Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары
үшін әлеуметтік-саяси білімдер модулінің үлгілік оқу бағдарламасының
мазмұны
Әлеуметтану
Пәннің мазмұны
Семинар (практикалық) сабақтар тақырыптары
Білім алушылардың өзін-
дік жұмыстарының тақы-
рыптары
Сағаттар
саны
1-апта: Әлеуметтік әлемді түсінудегі әлеуметтану
Әлеуметтануға кіріспе. Инди-
вид және қоғам. Әлеуметтік ор-
та мен әлеуметтік мінез-құлық.
Әлеуметтік қарым-қатынастар
мен әлеуметтік институттар.
Әлеуметтену және бірегейлік.
Әлеуметтік шынайылық пен
ақыл-ой. Әлеуметтанулық ой-
лау. Әлеуметтанулық қиял.
Әлеуметтанулық перспектива.
Әлеуметтану: ғылымға кіріспе және басты ұғымдар-
ды тұжырымдау
1. Басты үш әлеуметта-
нулық бағыт тұрғысынан
(құрылымдық, функцио-
нализм, қақтығыс теория-
сы, символдық интеракци-
онизм) қоғамдағы кез кел-
ген құбылыс (спорт, ки-
но, отбасы және т.б.) тура-
лы эссе-негіздеме жазы-
ңыз.
2. Қазіргі қоғамды түсіну-
дегі әлеуметтанудың рөлі
туралы эссе дайындаңыз.
«Әлеуметтанулық қиял»
түсінігіне анықтама бері-
ңіз (Бринкерхоф Д.,
Уэйтс Р., Ортега С. Әле-
уметтану негіздері, Гид-
денс Э. Социология). Қа-
зіргі адамға неліктен «әле-
уметтанулық қиялды»
меңгеру мен әлеуметта-
нулық перспективаны кө-
ре алу маңызды екендігін
түсіндіріңіз.
3. Әлеуметтанулық қиял-
ды бағыт ретінде қолдана
отырып, қазақстандық
және өзге қоғамдардағы
баспанасыз адамдардың
әлеуметтік жағдайын си-
паттаңыз.
4
2-апта: Әлеуметтану теорияларына кіріспе
4
Редакциялау күні
31.10.2018
Сақтау күні
15.01.2019
Дата редакции
31.10.2018
Дата скачивания
15.01.2019
Қазақстан Республикасының электронды нысандағы нормативтік құқықтық
актілердің эталонды бақылау банкі
Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов
Республики Казахстан в электронном виде
Әлеуметтанулық теория. Мак-
ро- және микро-деңгейлер.
Әлеуметтік тәжірибедегі себеп-
салдарлық байланыстар. Жеке
мектептер мен бағыттардың да-
муы (О. Конт, Э. Дюркгейм, Г.
Спенсер). Құрылымдық функ-
ционализм. Қақтығыс теория-
лары. Символдық интеракцио-
низм. Рөлдік теориялар.
Әлеуметтанулық теориялардың даму кезеңдерін тал-
дау
1. Әр түрлі әлеуметта-
нулық мектептердің,
ағымдардың, теориялық
бағыттардың, негізгі идея-
ларын кесте түрінде салы-
стырыңыз, өкілдері мен
олардың басты еңбекте-
рін көрсетіңіз (О. Конт-
тың, Г. Спенсердің, Э.
Дюркгеймнің Библиогра-
фиялық очерктерін қара-
ңыз (Ритцер Дж., Степ-
ницки Дж. Әлеуметтану
теориясы, Ритцер Дж. Со-
временные социологиче-
ские теории).
2. Атақты әлеуметтану-
шы–теоретиктің (К.
Маркс, Э.Дюркгейм, М.
Вебер, Г.Зиммель) ойы ту-
ралы баяндама жазыңыз.
Негізгі жұмыстарын ай-
қындаңыз және әлеумет-
танулық теорияларының
тұжырымдарын жазыңыз.
3-апта: Әлеуметтанулық зерттеулер
Әлеуметтанулық зерттеу ди-
зайны. Зерттеу мәселесі. Бо-
лжамдар. Айнымалылар. Ірік-
теу. Ақпаратты жинау әдістері.
