13.2. БҤЙ РЕКТІҢ ИНФЕКЦИЯЛ ЫҚ ҚАБЫНУЛ Ы АУРУЛА РЫ
13.2.1. Г ломерулонефрит /ГН/
–
екі бүйректің де нефрон шумақтарының
инфекциялық-аллергиялық себептен пайда болатын қабынуы.
ГН-балалардағы жҥре пайда
болған бҥйрек ауруларының ауыр тҥрінің бірі, бҧнда организмдегі кҿптеген мҥшелерде,
жҥйелерде жҽне зат алмасудың барлық тҥрлерінде ауытқулар пайда болады. ГН ҿте кең
тараған науқас. Ол адам жасына, жынысына, тҧрмыс жағдайына, сонымен қатар, жыл
кезінде климатқа, организмнің ҽртҥрлі ауруларға «бейімділігіне» (сенсибилизация) де
байланысты. Мысалы: ауруханаға тҥскен 2-3 жастан жоғары балалардың 2-3% осы
аурумен ауырған. Бҧл аурулармен ҽсіресе 7-12 жастағы балалар жиі ауырады.
Жедел ГН-тің дамуына, ҽсіресе стрептококкті жҧқпалы аурулар жиі себепші болады.
Балаларда ГН-тің дамуына ҽсер етуші бактериальды емес факторларға «организмге
суық тию» жатады. Егер бір рет балаға қатты салқын тисе, ертеңіне-ақ бала қатты
ауырады. Суықтың ауруға себепші екені анық. Мысалы: Жедел ГН – қыста, ерте кҿктемде,
жазда жедел кҥн суытқанда жҽне кҥздің басында жиі кездеседі. Салқын тікелей бҥйрек
ауруына ҽкелмеуі мҥмкін, бірақ, организм бейімделген болса, патологиялық механизмнің
тез дамуына ҿз себебін тигізеді. Сонымен қатар, ЖГН-тің дамуына бҥйрек тҧсының
немесе іштің жарақаты, дҽрілерді «кҿтере» алмау, рентген сҽулелерімен сҽулелену
себепші болуы мҥмкін.
Соңғы жылдары ГН-тің негізінде гипериммундық ҿзгерістер (инфекциялық
аллергиялық) жатады деп жҥр, бірақ, бҧл тек стрептококкті инфекция тҧрғысынан ғана
қарағанда, дҧрыс болып есептелінеді. Ал, басқа тҧрғыдан қарағанда, патологияның дамуы
ҥшін иммунологиялық механизмнің маңызы зор.
Қазіргі уақытта қандағы иммунокомплекстің (ИК) шумақ капилярларының базальды
мембранасына жабысып немесе ҿзінің базальды мембранасына АД (антидене) пайда болу
арқылы зақымдалуына байланысты ГН-ті екі тҥрге бҿледі.
Иммунитетінің жоғарғы белсенді гуморальдық звеносы клетка звеносының (Т-
супрессорлар) жҽне микро- макрофагтар қызметінің жетіспеушілігімен сҽйкес келуі
мҥмкін. Себебі Т-супрессор ҽлсірегенде иммунокомплекстің тҥзілу мҥмкіндігі артады.
ИК – организмде қалыпты жағдайда да тҥзіледі, бірақ клеткалық жҽне гуморальдық
иммунитет қалыпта болғанда уақытында шығарылып /элиминацияланып/, организмде
патологиялық ауытқулар дамымайды.
ЖГН-ін ісіну
патогенезіндегі
маңызды жағдайлар:
• Қанда немесе бҥйректе иммунды кешендердің пайда болуы. Антигендер болып
стрептококктық дезоксирибонуклеаза В, стрептолизин О, антигиалуронидаза
есептеледі. Иммундық сҥзгіш капиллярларының базальды мембранасына жабысып,
оларды зақымдап, қан компоненттеріне ҿткізгіштігін артырады. Олар иммундық
кешендермен активтелінгеннен кейін:
- хемотоксикалық активтілігі пайда болып, зақымдалған ошаққа нейтрофильдерді
жинайды;
- Хагеман факторының активтелінуі, тромбоциттердің агрегациясына, қан ҧюының
артуына жҽне шумақтардың капиллярларына фибриннің тҧнуына ықпал етеді.
• полинуклеарлар лизосомынан тҥзілген энзимдермен шумақтың базальды мембранасы-
ның эндотелиялық жабындысы зақымдалады.
•
Тҧқымқуалаушылыққа бейімділіктіңде маңызы бар. Балаларда жиі HLA B12, DRw6,
DRw4 антиденелер анықталады.
Гломерулонефриттің
Достарыңызбен бөлісу: |