311
жалпы аллергиялық реакция (анафилактикалық шок, кҿп тҥрлі экссудативті эритема,
буллезді эпидермолиз, эридермальді некролиз);
ҽртҥрлі терілік зақымдалулар (есекжем,
контактілі дерматит, фиксирленген экзема
жҽне т.б.);
ауыз, тіл, кҿз, ерін кілегей қабаттарының зақымдалуы (стоматит, гингивит, глоссит,
хейлит);
асқорыту жолының патологиясы (гастрит, гастроэнтерит).
Сирек ДА гаптенді грануллоцитопения жҽне тромбоцитопения, геморрагиялық
анемия, респираторлы аллергоздар (БД ҧстамасы, дауыс байламы (дауыс желбезегі)
астылық ларингит, эозинофильді ҿкпелік
инфильтрат, аллергиялық альвеолит) тҥрінде
кҿрінеді. Кейде ДА миокардит, нефропатия, жҥйелі васкулит, тҥйінді периартерит жҽне
жҥйелі қызыл жегі себебі болуы мҥмкін. Кҿптҥрлі экссудативті эритема – ҽртҥрлі
формадағы эритематозды дақты папуллезді тері бҿртпелері. Стивенс-Джонсон синдромы,
кҿпформалы экссудативті эритеманың ауыр ағымды, кейде фатальді варианты болып
табылады. Кҿпформалы экссудативті эритема жеңіл, қайтымды тері бҿртпелермен (сақина
тҽрізді, сҧр
гепиремияланған жиекті, ортасында везикулезді «кокарда тҽрізді» дақ)
білінеді, кейде кілегей қабаттардың везикулезді жҽне буллезді зақымдануына,
конъюктива, бауыр, бҥйрек, ҿкпе зақымдануына дейін ҿршуі мҥмкін.
Ауыр ағымында (Стивенс-Джонсон синдромы) жедел басталып, қызбамен жҥреді,
бірнеше кҥннен екі, ҥш аптаға созылады. Тамақта ауырсыну, кілегей қабаттарда гипере-
мия мен ауырсыну, конъюктивит, гиперсаливация, буындарында ауырсыну байқалады.
Алғашқы сағаттардан бастап тері мен кілегей қабаттардың ҥдемелі зақымдалуы пайда бо-
лады: мойнында, тҿсінде, бетінде, аяқ-қолында (алақан, табанда да) ауырсынатын қызыл
қошқыл дақтар, папулалар, везикулалар, кҿпіршіктер байқалады. Бҿртпелер
қосылуға
бейім болады, бірақ серозды қан аралас сҧйықтығы бар ҥлкен кҿпіршіктер сирек кезде-
седі. Кҿптеген ауруларда кілегей қабаттың зақымдалуы (стоматит, фарингит, ларингит,
трахеит, кератитпен конъюктивит, қыз балаларда – вагинит) болады. Жиі екіншілік
инфекция жҽне пиодермия, пневмония дамиды. Бҥйрек пен жҥрек сирек зақымдалады.
Кҿпформалы эритеманың айқындылығының соңғы дҽрежесі –
Лайелл синдромы
(токсикалық эпидермальды некролиз). Бҧл аурулардың этиологиясы жиі дҽрілік аллергия,
сирек – вирусты инфекция, инфекциялық процесске (стафилококкты инфекция), қан,
плазма қҧюға аллергиялық жауап. Даму механизмі аллергиялық реакцияның Артюс типі
бойынша жҥреді – теріде лизосомальды ферменттердің иммунды жҽне иммунды емес
жолмен кҿп мҿлшерде босап шығуы. Тҧқым қуалаушылық бейімділіктің атқарар ролі
жоғары. Аллергиялық жҽне аутоаллергиялық реакциялар тромбоваскулит, тромбокапил-
лярит дамуына ҽкеледі.
Лайелл
синдромы кезіде ірі, жалпақ, болбыр кҿпіршіктер (буллезді сатысы), геморра-
гиялар пайда болады. Киім қажайтын жерлерде кҿпіршіктер болмаса да, терінің беттері
сылынып тҥсіп қалады. Никольский симптомы оң болады. Ал, кілегей қабаттарды
гиперемия мен ауырсыну, конъюктивит, айқын эпидермолиз нҽтижесінде бала қарағанда
ІІ дҽрежелі кҥйігі бар науқастарға ҧқсайды. Сонымен қатар, кілегей қабатта зақымдалуы
мҥмкін. Аурудың ағымы ҿте ауыр. Стивенс-Джонсон синдромымен салыстырғанда, токси-
коз жедел кҿрінеді, жиі миокардит, нефрит, гепатит дамиды.
Инфекциялық зақымдалу
(пневмония, терінің екіншілік инфициялануы) тҽн, гиперергиялық сепсис дамиды. Ағымы
қолайлы болғанда аурудың екінші-ҥшінші аптасында жағдайы жақсарады, ҥш-тҿрт
аптадан соң эрозиялар эпителизацияланады, бірақ орындарында пигментация қалады.
Емі.
ДА кҥдік туындаған бойда баланың қабылдап жҥрген дҽрілерін беруді
тоқтатады. Жедел реакция болғанда асқазанды жуады, тҧзды ҽлсіреткіштер, энтеро-
сорбенттер (белсендірілген кҿмір, полифепан), антигистаминді препараттар қолданады.
Кҿпформалы экссудативті эритемада науқасты ауруханаға жатқызып, тҿсек режимін
сақтайды, сҧйықтықты кҿп ішкізеді.
312
Стивенс-Джонсон синдромында глюкокортикоидтар (1-2мг/кг/тҽулігіне преднизо-
лон), инфузионды ем – 5% глюкоза ерітіндісін изотоникалық натрий хлорид ерітіндісімен
қосып тағайындайды. Толық парентеральді
қоректендіруге ауыстырылып, 1мл қҧятын
ерітіндіге 1 ХБ гепарин қосады. Ерте жҥргізілген гемосорбция жақсы нҽтиже береді.
Бактериальды инфекция қосылғанда, антибиотик тағайындайды.
Лайелл синдромында науқасты қарқынды терапиямен реанимация бҿліміне
жатқызады. «Температуралық қорғау» режимін сақтайды. Преднизолонды тҽулігіне 5-10
мг/кг-нан кем емес дозада парентеральді тағайындайды, инфузиялық терапия, кҿк тамырға
тамшылатып 1 ХБ гепарин, кең ҽсерлі антибиотиктер, зҽр айдайтын дҽрілер, жҥрек
гликозидтерін, симптомдары бойынша басқа да препараттар қолданылады. Гемосорбция
жасау керек. Міндетті тҥрде стерильді тҿсек қамтамасыз етіледі.
Достарыңызбен бөлісу: 