Сапалық және сандық әдістер.
Мәліметтерді талдау.
Әлеуметтанулық зерттеуді ұйымдастыру және өткі-
зу
1. Әлеуметтанулық зерт-
теудің сандық және сапа-
лық әдістерінің артықшы-
лықтары мен кемшілікте-
рін салыстырыңыз. Кесте
құрыңыз.
2. Әлеуметтанулық зерт-
теудің негізгі кезеңдерін
сипаттап беріңіз. Әле-
уметтанулық әдістердің
(сұрау, бақылау, экспери-
мент, контент-талдау, ста-
тистикалық мәліметтерді
талдау) ерекшеліктерін
талдаңыз.
3. Әлеуметтанулық зерте-
удің бағдарламасын құру.
Тақырып таңдау бойын-
ша (дайындау алгоритмі:
зерттеу сұрағын, болжам-
ды айқындаңыз, ұғымдар-
ды тұжырымдап беріңіз;
іріктеу жиынтығын есеп-
теңіз).
4
4-апта: Әлеуметтік құрылым және қоғамның стратификациясы
Қоғам, теңдік және теңсіздік.
Ашық және жабық қоғам.
Стратификация әр түрлі топ-
тар арасындағы құрылымдан-
Қазіргі қоғамдағы теңдік пен теңсіздікті бағалау
1. Стратификацияны зерт-
теудің әр түрлі бағытта-
рын салыстырыңыз, олар-
дың ерекшеліктерін анық-
4
Редакциялау күні
31.10.2018
Сақтау күні
15.01.2019
Дата редакции
31.10.2018
Дата скачивания
15.01.2019
Қазақстан Республикасының электронды нысандағы нормативтік құқықтық
актілердің эталонды бақылау банкі
Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов
Республики Казахстан в электронном виде
ған теңсіздік ретінде. Страти-
фикация және дифференцация
жүйелері. Әлеуметтік страти-
фикация теорияларына қысқа-
ша шолу (К. Маркс, М. Вебер).
Әлеуметтік стратификация
формалары (П. Сорокин). Әле-
уметтік мобильділік. Көлденең
және тік мобильділік.
таңыз (Бринкерхоф Д.,
Уэйтс Р., Ортега С. Әле-
уметтану негіздері, Гид-
денс Э. Социология).
2. «Халықаралық деңгей-
дегі теңсіздік көрсеткіш-
тері» тақырыбы бойынша
топтық жоба (3-4 адам-
мен бірге отырып, топтар-
ға бөліңіз) дайындаңыз,
мысал келтіріңіз (Брин-
керхоф Д., Уэйтс Р., Орте-
га С. Әлеуметтану негіз-
дері, Гидденс Э. Социоло-
гия).
5-апта: Әлеуметтену және бірегейлік
Индивид пен қоғам арасында-
ғы қарым-қатынас. Әлеуметте-
ну және бірегейлік теориялары
(Т.Парсонс, Г.Х.Мид). Әле-
уметтену кезеңдері. Бірінші
реттік әлеуметтену. Екінші рет-
тік әлеуметтену. Әлеуметтену-
дің ересектік шақтағы кезеңі.
Гендерлік әлеуметтену. Ген-
дерлік тәртіп. Бірегейлік және
тұлға. Әлеуметтік және жеке
бірегейлік. Рөлдер және мәрте-
белер.
Өмір бойы жалғасатын әлеуметтену: институттар
мен үрдістер
1. «Қала мен ауылдағы от-
басының әлеуметтік мәр-
тебесінің баланың әле-
уметтену үрдісіне әсері»
тақырыбында презента-
ция дайындаңыз (Брин-
керхоф Д., Уэйтс Р., Орте-
га С. Әлеуметтану негіз-
дері, Гидденс Э. Социоло-
гия).
2. «Әлеуметтену агентте-
рі» тақырыбын қарасты-
рып, әлеуметтенудің әр-
бір агентін сипаттаңыз.
