А. Т. Оралова, Н. К. Цой, Ю. Д. Обухов, А. М. Суимбаева, А. Ж. Ауелбекова

13 
Қолданбалы экология ғылымның техникалық және технологиялық 
салаларын, сонымен қатар, экономиканы, табиғатты пайдалану, құқықтану, 
химия, физиканы қозғайды. Жаһандық экология саясаттану, дүниежүзілік 
экономикамен және басқа да ғылымдармен тығыз байланысты. 
Осылайша, экологияның жетістіктері қазіргі заманғы актуалды 
мәселелердің қатарын шешуде фундаменттің қызметін атқарады. Дүние 
жүзінің ғалымдары экология – келешектің ең маңызды ғылымдарының бірі 
деген оймен келіседі. Экологиялық принциптер ғылым мен өнеркәсіптің 
кең ауқымды аймағын келе-келе зерттеуде. Жаңа синтетикалық 
бағыттарды құру – объективті процесс, ол қазіргі заманғы қоғам дамуының 
бірқатар мәселелерін шешудегі экологияның рөлінің артуымен 
байланысты. 
1.5 Жергілікті, аудандық және жаһандық экологиялық мәселелер 
Жергілікті 
экологиялық мәселелерге ауа бассейнінің ластануы, 
радиобелсенді, бактериологиялық және химиялық ластанулар, өнеркәсіптік 
және тұрмыстық қалдықтар, өндірістің немесе өнеркәсіп комплексінің 
территория шегіндегі табиғи және техногенді сипатты төтенше жағдайлар 
жатады. 
Аудандық
экологиялық мәселелер – жеке мемелекет тұрғындарын 
немесе материктер бөлігіне қатысты мәселелер мен жағдайлар. Сипатына 
байланысты аудандық мәселелер, уақыт өте келе, жаһандыққа жетуі 
мүмкін. 
Жаһандық
экологиялық мәселелер толықтай ғаламшар тұрғындарын 
қамтиды. 
Негізгі 
жаһандық
экологиялық мәселелердің ішінен келесі 
бөлімдерді бөліп көрсетуге болады: 
1.
Табиғи 
ұйымдардың 
бұзылуы, 
олардың 
құлдырауы 
биологиялық әртүрлілігінің қысқаруы, қуат пен заттардың табиғи 
ағымының бұзылуы; 
2.
Табиғи 
түрде 
қайта 
өндірілудің 
шапшаңдылығының 
жоғарылауымен межелік жылдамдыққа жеткен жаңартылатын табиғи 
ресурстардың (топырақ, өсімдік, тұщы су) адаммен пайдаланылуы немесе 
шығарылып тасталуы: 
3.
Шынайы 
экономикалық 
мәселелер 
туғызатын 
жаңартылмайтын ресурстар қорының азаюы; 
4.
Қолайсыз геоклиматтық өзгерістерді, тұрғындардың денінің 
саулығына қауіп тудыратын, экожүйенің құлдырауын шақыратын 
қалдықтармен қоршаған ортаны ластау; 
5.
Жоғарылатылған экологиялық қаупі бар аймақтардың пайда 
болуына, экологиялық ауыртпалықтар мен экологиялық жоғалтуларды 
тудыратын ландшафттардың антропогендікке түрленуі; 

14 
6.
Мутация мен жаңа биологиялық түрлердің пайда болуына әкеп 
соғатын қоршаған ортаны химиялық және радиациялық ластау. 

жүктеу 1,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: