Б. Д. Жумакаева к азак эдебиетш окыту эдктемеа Окулыц «Кыздар универси тет!»

Эдеби бшш кезецдерте сэйкес бшш мазмуныныц ж ш телт

жүктеу 11,29 Mb.

Pdf просмотр

бет	6/148
Дата	04.10.2023
өлшемі	11,29 Mb.
	#43647

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 148

Kazak adebietin okytu adistemesi 2015 Zhumakatva

Эдеби бшш кезецдерте сэйкес бшш мазмуныныц ж ш телт.
Бастауыш сыныптарда непзш ен оку мэдениетшщ бастапкы б ш м 1 калыпта-
сады, мэт1НД1 ж урпзш оку, мэнерлеп окудын алгаи1кы дагды, машыгы жэне
керкем шыгарманы туе пип оку, ш ш ар а (элементпк) талдаулар журпзш едь
Керкем мэтш н е п зп б ш м беру кез1 ретшде танылады. Керкем мэтш
айналасында кептеген оку эрекеттер1 жузеге асырылады: дуниетанымдык,
шыгарманы эмоциялык кабылдау, сейлеу тип дагдылары - барлыгы мэтш оку
эрекет1 тец1рег1нде юке асады.
Мектеп окушысы мектепке деш нп тэж 1рибес1не суйене отырып керкем
шыгарманы тутас курылым рет1нде таниды эр 1 жеке автордыц туындысы
рет1нде кабылдай бастайды.
Эдеби бш 1м нег1з1 орта буын сыныптарда каланады. Алгаш керкем
шыгарма элемш тануга куш салынады. Эдебиет пэн1 керкем мэт1ндерд1
н еп зп курал ретшде пайдалана отырып, алгаш енердщ улкен саласыныц
б 1 р! эдебиеттану сабактарын бастайды. Эдебиет теориялык 61Л1МН1Ц де бас
тапкы н еп з1 осы орта буын сыныптардан каланады. Ш ыгарманы макамына
келт1р|п оку дагдылары орта буында толык калануы тшс.
Шыгарма
композициясын таныту максатындагы мэтшге жасалатын жоспар турлер:.
окушыныц жазба т Ы мен сейлеу тш 1н дамыту эрекеттерк сез образы мен
керкем кешпкер образына талдау жумыстары, шыгарманыц тш дж ерекше-
Л1ктер1н ажыратып тану, шыгарманыц жанрлык ерекшелжтерш ажырату,
шыгарманыц кетерген басты мэселес1, косалкы тарырыптар, шыгарма
езег1ндег1 авторлык кезкарас, автор поэтикасы, шыгарма идеясын таныту
жумыстары 7-9 сыныптарда белсенд1 журпзшед!.
Окушылардыц сейлеу мэдениет1, ойлау мэдениет1 жэне, авторга,
керкем шыгарма кейшкерше эмпатиялык карым-катынас, эмоционалды
кайырымдылык, ез басынан кешкендей сез1ну каб1леттер1 де осы орта буын
сыныптарда калыптасады.
5-9 сыныптардагы эдебиет пэн1 багдарламалары казак эдебиетшщ узд1к
шыгармаларын
шогырландыру устанымы
жэне
хронологиялык жуйе
бойынша курылган. Сонымен катар элем эдебиет! улп лер1 де усынылган.
Эдетте орта буын сыныптарда каламгерд1ц ем1рбаяндык деректер1 бершед1.
Орта буын (5-9) сыныптарда каламгер ем 1рбаянын дербес сагат келем1нде
окыту жоспарланбаган. 0 м1рбаяндык деректер окылатын мэтш мазмунын
ашуга кызмет жасайды. Эдеби-теориялык бш ш мен эдебиеттщ тарихи
курсын окуга даярлык та орта буында ж урпзш едг Ал автор ем1рбаянын жеке
сагат келемшде окыт\' эдебиетт1ц тарихи курсын, автор шыгармашылыгын
монографиялы турде окитын 10-11 сыныптарга тэн.
6