Сіздің әлеуметтануіңізде-
гі оның рөлін талдаңыз
(Бринкерхоф Д., Уэйтс Р.,
Ортега С. Әлеуметтану
негіздері, Гидденс Э. Со-
циология).
3. « Жеке адамдар «әле-
уметтік тіршілік иелері»
ретінде» тақырыбында эс-
се-баяндама жазыңыз.
4
6-апта: Отбасы және қазіргі заман
Отбасы кроссмәдени және та-
рихи перспективада. Отбасы
типологиясы. Неке мен туы-
сқандық. Отбасының әлеумет-
тік қызметтері. Отбасының әле-
уметтанулық перспективала-
ры. Отбасындағы қарым-қаты-
настардың өзгеруі. Неке мен
отбасының альтернативті фор-
малары. Отбасы мен отбасы-
лық қарым-қатынастарды салы-
стырмалы зерттеу.
Отбасы: типологиясы, қызметтері, тұжырымдар
1. Отбасындағы гендерлік
рөлдерді (іскерлік ойын
әдісін қолдана отырып)
талқылаңыз.
2. «Отбасы қоғамның кі-
шігірім жүйесі ретінде»
тақырыбында презента-
ция дайындау үшін мо-
дельді құру (дайындау ал-
горитмі: отбасыны қоғам-
ның кішігірім жүйесі рет-
інде қарастырыңыз; негіз-
гі құрылымдық элемент-
тері мен қызметтерін си-
4
Редакциялау күні
31.10.2018
Сақтау күні
15.01.2019
Дата редакции
31.10.2018
Дата скачивания
15.01.2019
Қазақстан Республикасының электронды нысандағы нормативтік құқықтық
актілердің эталонды бақылау банкі
Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов
Республики Казахстан в электронном виде
паттаңыз; отбасыға әсер
ететін сыртқы және ішкі
факторларды айқындап
беріңіз).
3. Отбасының рөлі мен
маңыздылығының адам
өмірінің әр түрлі кезеңін-
де өзгеруін қарастыры-
ңыз және талдаңыз.
Отбасыңыздың мүшелері
негізінде қарастырыңыз.
7-апта: Девиация, қылмыскерлік және әлеуметтік бақылау
Девиация мен әлеуметтік бақы-
лау. Девиация туралы теория-
лық бағыттарды қысқаша шо-
лу (әлеуметтанулық, биология-
лық, психологиялық, экономи-
калық, мәдениеттанулық). Ано-
мия мен қоғам. Деликвенттілік
және қылмыс.
Девианттылық және қылмыскерліктің әлеуметта-
нулық құрылымдары
1. Дж. Ритцердің еңбекте-
рін қолдана отырып, суи-
цидтың негізгі түрлерін
айтып беріңіз және талда-
ңыз.
2. Сараптамалық шолу. Э.
Дюркгеймнің «девиация
әрбір қоғамның қалыпты
құрамдас бөлігі» деген тұ-
жырымына қатысты өз пі-
кіріңізді білдіріңіз.
3. Г.Тардтың еліктеу тео-
риясы мен Эдвин Г. Са-
зерландтың дифференци-
алдық ассоциация теория-
сының негізгі идеяларын
түсіндіріңіз. «Әлеуметтік
орта адамның девиантты
мінез-құлқының қалыпта-
суына әсер етеді» деген
тұжырыммен келісесіз
бе? Әлеуметтанулық сұ-
рау негізінде алынған ке-
лесідей қорытындыны
дәлелдеңіз немесе жоққа
шығарыңыз: «Жоғары сы-
ныпта қатарластар ішім-
дік пен нашаны қолдану-
ға әсер етеді». (Бринкер-
хоф Д., Уэйтс Р., Ортега
С. Әлеуметтану негіздері,
Гидденс Э. Социология
және т.б.).
