Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы №1(43), 2013
97
ә) Мәліметтер қорымен жұмыс жасайтын барлық программа басқа программадағы
ӛзгертулерден оқшауланған болуы тиіс.
1. Мәліметтер қорында мәліметтер мүмкіндігінше қайталанбауы тиіс, яғни, артық
мәлімет болмайтындай етіп, сақтауды ұйымдастыру.
2. Жан-жақты байланысты орнату және қолдау. Мұндай байланыстар қандай да бір
файлды әр түрлі қолданбалы программалардан шақыруды ұйымдастырады.
3. Үзіліссіз дамытылуы, яғни, барлық уақытта мәліметтер ӛзгертіліп және кеңейтіліп
отыру мүмкіндігі бар.
4. Мейлінше аз шығындану, яғни, жадыдан кӛп орын алмау.
Мәліметтер қорын жобалау кезеңдері
Мәліметтер қорын жобалауда мәліметтерді ұйымдастыруды үш кезеңде: ақпаратты –
логикалық (инфологиялык), даталогиялық (концептуалдық) және физикалық деңгейлерде
қарастыру қабылданған. Бұл деңгейлерге пәндік саланың инфологиялық, концептуалдық
және физикалық модельдері сәйкес келеді.
Мәліметтер қорын құратын және оларға сұрауды ӛңдейтін бұл - мәліметтер қорын
басқару жүйелері болып табылады. Дербес МҚБЖ бір компьютерде орындалатын жеке
мәліметтер қорын құруды қамтамасыз етеді. Жеке МҚБЖ – Paradox, dBase, FoxPro,
Access. Комплекстік мәліметтер қорын программалаудың ортасы кӛмегімен құруға
болады. Мысалы, Delphi, Visual Basic т.б.
Visual Basic ортасы Access, FoxPro, Dbase, Paradox форматындағы мәліметтер
қорымен жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
Қазіргі таңда қолданылатын мәліметтер қоры «клиент-сервер» архитектурасымен
жұмыс істейді. Visual Basic ортасында клиент-сервер архитектурасымен жұмыс істеу үшін
ADO (ActiveX Data Objects) технологиясы қолданылады, бұл мәліметтер қорына ену
әдістерін қамтитын жаңа технологиялардың бірі.
ADO технологиясын Access, Oracle, SQL, және т.б. мәліметтер қорына қосылу үшін
қолдануға болады. Бұл технологияда МҚ-на тез және ыңғайлы түрде қосылуға мүмкін
беретін OLE DB жаңа механизмі қолданылады. ADO технологиясында OLE DB
драйверлері бар кез келген МҚ-на қосылу мүмкіндігі бар.
VB қосымшаларында ADO технологиясын жүзеге асыру үшін үш түрлі құрал
қолданылады:
1. ADO
Data Control
2. ADO Connection Object (МҚ-на қосылуды жүзеге асыратын объект)
3. ADO Recordset Object (жазбалар жиынтығы мен жұмыс істеуге арналған объект)
ADO Connection Object және ADO Recordset Object объектілері DLL – кітапханалар болып
табылады. Сондықтан олармен жұмыс істеу типтер кітапханасына сілтеме жасау
кӛмегімен іске асады, яғни қасиеттер, әдістер, оқиғалар және мәліметтер типтері осында
орналасқан.
Visual Basic ортасында мәліметтер қорын, кестелерді құру және оларды ӛңдеу үшін
Visual Data Manager қосымшасы қолданылады. Мәліметтер қорында сақталатын буманы
кӛрсетіп мәліметтер қорына атау бергеннен кейін оның құрамына кіретін кестелер,
индекс, кілттік ӛрістер құруға болады.
Visual Basic ортасында мәліметтерді кесте режимінде кӛру үшін DataGrid, FlexGrid,
DataBoundList компоненттері, ал форма режимінде кӛру үшін ListBox, TextBox,
ComboBox компоненттері қолданылады.
Visual Basic ортасында мәліметтер қорымен байланыс орнату үшін ADO Data Control
6.0 басқару элементін қолданамыз.
Мәліметтерді ӛңдеу үшін SQL құрылымдық сұраулар тілі қолданылады.
