонымен қатар мемлекеттік стандарттарды, нормативтік құжаттамаларды және олардың өткізу тәртібі мен жоспарын таңдау арқылы қамтамасыз етуге болады.

10.1 Пәннің тақырыптары мазмұны

1 тақырып. Кіріспе. Механикалық және технологиялық сынау, метрологиялық әдістері мен құрылдары.

Стандарттау және метрологияны дамытудың негізгі кезеңдері, олардың өнімді сапалы басқарудағы және өндірістегі, ғылыми зерттеулеріндегі ролі. Пән міндеті мен мақсаты. Метрология және оның мәні.Неізгі метрологиялық түсінік және терминдер. Физикалық көлімдер. Көлімнің мөлшері және маңызы.

Өлшеу құралдары. Өлшеу түрлері. Өлшемдер. Ағаттық. өлшеу дәлсіздігі.

Бірлік жүйесі. Негзгі және қосымша бірлік.

Халықаралық ХЖ бірлік жүйесі.Туынды, дүркін, бөлшектік жүйеден тыс бірліктер.

Эталондар. Саралау. Түрлері. Мемлекеттік эталондар. Халықаралық ХЖ жүйесіндегі эталондар.

Өлшеу құралдары. Өлшеу құралдарының түрлері. Өлшеудің үлгілік және жұмыс құралдары. Өлшегіш құралдар. Өлшегіш қондырғылар. Өлшегіштік қайта өзгертулер.

Өлшеу құралдарының метрологиялық сипаттамалары. Сипаттамалар тобы. Метрологиялық аттестация. Метрологиялық сипаттамаларды нормалау.

Өлшеу құралдарының дәлдік кластары. Приболардың шкал түрлері. Электрөлшегіш приборлардың түрлері. Дәлдік класының анықтамасы.

Өлшеу құралдарының метрологиялық беріктілігі. Беріктік көрсеткіштері. Метрологиялық бас тартулар. Тексерім интервалы.

Өлшеу теориясының негізі. Метрология жорамалы. Математикалық модель. Гистограмма. Полигон.

Өлшеу бірлігін қамтамасыз ету. Құқықтық негіз. Кепілдік. Техникалық база. Нормативтік-құқықтық регламентация [1 – 6].

2 тақырып. Стандарттаудың негізгі принциптері: категориялары мен стандарт түрлері. Стандарттау міндеттері мен мақсаты. Стандарттаудың мемлекеттік жүйесі. Категориялар және стандарт түрлері. Стандарттау қызметі мен органдары. Сала аралық стандарттау. Стандарттың жалпы сипаттамасы: ЕСКД, ЕСТД, ГСИ, ЕСДП. Стандарттаудың теориялық негіздері. Стандарттаудың әдістері мен принциптері. Стандарттаудың ғылыми-әдістемелік негіздері [1, 4, 7].

3 тақырып. Сертификаттау. Сертификаттаудың негізгі түсінігі және маңызы. Сертификаттаудың мақсаты, принциптері. Сертификаттау түрлері. Қызмет көрсету. өнім сертификаттауының схемасы [1, 4, 6, 8, 12, 18].

4 тақырып. Сапа менеджментінің негіздері. Сапа түсінігі. Өнім сапасына әсер ететін факторлар мен жағдайлар. Өнім сапасының көрсеткіштері. Сапаны басқару. Басқару нысаны сияқты сапа.

Сапаны басқарудағы халықаралық тәжірибе. Сапа менеджментінің жүйесі 9000 серия ИСО стандарты талаптарына сәйкес [4, 10, 15, 16].

Зертханалық жұмыстардың мақсаттары - дәріс материалын терең бекітуі, стандарттау, метрология, сертификаттау тәртібі, өнім сапасын көрсеткіштерін талдау сұрақтарын шешу және стандарттаудың нормативті негізін толық оқып білу

Зертханалық сабақтарына келесі тақырыптар беріледі:

2 тақырып. Механикалық және технологиялық сынау, метрологиялық әдістері мен құрылдары.

№ 1 зертханалық жұмыс. Беттің кедыр-бұдырғын анықтау.

Тетіктің бетінің тегісті параметрімен тәжірибелік түрде танысу тегістікті бағалау әдістерімен және оны өлшейтін аспаптармен танысу.

№ 2 Зертханалық жұмыс. Сатылық біліктің дәлдік көрсеткіштерін өлшеу.

Сатылық біліктің дәлдік көрсеткіштерін өлшеу әдіснамасымен танысу, ИЗВ-2 оптикалық ұзындық өлшегішпен және әмббап өлшеу құралдарымен жұмыс істеу дағдыларын алу.

№ 3 Зертханалық жұмыс. Тұрқылық тетіктің дәлдігін бағалау.

Тұрқылық тетіктердің дәлдік көрсеткіштерін өлшеу әдістемесімен танысу, әмбебап өлшеу құралдарымен жұмыс істеу дағдыларын алу.

№ 4 зертханалық жұмыс. Мөлшерлегіш-тығынның өлшемдері мен қалыптар ауытқуларын өлшеу мен оның жарамдылығын анықтау.

Мөлшерлегіш-тығынның орындау өлшемдерін есептеу әдіснамасы, бұл мөлшерлегіштің өлшемдері мен қалыптың ауытқуларын өлшеу мен мөлшерлегіш-тығынның есептеулер мен өлшеулердің нәтижелері бойынша жарамдылығын бағалаумен танысу.

№ 5 зертханалық жұмыс. Сыртқы цилиндрлік бұранданың параметрлерін аспапты микроскопта өлшеу.

Цилиндрлік сыртқы бұранданың параметрлері мен оларды өлшеудің тәсілдерімен тәжірибелік танысу. Аспапты БМИ микроскоппен жұмыс істеу дағдыларын алу.

3 тақырып. Стандарттаудың негізгі принциптері: категориялары мен стандарт түрлері.

№ 6 зертханалық жұмыс. Ұнамды сандар қатарының касиеттерін оқып білу.

Мемлекттік стандарттармен жұмыс істеу тажірибелікті табу. Жалпы қолдану стандарттарды оқып білу. Мемлекттік стандарттардың сілтеуішпен пайдалану. Ұнамды сандар қатар.
10.3 Студенттерінің өзара жұмысының мазмұны

СӨЖ түрлерінің тізімі

№	СӨЖ түрі	Есеп беру түрі	Бақылау түрі	Сағат саны
1	Дәріс сабақтарына дайындалуы		Сабаққа қатысуы	3
2	Зертханалық сабақтарына дайындалуы	Есептер	Сабаққа қатысуы	4
3	Зертханалық сабақтарына бойынша есеп беруі және оларды қорғауы	Есептер	Зертханалық жұмыстарды қорғауы	6
4	Өзіндік жұмыстарды дайындалуы	Реферат	Өзіндік жұмыстарды қорғауы	12
5	Бақылау шараларына дайындалуы		АБ 1, АБ 2 тестілеу	5
	Барлығы			30

№ р/с	Бақылау түрлері	Бесінші семестр
		Рейтинг1 (Р1)	Рейтинг 2 (Р2)
		100	100
1	Ағымдағы бақылау, соның ішінде:	100	100
1.1	Дәріске қатысу, дәріске дайындалу	14	12
1.2	Зертханалық сабақтарына қатысу және дайындалу, қорғау	28	32
1.3	Аудиторлық сабақтарына кірмеген материалдары бойынша СӨЖ және ОСӨЖ орындау	58	56
2	Межелік бақылау (МБ, тестілеу)	100	100
3	Аралық аттестация		100, емтихан