4
8-апта: Дін, мәдениет және қоғам
Дін: негізгі түсініктер. Дінді
әлеуметтанулық талдау. Әле-
уметтік бірлік. Дін және әле-
уметтік теңсіздік. Мәдениет
элементтері. Мәдениет және
өркениет: ұғымдардың мазмұ-
ны мен ара-қатынасы. Мәдени-
ет әлеуметтануы. Мәдени көп-
түрлілік. Құндылықтар, дәстүр-
Дін феномені: мәдени және әлеуметтанулық пер-
спектива
1. Мәдениет элементтерін
атаңыз және сипаттаңыз –
тіл, құндылықтар, норма-
лар, дәстүрлер және т.б.
2. Әлеуметтік институт
ретінде діннің қызметте-
рін анықтаңыз. Қоғам
мен дін арасында қандай
4
Редакциялау күні
31.10.2018
Сақтау күні
15.01.2019
Дата редакции
31.10.2018
Дата скачивания
15.01.2019
Қазақстан Республикасының электронды нысандағы нормативтік құқықтық
актілердің эталонды бақылау банкі
Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов
Республики Казахстан в электронном виде
лер мен ғұрыптар. Қоғамдық
сананың жаһандануы, ұлттық
код, менталдылық пен дүниета-
ным: сәйкестік параметрлері.
Ұлттық бірегейлік пен мәдени-
ет. Ұлттық бірегейлікті сақтау.
қарама-қайшылықтар
туындайтынын айқында-
ңыз (Бринкерхоф Д.,
Уэйтс Р., Ортега С. Әле-
уметтану негіздері, Гид-
денс Э. Социология).
3. Мәдени конвергенция
мен мәдени имперализм
идеяларының мазмұнын
ашыңыз. (Ритцер Дж.,
Степницки Дж. Әлеумет-
тану теориясы, Ритцер
Дж. Современные социо-
логические теории).
9-апта: Этнос және ұлт әлеуметтануы
Әлеуметтік-этникалық қауым-
дастықтар. Этникалық жүйе-
лер. Этнос, халық, ұлт. Этника-
лық бірегейлік. Ұлттық біре-
гейлік. Ұлт-мемлекет. Этника-
лық топтар мен олардың өзара
тіршілік етуі. Этникалық мүд-
делер мен эникааралық қарым-
қатынас. Этникааралық және
конфессияаралық келісім. Қа-
зақстан халқы Ассамблеясы.
Қоғамды этноәлеуметтанулық
зерттеу.
Қоғамдағы этникалық топтар: әлеуметтанулық зерт-
теулер
1. «Этнос» «халық»,
«ұлт», «этникалық топ»
ұғымдарын салыстыры-
ңыз.
2. Этникалық топтар ара-
сындағы өзара байланы-
сты сипаттаңыз. Презента-
ция дайындаңыз (Брин-
керхоф Д., Уэйтс Р., Орте-
га С. Әлеуметтану негіз-
дері, Гидденс Э. Социоло-
гия).
3. «Қазіргі қазақстандық
жастардың құндылықта-
рын әлеуметтанулық тал-
дау» тақырыбында эссе-
талқылау жазыңыз.
4
10-апта: Білім және әлеуметтік теңсіздік
Жаһандық перспективадағы бі-
лім беру. Білім беру әлеумет-
тік институт ретінде. Ресми бі-
лім берудің қызметтері. Білім
беру: әлеуметтік тап, жыныс,
этникалық айырмашылықтар.
Білім берудің қолжетімділігі,
мәдени капитал және теңсіз-
дік. Білім берудің әлеуметта-
нулық перспективалары. Білім
беру мен білімді дәріптеу.
Әлеуметтанулық дискурстағы білім беру
1. Қазақстанда тегін білім
беру қолжетімділігінің ар-
тықшылықтары мен кем-
шіліктерін айқындау мақ-
сатында салыстырмалы
кестені құрыңыз. Топтық
жұмыс (4 адамнан көп
емес).
2. Білім адамның мәртебе-
сін айқындайтын басты
фактор болу себебін негіз-
ді түрде түсіндіріңіз.
«Креденциализм» түсіні-
гіне анықтама беріңіз.
Негізделген мысалдар
келтіріңіз (Бринкерхоф
Д., Уэйтс Р., Ортега С.
Әлеуметтану негіздері,
Гидденс Э. Социология).
