Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

ТАННЕР БОЙЫНША ЖЫНЫСТЫҚ ЖЕТІЛУ САТЫЛАРЫН

жүктеу 10,77 Mb.

Pdf просмотр

бет	119/772
Дата	19.01.2023
өлшемі	10,77 Mb.
	#40966

1 ... 115 116 117 118 119 120 121 122 ... 772

tusipkaliev pediatria

ТАННЕР БОЙЫНША ЖЫНЫСТЫҚ ЖЕТІЛУ САТЫЛАРЫН
ИНТЕГРАЛЬДЫ БАҒАЛАУ СХЕМАСЫ
ЕР БАЛАЛАР
І-саты. Дененің ҿсуі мен салмақ қосу тең жҥреді, май жинау арытып, аталық ҧрық
безі ҥлкейе бастайды.
ІІ-саты. Дененің ҿсуі тез жҥреді, ҧма мен аталық безі ҥлкейіп, қасағаға шаш шыға
бастайды. Ареолалардың кҿлемі ҥлкейіп, қараяды.
ІІІ-саты: Жыныс мҥшелері ҥлкейіп, жыныс мҥшесі ҧзарады, қасағаның III сатылы
шаштануы байқалады. Жоғарғы еріннің бҧрыштарында шаш шығып, жамбасқа қарағанда
иық енінен ҿсе бастайды. Негізінен бҧлшық еттері ҥлкейіп, дауысы ҿзгеріп, ҿтпелі
гинекомастия байқалады.
ІV-саты. Қолтық шҧңқырында шаш шығып, жыныс мҥшелері IV сатыға сҽйкес
жетіледі жҽне шаштануы IV сатыға сҽйкес келеді, дауысы жуандайды, алғашқы эякуляция
пайда болады.
V саты. Гениталии жҽне қасаға V сатыға сҽйкес шаштанады. Бетіне ересек адамдар-
дағыдай шаш шығып, бой ҿсуі тежеледі, гинекомастия жоғалады. Дене бітімі жетілген,
ересек адамдардікіне сҽйкес болады.
ҚЫЗ БАЛАЛАР
I саты. Сҥт безі ҥлкеймеген, қасағада шаш жоқ, сыртқы генталия балалардікіне
сҽйкес, аналық ҧрық безі ҿсе бастайды. Қынаптың РН – 6,0 – 7,0.
II саты. II сатыға сҽйкес сҥт безінің ҥлкеюі, қасағаның шаштана бастауы, дене ҿсуінің
жылдам жҥруі, саны жуандап, май жинала бастауы.
III
саты. Сҥт безі мен қасағаның шаштануы III сатыға сҽйкес келеді, қынап
ҥлкейіп, эпителийі қалыңдайды жҽне оның клеткаларында гликоген жинала бастайды
Қынаптың РН – 4-5-ке дейін азайып, оның кілегейінде Дедерлейн таяқшалары пайда
болады. Дене дамуы ҥдей тҥседі.
IV
саты. Қолтық қуысында шаш пайда бола бастайды, етеккір басталып қасағада
шаш шығады, сҥт безі IV сатыға сҽйкес келеді. Аналық ҧрық бездері ҥлкейе береді.
V саты. Сҥт безі мен қасағаның шаштануы V сатыға сҽйкес. Дененің ҿсу
жылдамдығы тҿмендеп, тҧрақты овуляция басталады.
Кейде жыныстық жетілу уақытының отбасылық тҧқым қуалайтын ерекшеліктері
кездеседі. Оның ҿте ерте немесе кеш басталуы мҥмкін.
Қарапайым кеш басталатын тҥрлеріне нашар тамақтануға, немесе ҧзақ, созылмалы
ауруларға байланысты ҿсуінің жҽне дамуының жалпы қалыс қалуы жатады. Ал, дамудың
барлық басқа қалыс қалу тҥрлері жыныс бездерінің паталогияларына немесе гипофиз бен
гипоталамустың реттеуінің бҧзылуына байланысты болады.

144
Қыз балалардағы конституциональды, тҧқым қуалайтын жыныстық жетілудің ерте
басталуы 5-8 жаста байқала бастайды, оған «парциальды» жетілу жатады. Бҧнда сҥт
безінің бҿлектеніп ҥлкеюі (біреуінің немесе екі бездің де) байқалады, бірақ басқа
жыныстық жетілу белгілері болмайды.
Ер балалардағы жыныстық жетілуі шапшаң жҥруі ми зақымдалғанда, қабыну немесе
ісік болғанда, немесе бҥйрек ҥсті безінің гиперплазиясында байқалады.
Ер балалардағы жыныстық жетілуі шапшаң жҥруі ми зақымдалғанда, қабыну немесе ісік
болғанда, немесе бҥйрек ҥсті безінің гиперплазиясында байқалады.
Кҿп балаларда жыныстық жетілу кезеңінде гипоталамустың патологиялары анықта-
лады. Бҧл жағдай, ҽдетте, жыныстық жетілуге дейін баланың семіруімен жыныстық
жетілудің ҿте жылдам жҥруімен жҽне бҧл кезеңде одан ҽрі қатты семіруімен, тері мен
мойын қыртыстарының гиперпигментациясымен, стрийдің пайда болуымен сипатталады.
Стрий, ҽдетте, санның, тҧлғаның жҽне иықтың ішкі бетінде байқалады. Оны пубертатты
базофильді немесе жасҿспірім гиперкортицизмі деп атайды. Ол АКТГ-нің жыныстық
жетілу кезінде кҿп бҿлінуіне байланысты болады. Стрий кейбір балаларда ізсіз жоғалып
кетсе, кейбіреулерінде Иценко-Кушинг ауруына айналады, одан ҽрі диабет жҽне
гипертониялық ауруға ауысады.
Жыныстык жетілудің аномалиясын немесе оның қалыптасу уақытының ҿзгеруі
байқалған
жағдайда
балаларды
міндетті
тҥрде
балалар
гинекологі
мен
эндокринологтардың терең тексерулерінен ҿткізу керек.

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 115 116 117 118 119 120 121 122 ... 772