5-9 сыныптарда
эдебиет теориясынан тусшжтерд! максатты турде
игеруге жэне керкем шыгарманьщ поэтикасын карастыруга зер салынады. 5-6
сыныптарда окушылар мэтш деп керкем сез айшыктарын (тенеу, метафора,
эпитет, метонимия т.б.) тауып кана коймай, олардьщ мэшн, керкем мэтшнщ
табиги ажарын келпрудеп кызметш ажыратып тануга ден кояды. Эргурл!
суретгерд! сезбен бейнелеуд1 уйренедь жанр угымын ашады, белгш бгр
еездердщ магынасын, композиция магынасын жэне оны курайтын компо-
ненттерш туеш едь Осыган эцпмелесудщ нэтиж еа, мазмундау, юкерлж
ойындар жазбаша шыгармашылык жумыстар аркьшы кол жетк1зед1.
5-6 сыныптарда ауыз эдебиетш окып уйрену аркылы окушылар ха
лыктыц улттык рухын, дуниетанымын, эдет-гурып, салт-дэстурлерш мэдени
мура ретшде танып бшедг Халык ауыз эдебиетш окып-уйрену окушыныц
рухани жетшген элеуметпк тулга ретшде калыптасуына, халкыныц еткеш
мен б упнш салыстырып, ой елепнен еткгзе алуына жэрдемдеседь
Орта буын сыныптарда эдебиет пэнш окытуда окушылардьщ езш дж
ерекшелжтерш, кызыгушылыктарын дамыту, окушыныц танымдык ой-
ерюш, эстетикалык талгамын калыптастыру, шыгармашылык ойлауын жетш-
Д1ру, коммуникативт1 куз1рет жетшдгру басты назарга алынады. Окушыныц
1зден1мпаздыгын, белсендш гш , ез бепмен жумыс ютеу кабшетш, шыгар
машылык ойлауын калыптастыруда олардьщ езш дж ерекшел1ктер1, кабшет-
карымдары ескершедь
10-сыныпка арналган 01Л1М мазмуны XIX гасыр эдебиет1ндег1 казак
ел1Н1ц болашагын агартушыльж идеясымен байланыстыратын, саяси жэне
рухани
тэу ел азд ж
рухы
б 1р1кт1рет1н
акын-жазушылар
топгамасынан
курылган. Тэуелс1з
елд
1
Ц
ез мураларын жаца заман идеяларына сэйкес танып
бшу максатынан эдеби б ш м мазмуны толыга туст1. Осыган орай эдебиеттщ
кернекп ек1лдер!Н1ц мураларын дербес сипатга окыту жоспарланган.
Казактыц сез енер1 мен музьжальщ мурасыныц дамуына елеул! улес коскан
сал, сер1, энш1, сазгер акындар шыгармашылыгы камтылган.
Ал 11 сыныпта бершетш б ш м мазмуны XX гасырдыц басынан буг1нг1
кунге деЙ1нг1 уакытты камтиды. Осы орайда Х.Есенжолов, 1.Есенберлин,
К.Аманжолов,
Ж.Молдагалиев,
Э.Тэж1баев,
О.НурпеЙ1сов,
О.Бекей,
Ш.Муртаза,
М.Макатаев,
1^.Мырзалиев,
С.Жун1сов,
Э.Кекшбаев,
Т.Молдагалиев, С.Мауленов, Т.Ахтанов, М.Шаханов, т.б. каламгерлердщ
шыгармалары окытылады. 11 сыныпта XX гасырдыц басынан б уп н п кунге
деш нп казак эдебиет1 туралы б ш м калыптастыру кезделген.
Багдарлы сыныптарда такырыптык жуйеге орай эдебиет теориясы мен
эдебиеттану гылымынан тус11пктер бер1ле;ц. Орта буында басталган эдеби-
теорияльж угымдар терендетше отырып, эдебиетт!ц тектер1 мен жанрлары,
авторлык стиль, туындыныц композициясы, тш дж ерекшелш, эдеби агым
туралы угым терецдетшедь
10-11 сыныптарда эдеби мэтшд1 окыту эд1стемес1 орта буын сынып-

жүктеу 11,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 148