«Абайдан соң» К. Оразалин

жүктеу 0,51 Mb.

Pdf просмотр

бет	3/16
Дата	23.06.2023
өлшемі	0,51 Mb.
	#43062

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 16

алмааат ағаааа

Рамазан Тоқтаров
Абайдан соң» Бұл романның авторы Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген ұстазы әрі жазушысы- Кәмен Оразалин

Абайдың жұмбағы»
Мұхтар Әуезовтен шыққан «Абай жолы» романын негізге ала
отырып, бес кітапты біріктіріп, жаңалығымен «Абайдың жұмбағы» атты
роман-хамсасын 1999 жылы қалың оқырманға тарту еткен қазақтың
көрнекті жазушыларының бірі
Рамазан Тоқтаров
. Абайдың әдеби мұрасын
өз деңгейінде тереңірек танып ұғынуымыз үшін, алдымен, Абай өмір
сүрген, ұлы ақынды қоғам қайраткері етіп қалыптастырған отбасы тәрбиесі
мен сол заманның саяси- әлеуметтік болмысын, қоғамдық ортасын жете
танып-білудің мәні айрықша болмақ. Ол үшін Абайдың өзі ғұмыр кешкен
заманы мен оның атасы Өскенбай мен әкесі Құнанбайдың заманын
салыстыра қарап, сын көзімен қарасақ, көптеген саяси-әлеуметтік
мәселелердің астарлы сыры ашыла түсетінін аңғарамыз.Еліміз тәуелсіздік
алғаннан бергі уақыт ішінде әдебиетімізге алдымен келіп қосылған ірі
туындылардың бірі — Рамазан Тоқтаровтың «Абайдың жұмбағы» атты
шығармасы. Автордың өзі роман-хамса деп айдарлаған Бір Абайдан сан
кісінің саралы өмірі тұр. Абайдың не бергені — біздің қолымызда. Өзінің
өмірден не алғаны, қалай алғаны — жұмбақ. Ол жұрт көрмегенді көрді,
жұрт сезінбегенді сезінді. Қалай көрді, қалай сезінді, түсінік-түйсігі қай
дәрежеде қалыптасты? Не нәрселерге көбірек әсерленді? Абайдың
достығы, мейірбанды жүрегі, махаббатығы, сүйінішкүйініші — бәрі
өзгеше» еңбегі жазушы қаламының әбден төселген кезінде жазылған
«
Абайдан соң»
Бұл романның авторы Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген
ұстазы әрі жазушысы-
Кәмен Оразалин
. Роман Абайдың бұл дүниеден
өтуімен басталады. Мұхтар жеті жасар болғанымен ақылды. Зерек бала өз
ауылымен қатар жайлаудағы басқа көршілерінің де қарбалас, абың-күбің
көріністері жалпақ елді дүрліктіргенін көреді. Бір ауыл көшіп жатса,
екіншілері қонып жатыр. Қалың-қалың көштер мен айдалып келіп, жаңа
қонысқа тоқтамай шұбыра шапқыласқан жылқыларда есеп жоқ.
Шаңырақтары көтеріліп жатқан ауылдардың маңында семіз жылқыларды
бұғалықтап тақымға басқан азаматтар да бірлі-жарым емес, қазылып жатқан
жер ошақтардан ұшқан түтіндер. Бала-шақбақ өңірін тұншықтыра басып,
тақырлау төбелердің басына үйездеген жылқылар құйрықтарымен аңызақ

шақырады. Жайлаудың осы көрінісін қақ жарып “ой, бауырым!” салған
аянышты жылаулар, адамдардың дауыстары бір сәтке де толастамай қазақ
даласын күңірентіп жатты. Абай қазасы кезінде ұлы жанның ата дұшпаны
Аташбайдың (Оразбайдың) өз адамдарын алты жүз боз аттарға мінгізіп
және киімдерін де ақшыл түстен жарақтауы жалпақ елге аңыз боп тарайды.
Абай дүниеден өткенмен ескі өшпенділік басылып қалмайды. Шыңғыс
болысы Шөпішті Омархан мен Нұрмағанбеттің өз үйінен байлап әкетуі
бұрын естілмеген сұмдық боп, ел арасын ушықтырады.Дәл осы бір уақытта
Абайдың балалары әкелерінің кітабын Петербордан басқыздырып, қазақ
даласына ұлы оқиғаның жарық дүниеге келе жатқанын паш етеді.
Қарақшылар бұл кезде де қарап жатпай, кітап басқызуға апара жатқан
малдарды базарға сатқыздыртпай жолдан талап әкетуі де баяндалады.
Шөпіш өзінің туған інісі Ұлықпанға оязға арыз жазғызу арқылы оны өлімге
ұрындырады да Әзімбай мен Абай балаларының арасындағы өшпенділік
ұлғая түседі.Әуез баласы Қасымбек Камелетдин медресесінен өзі де шығып
кетіп атасының дегеніне көнбей інісі Мұхтарды да 5 кластық қалалық
училищеге түсіреді. Абайдың өлеңдерінің баспа бетін көруі, Абай ауылы
жастарының түн қараңғылығын жамылып кеп ояз кеңсесіне шабуыл жасауы
Семейдегі қазақ оқыған жастарының алғашқы бас көтеруі болып табылады.
Абайдың тірі кезінде достасқан орыс достары енді ақынның балаларымен
бір тілекте болады. Ақынның Петербордан алғашқы кітабының жарық көру
де еліміздің тарихындағы ұлы құбылыс екендігі жан-жақты суреттелінеді.
Романның бұл кітабында Мүрсейіттің Мұхтарға алғашқы сабақ беруі,әжесі
Дінасыл мен анасы Нұржамал, әкесі Омарханның да оқиғаға араласуы
заңды шешімін тауып отырады.

жүктеу 0,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 16