3. «Білім беру және Қазақ-
станның үшінші жаңғы-
4
Редакциялау күні
31.10.2018
Сақтау күні
15.01.2019
Дата редакции
31.10.2018
Дата скачивания
15.01.2019
Қазақстан Республикасының электронды нысандағы нормативтік құқықтық
актілердің эталонды бақылау банкі
Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов
Республики Казахстан в электронном виде
руы» эссе-негіздемесін
дайындаңыз.
11-апта: Масс-медиа, технологиялар және қоғам
Әлеуметтік жүйедегі бұқара-
лық ақпарат пен бұқаралық
коммуникациялар. Масс-медиа
қызметтері. Бұқаралық сана
мен цифровизация. Бұқаралық
коммуникациялар және әле-
уметтік өзара әрекет. Қазіргі за-
манғы технологиялар. Техноло-
гиялық теңсіздік. Масс-медиа
түрлері. Медиалық жаһандану.
Масс-медиа мен технология-
ларды зертеудің теориялық ба-
ғыттары. Әлеуметтік қадағалау
мен бақылау. Киберлаңкестік.
Жеке мәліметтерді қорғау.
Масс-медианың жаңа стандарт-
тардың, мотивацияның, стерео-
типтердің, мінез-құлық моделі-
нің, өмір салтының қалыпта-
суына әсері.
Цифрлық технологиялар мен әлеуметтік өзара әре-
кет
1. Бұқаралық ақпарат пен
бұқаралық коммуника-
ция, қазіргі заманғы ақпа-
раттық технологиялар
адамның күнделікті өмі-
ріне қалай әсер ететіні ту-
ралы эссе жазыңыз.
2. Топтағы коммуникаци-
яның негізгі түрлерін
ашып көрсететін схема
дайындаңыз (Бринкерхоф
Д., Уэйтс Р., Ортега С.
Әлеуметтану негіздері,
Гидденс Э. Социология ).
4
12-апта: Экономика, жаһандану және еңбек
Тарихи перспективадағы эко-
номикалық даму. Экономика-
лық жүйелерді компаративи-
стік талдау. Еңбек нарығы мен
жұмысбастылық құрылымы.
Экономиканың негізгі сектор-
лары. Жаһандық қоғамда ең-
бек рөлінің өзгеруі. Еңбектің
жаһандық бөлінісі. Қазақстан
жаһандық әлеуметтік-экономи-
калық жүйеде. Рационалдылық
мәдениеті. Прагматизм мен
жоспарлау.
Жаһандық экономика және еңбек бөлінісі: әлеумет-
танулық талдау
1. Қазіргі заманғы эконо-
микалық жүйелердің – ка-
питализм, социализм, ара-
лас экономика, саяси эко-
номиканың - ерекшелікте-
рін талдап беріңіз (Брин-
керхоф Д., Уэйтс Р., Орте-
га С. Әлеуметтану негіз-
дері, Гидденс Э. Социоло-
гия).
2. «Қазіргі Қазақстан қо-
ғамының дамуындағы
прагматизмнің рөлі» та-
қырыбында эссе дайында-
ңыз.
4
13-апта: Денсаулық және медицина
Денсаулық және медицинаны
зерттеудің әлеуметтанулық ба-
ғыты. Денсаулық және қоғам
(тарихи перспективада). Халы-
қаралық перспективадағы ден-
саулық сақтау. Әлеуметтік ма-
ңызды аурулар. Әлеуметтік
шеттелу. Денсаулық сақта-
удың экономикалық және әле-
уметтік аспектілері. Денса-
улық сақтау жүйесінің қолже-
тімділігі. Ғылыми медицина.
Халықтың қартаюы.
Физикалық денсаулықтың әлеуметтік эпидемиоло-
гиясы
1. Гендер, әлеуметтік топ,
жыныс, этнос, жас секілді
денсаулық пен аурудың
әлеуметтік сипаттамала-
рын бағалау маңыздылы-
ғын түсіндіріңіз.
