Графика. Орфография. Орфоэпия

жүктеу 2,09 Mb.

Pdf просмотр

бет	123/152
Дата	13.09.2023
өлшемі	2,09 Mb.
	#43345
түрі	Монография

1 ... 119 120 121 122 123 124 125 126 ... 152

fce55c58e23c15bef10aa33237001bcc

Төмендегі сөздерді айтылу нормасына сай жаттығыңыздар

б, г, ғ, д, ж, з
ұяңдары қатаң
айтылады. Мысалы:
тас балта – таспалта, бес бет – беспет, медбике –
медпійке, ақ боз – ақпоз.
18-тапсырма.
Төмендегі сөздерді айтылу нормасына сай
жаттығыңыздар:

көп бала – көппала
салт басты – салт пасты
үшбұрыш – үшпұрұш
қақ бөлу – қақ пөлүу
аш бөрі – ашпөрү
жат дауыс – жаттауұс
ат дорба – атторба
бес дәптер – бестәптер
үш дөңгелек – үш төңгелек
бес жасар – бешшасар
тас жол – ташшол
еш жерге – ешшерге
үш жүз – үшшүз
күш жігер – күшшігер
жаз шықты – жаш шықты
сөзшең – сөшшөң
төзші – төшшү
сегіз сай – сегіссай
жазсын – жассын
көзсіз – көссүз
сегіз-сегізден – сегіс-сегізден
ширек ғасыр – шійрек қасыр
ақ гүл – ақкүл
жас ғұмыр – жасқұмұр
Бірақ сөз мағынасына нұқсан келер жағдайда ұяң дыбыстар өз реңкін
сақтап отырады. Мысалы
: үшсайыс – үшсайыс, үшсайысшы – үшсайышшы,
тілмашсыну – тілмәшсінүу, қорашсыну – қорашсыну, әтешсіну – әтешсінүу,
яғни
үшшәйіс, үшшәйышшы, тілмәшшінүу, қорашшынұу, әтешшінүу
деп
айтылмайды.
Кейде сөз аяғы
з
дыбысына бітсе, сөз ішіндегі
с, ж, з
дыбыстарын
ш
-
мен айту оңайға соғады. Мысалы:
борышсыз – борұшшұз, көшсіз – көшшүз.
Оқасы жоқ, осы жер, берекесі жоқ, аласы жоқ
деген сияқты бір ырғақты
топ ішіндегі сөздер ауызекі тілде қысаң дауыстыны түсіріп,
шш
түрінде
дыбысталады
(оқашшоқ, ошшер, берешшөқ, алашшоқ).
Алайда шаршы топ
алдындағы сөйлеу стилі ресми, толық түрде болу керек. Сондықтан радио,

теледидар, театр, қоғамдық орындар тарапынан сөйлегенде
оқасы жоқ, осы
жер
деп толық стильде айтылуы тиіс.

жүктеу 2,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 119 120 121 122 123 124 125 126 ... 152