Графика. Орфография. Орфоэпия

жүктеу 2,09 Mb.

Pdf просмотр

бет	121/152
Дата	13.09.2023
өлшемі	2,09 Mb.
	#43345
түрі	Монография

1 ... 117 118 119 120 121 122 123 124 ... 152

fce55c58e23c15bef10aa33237001bcc

14-тапсырма. Төмендегі сөздерді айтылу нормасына сай- жаттығыңыздар

жаттығып көріңіздер:
өсіп-өнгенмен – өсүб-өңгөммен
жан пида – жампыйда
қан болу – қан болұу
саябырланбау – сайабырламбау
табанбалық – табам балық
ақтабан болу – ақтабам болұу
табынбау – табымбау
сауынмал – сауұммал (36 бет)
6. Сөз ішінде немесе бір ритмикалық топта қатар келген екі дыбыстың
біреуі
н
, біреуі
г, ғ
дыбыстары болса, соңғылардың әсерінен н дауыссызы ң-
ға айналады. Мысалы:
күнге – күңгө, түнгі – түңгү, зиянкес – зыйаңкес –
зыйаңгес, жан қысылу – жаң ғыс лұу, (37 бет) қан құсу – қаң ғұсұу,
жауынгер – жауұңгер.
14-тапсырма.
Төмендегі сөздерді айтылу нормасына сай-
жаттығыңыздар:
күнкөріс – күңгөрүс
түнге қарай – түңгө ғарай
сауынға – сауұұңға
табан қарыс – табаң ғарыс
қан қақсату – қаң ғақсатұу (37 бет)
нанғысыз – наңғысыз
сенгісіз – сеңгісіз
мен келмесем – мең гелмесем
7. Бір ритмикалық топта, не сөз құрамында
н
дыбысымен
к, қ, х
дыбыстары қатар келсе, өзара әсерлесуден
н→ң-
ға, ал
к, қ, х→г, ғ
-ға
айналып айтылады. Мысалы:
жан қалта – жаңғалта, он қап – оңғап.

15-тапсырма.
Төмендегі сөздерді айтылу нормасына сай
жаттығыңыздар:

күн көру – күң гөрүу
қақпан құру – қақпаң ғұрұу
жасырын хат – жас рың ғат (37 бет)
жирен қасқа – жійрең ғасқа
қайран қалу – қайраң ғалұу
Бұл дыбыстық өзгерістердің барлығы бір ритмикалық топқа енетін
сөздер аралығында және түбір мен қосымша аралығында жүретінін әрдайым
есте ұстаған жөн. Әйтпегенде сөз мағынасы өзгеріп, табиғи қалпынан
ауытқиды.
8.

жүктеу 2,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 117 118 119 120 121 122 123 124 ... 152