Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

жүктеу 10,77 Mb.

Pdf просмотр

бет	108/772
Дата	19.01.2023
өлшемі	10,77 Mb.
	#40966

1 ... 104 105 106 107 108 109 110 111 ... 772

tusipkaliev pediatria

1.5.10. ҚАН Ж ҤЙ ЕСІ
И.А. Кассирскийдің анықтамасы бойынша қан жҥйесі деген ҧғым қанның ҿзін, қан
жасалу мҥшелерін жҽне қан бҧзылу мҥшелерін қамтиды. Бҧл, автономды емес, біріккен,
организммен тығыз байланысты барлық жҥйелердің нервті-гуморальдық жҽне
эндокриндік факторлардың кҥрделі ҽсеріне бағынышты болып келетін жҥйе. Қан,
қозғалғыш тін болғандықтан, оның қан клеткалары мен плазма арқылы зат алмасу
процессіне қатысуын қамтамасыз етеді. Қан жасалу, айналымы жҽне қан бҧзылу процессі
жан-жақты, физиологиялық механизмі дҽл анықталмаған қҧбылыс.
Қан жҥйесін тҿмендегідей бҿлімдерге бҿледі.
1. Қан жасалу қан клеткаларының полиферациясы жҽне олардың жіктелуі.
2. Эритроциттердің, лейкоциттердің жҽне тромбоциттердің қан айналымына тҥсуі.
3. Қан клеткаларының организмдегі айналымы жҽне олардың организмінің зат
алмасу қызметіне қатынасуы.
4. Қанның бҧзылуы.
Қызыл қан тҥйіршігінің кҿрсеткіші болып, эритроциттер мен ретикулоциттер саны,
гемоглобин мҿлшері, рендік кҿрсеткіш саналады. Туылған кезде кіндік тамырындағы 1мл
қанда эритроциттер 5 млн. (5 х 10
12
/л), гемоглобин 16,5г % (165г/л) болады. Туылғаннан
кейін бірнеше сағаттың ішінде эритроциттердің саны 7,5 х 10
І2
/л, ал гемоглобин 190 - 240
г/л-ге дейін арытады.
Орта есеппен осындай мҿлшерде бҧл кҿрсеткіштер 5-7 кҥнге дейін сақталады да, 14-
ші кҥнде 4,3-6,4х10
12
/л дейін эритроциттер жҽне гемоглобин 145-242 г/л дейін тҿмендейді.
Гемоглобин мҿлшері 4,5-5,5 айда Сали бойынша 65 бірлікке (10г%, 100 г/л),
эритроциттер саны 4-4,5 млн (4-4,5 х 10
12
/л) дейін тҿмендейді.
Бұл кезеңде қан құрамына
баланың тағамдану ережесі және ауырған науқастары да әсерін тигізеді.
Табиғи жол-
мен тамақтанатын балалармен салыстырғанда, жасанды сҥт қоспаларымен қоректенетін
балаларда гемоглобиннің мҿлшері мен эритроциттер санының азаюы жиірек кездеседі.
Бір жастан кейін эритроциттер саны 1мл қанда 4,5-5,0млн (4,5-5,0х10
12
/л),
гемоглобин мҿлшері Сали бойынша 70-80 бірлік (13-14г%, 130-140г/л) шегінде
тҧрақтайды.
Жаңа туылған балада лейкоциттер саны 10 - 30000 (10 - 30 х 10
9
л), бір жасқа дейінгі
кезеңде 10-12000 (10 - 12 х 10
9
/л) орта есеппен 11000 (11 х 10
9
л), жастан кейін 1 мл қанда
6-8000 (6-8 х 10
9
л)болады. Эритроциттердің тҧну жылдамдығы тҿмен (1-2 мм), 1 жасқа
дейін – сағатына 4-10 мм.

132
Лейкоцитарлық формула (Лейкоциттердің тҥрлерінің пайыздық қатынасы):
эозинофильдер – 2%, базофильдер – 0 ,5-2%, моноциттер – 6%. Орта есеппен
эозинофильдер, базофильдер жҽне моноциттер қосындысы 10% тең болады.
Нейтофильдер мен лимфоциттер 90% қҧрайды. Туылған мерзімде нейтрофильдер – 65 %,
лимфоциттер – 25 %. Содан кейін, нейтрофильдер саны тез тҿмендейді де, лимфоциттер
саны кҿбейеді
.
5 - 6-шы кҥні пайыздық кҿрсеткіштері теңеседі.
Бҧндай теңесу «бірінші физиологиялық қиылысу» деп аталады. Одан ҽрі
нейтрофильдер саны азайып, лимфоциттер саны арыта тҥседі. Сҽби бір айға толғанда
нейтрофильдердің пайыздық саны орта есеппен 25, лимфоциттер 65-тен болады. Содан
кейін нейтрофильдер саны арытып, лимфоциттер саны тҿмендейді.
Бала бір жасқа толғанда, орта есеппен, нейтрофильдер 33%, лимфоциттер 57% болады.
Содан соң, ҽр жыл сайын нейтрофильдер 3% арытып, лимфоциттер 3% кеми отырып, 5-6
жаста тағы теңеседі. Бҧл «екінші физиологиялық қиылысу».

Одан кейін нейтрофильдер саны жыл сайын 2% кҿбейеді де, лимфоциттер саны 2%
азаяды.
Нейтрофильдер ҿз қҧрамы бойынша да бҿлінеді. Жаңа туылған балада жас тҥрі 2-4%,
таяқша тҽріздес ядролы 8-10%, кейде 30% дейін жетеді. Бір жасқа дейінгі балаларда жас
нейтрофильдер 1-2 %, таяқша тҽріздес 4-6%. Бір жастан кейін таяқша тҽріздес 4% дейін
болады. Қалған нейтрофильдер сегментті ядролы болады.

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 104 105 106 107 108 109 110 111 ... 772