2. Дәрігерлер мен медби-
келердің әлеуметтік жағ-
дайы мен әлеуметтік мәр-
тебесін талқылаңыз
(Бринкерхоф Д., Уэйтс Р.,
Ортега С. Әлеуметтану
негіздері, Гидденс Э. Со-
циология).
4
Редакциялау күні
31.10.2018
Сақтау күні
15.01.2019
Дата редакции
31.10.2018
Дата скачивания
15.01.2019
Қазақстан Республикасының электронды нысандағы нормативтік құқықтық
актілердің эталонды бақылау банкі
Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов
Республики Казахстан в электронном виде
14-апта: Халық, урбанизация және қоғамдық қозғалыстар
Жаңғыру және урбанизация.
Әлеуметтік өзгерістердің ба-
стаулары. Халық туралы зама-
науи зерттеулер. Миграция.
Жаһандық урбанизация. Ауыл-
дық жердегі өмір. Қоғамдық
қозғалыстардың бастаулары
мен түрлері. Қоғамдық қозға-
лыстарға әсер ететін микро-
және макро-факторлар. Қоғам-
дық қозғалыстың өмірлік цик-
лы.
Қоғамдық қозғалыстар, наразылық және адамдар-
дың ойлауы: қазіргі күйі
1. Қоғамдағы урбаниза-
ция үрдісі мен миграция-
ның өзара байланысын ай-
қындаңыз. Мысалдар кел-
тіре отырып, Қазақстан-
ның ерекшелігін көрсеті-
ңіз.
2. Бір мемлекет мысалын-
да демографиялық даму-
дың ерекшеліктерін ашы-
ңыз. Орын алған демогра-
фиялық өзгерістер мен
олардың қоғамға әсерін
талқылаңыз (Бринкерхоф
Д., Уэйтс Р., Ортега С.
Әлеуметтану негіздері,
Гидденс Э. Социология
және т.б.).
4
15-апта: Әлеуметтік өзгерістер: жаңа әлеуметтанулық пікір-таластар
Әлеуметтік өзгеріс. Әлеумет-
тік өзгерістерді зерттеудің әле-
уметтанулық перспективала-
ры. Әлеуметтік өзгерістердің
негізгі құрамдас бөліктері. Го-
могенизация және унифика-
ция.
Әлеуметтік әлемдегі өзгерістер мен оларды түсіну:
әлеуметтанулық пікір-таластар
1. «Әлемде (соңғы жарты
ғасырда) болған қоғам-
дық қозғалыстар: қоғамға
әсер ету түрлері, себеп-
салдарлық байланыстар
мен қатынастар» тақыры-
бы бойынша индивидуал-
дық презентация.
2. «Әлеуметтік өзгеріс»
ұғымына анықтама бері-
ңіз. Технологиялар мен
әлеуметтік өзгерістердің
өзара байланысын зертте-
удің әлеуметтанулық ба-
ғыттарын салыстырыңыз:
құрылымдық функциона-
лизм пен қақтығыс теори-
ясы. Жаңа технологиялар-
дың мүмкіндіктері мен
шектеуліктерін талқыла-
ңыз (Бринкерхоф Д.,
Уэйтс Р., Ортега С. Әле-
уметтану негіздері, Гид-
денс Э. Социология және
т.б.).
3. Әлеуметтік қозғалы-
старды зерттеудің негізгі
әлеуметтанулық бағытта-
рын салыстырыңыз: құры-
лымдық-функционалдық
бағыт, қақтығыс теория-
сы, символдық интеракци-
онизм (Бринкерхоф Д.,
Уэйтс Р., Ортега С. Әле-
уметтану негіздері, Гид-
4
Редакциялау күні
31.10.2018
Сақтау күні
15.01.2019
Дата редакции
31.10.2018
Дата скачивания
15.01.2019
Қазақстан Республикасының электронды нысандағы нормативтік құқықтық
актілердің эталонды бақылау банкі
Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов
Республики Казахстан в электронном виде
денс Э. Социология және
т.б.).
Ескерту: 1 академиялық кредит - 30 академиялық сағат
Барлығы: 2 академиялық кредит - 60 академиялық сағат
Достарыңызбен бөлісу: |