Мәліметтерді таңдап алуда Select операторы қолданылады. Бұл оператор SQL операторы
тілінің негізгі операторы болып табылады, ол күрделі критерийлерді қанағаттандыратын
жазбаларды таңдап алуда қолданылады.
98 Вестник Казахского государственного женского педагогического университета №1(43), 2013
Visual Basic ортасында Crystal Reports pro программасының кӛмегімен есептерді
құруға болады. Бұл программаны қолдану үшін оны алдымен компьютерге орнату керек.
Crystal Reports pro программасы орнатылғаннан кейін Visual Basic-ті іске қосамыз.
AddIns менюінен ReportDesigner программасын таңдаймыз. Ашылған диалогтық терезеде
жаңа есепті құру үшін File-New компонентін орындаймыз. Есеп шебердің кӛмегімен
құрылады. Шебердің жұмысы бірнеше қадамнан тұрады. Барлық қадамды орындағаннан
кейін есепті алдын ала кӛру режимінде кӛруге болады. Егер есеп ӛз қалауымызша
шықпаса, оған әртүрлі түзетулер енгіземіз. Ол үшін design жапсырмасына кӛшеміз. Бұл
бӛлім есептің құрылымын ӛзгертуге мүмкіндік береді. Яғни, бұл жерде ӛрістің орналасу
ретін ауыстыруға, әртүрлі шрифт түрлерін таңдауға, артық ӛрістерді жоюға, графикалық
бейнелерді орналастыруға және т.б орындауға болады. Есеп кеңеймесі rpt түрінде
сақталады. Есепті қосымшада қолдану үшін стандартты емес элементті (Crystal Report)
жобаға қосу керек.
ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ
1.Тим Андерсон. Visual Basic «Шаг за шагом». – Москва, 1997.-223 б.
2.
К.З.Халықова,
Б.Ғ.Бостанов,
А.Р.Тұрғанбаева
Обьектілі
бағдарланған
программалау жүйелерінің негіздері. – Алматы, 2005.
3. Д.П. Мак-Манус. Обработка баз данных на Visual Basic 6.0.М, С-П, Киев, 2000. –
396 б.
РЕЗЮМЕ
В этой статье рассматривается принципы проектирования базы данных в среде
Visual basic. Также приведены условие при проектировании базы данных.
SUMMARY
This article deals with the principles of database design in the environment of Visual basic.
Also given the condition in the design of the database.
ӘОЖ 378.02:37.031.4
МҦҒАЛІМНІҢ ІС-ӘРЕКЕТІНДЕ АҚПАРАТТЫҚ ЖӘНЕ
КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫ ҚОЛДАНУ
М.И.Салғараева – 2-курс магистранты, Н.С.Қатаев – п.ғ.к., аға оқытушы
(Алматы қ., Қазмемқызпу)
Аннотация: Бұл жұмыста мектеп мұғалімдерінің ӛз қызметінде ақпараттық және
коммуникациялық технологияны тиімді пайдалануы мен оларды қолдану деңгейлері
жайлы мәселелер қарастырылған.
Түйінді сӛздер: ақпараттық және коммуникациялық технологиялар (АКТ), ақпарат,
мұғалім, амал, құрал.
Мұғалім дайындығының негізгі базасы ақпараттық және коммуникациялық
технология (АКТ) кӛмегімен ӛз қызметін тиімді ұйымдастыру және оның ішкі тәртібінің
игерілуін жоғары деңгейде қамтамасыз ету болып табылады. Мұғалімнің кәсіби
қызметіндегі АКТ құралдарының тәжірибе жүзінде қолданылуы дайындық нәтижесін
бағалауды және оның кӛмегімен ақпараттық қызметтің ұйымдастырылу тәсілін игеру
деңгейімен бӛліп кӛрсетеміз.
Таңдалған деңгейдің алғашқы шарты ретінде АКТ құралдарының кӛмегімен ақпарат
қызметінің жүзеге асуы кезінде әрекеттің және дербестіктің жүйелерін таңдаймыз. Осыған
байланысты В.П.Беспалько ұсынған әрекет деңгейі жүйесінің бейімделуін ақпарат
