Оқулық Алматы 2005 ббк 28. 04 М 87 Оцуыцты жогары оцу орындары студенттеріне


Кейбір жануарлардың хромосома сандары (диплоидты жиынтыгы)



жүктеу 8,63 Mb.
Pdf просмотр
бет11/96
Дата29.09.2022
өлшемі8,63 Mb.
#39438
түріОқулық
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   96
ГЕНЕТИКА

Кейбір жануарлардың хромосома сандары (диплоидты жиынтыгы)
Организм
2 п
Организм
2 п
Адам баласы
46
Табан балық
94
Шимпанзе
48
Шыбын
12
Макака резус
42
Жеміс іиіркейі
8
Жылқы
64
Маса
6
Пржевальский
66
Бал арасы
жылқысы (жабайы)
апалыгы
32
Есек
62
аталығы
16
Үй шошқасы
38
Жібек қүрты
56
Жабайы шошқа
36
Өсімдік биті
12
(қабан)
Бит
12
Қой
54
Сары тарақап
Сиыр
60
аналыгы
24
38


Үй ешкісі
60
аталығы
23
Мысық
38
Азия інегірткесі
23
Түлкі
38
Кене
28
Ит
78
Өзен шаяны
116
Тышқан
40
Краб
254
Егеуқүйрық
42
Жылқы
Опоссум
22
аскаридасы
4
Үй қояны
44
Бақ ұлуы
48
Сусар
30
Жауын қүрты
36
Үй тауығы
78
Планария
16
Күркетауық
82
Түщы су гидрасы
32
Кептер
80
Сүзек плазмодиі
2
Үйрек
80
Кесіртке
38
Көлбақа
26
Қүрбақа
24
Тритон
24
Ақтаутан
48
Сазан
104
3-кесте
Кейбір өсімдіктердін хромосом сандары 
(диплоидты жиынтыгы)
Организм
2 п
Организм
2 п
Май қарағай
24
Пияз
26
(пихта)
Ак мия
20
Шырша
24
Қарлыған
16
Қарағай
24
(крыжовник)
Бал қарағай
24
Қызыл қарақат
42
(лиственница)
Таңқурай
32
Емен
24
Шие (вишня)
16
Шетен (ясень)
46
Қызыл шие
16
Шамшат (бук)
24
(черешня)
48
Жөке (липа)
82
Өрік
16
Қара терек
57
Алхоры (слива)
34
Көк терек
38
Шабдалы
51
Ақ тал
76
Алмұрт
76
Қүлақты тал
76
Жабайы алма
28
39


Бакко талы
76
Жүзім
22
Қандыағаш (ольха)
56
Түт ағашы
38
Қайың
42
Көкнөр
18
Лещина (қайың
Тарна (брюква)
36
тектес бүта)
22
Капуста
18
Шетен ағаш
Қыша (горчица)
12
(рябина)
68
Шомыр
18
Грек жаңғағы
32
Саумалдық
30
Қүлмақ (хмель)
20
(шпинат)
14
Сора (конопля)
20
Қызылша
14
Сәбіз
18
Зығыр
32
Цикорий
18
Қияр
14
Салат —латун
18
Беде
22
Картоп
48
Жоңышқа
14
Томат
24
Бұршақ (горох)
52
Бұрыш (бір
Ac бүрілақ
жылдық)
24
(фасоль)
Жүмсақ бидай
48
Хош иісті бүршақ
Қатты бидай
28
Мақта
Қара бидай
14
Арпа
14
Сүлы
42
Жүгері
20
Темекі
48
Намазшам гүл
32
Қүрцц_____________ 24
Талқылауға арналған сүрақтар
1. Клетканың құрылысы мен құрамын түсіндірініңіз.
2. Митоздың фазаларын атаңыз.
3. Интерфаза кезінде қандай процестер жүзеге асады?
4. Амитоз жэне эндомитоз дегеніміз не?
5. Мейоздың генетикалық мэні неде?
6. Метафазалық хромосомалардың типтерін атаңыз.
7. Хромосомалардың құрылымы қандай?
8. Хромосомалардың химиялық құрамы туралы түсінік беріңіз.
40


9. Хромосома қалай репродукцияланады?
10. Кариотип дегеніміз не?
I ll ТАРАУ
ТҰҚЫМ ҚУАЛАУ ЗАҢДЫЛЫҚТАРЫ.
МЕНДЕЛЬ ІЛІМІ
Тұқым қуалаушылықтың негізгі зандылықтарын ең алғаш рет 
словак 
ғалымы 
Грегор 
Мендель 
ашқан 
болатын. 
Тұқым 
қуалаушылықты біртұтас деп есептеп, бүкіл белгілер мен қасиеттерді 
бірге қарастырған өзінен бұрынғы зерттеушілерден Мендельдің бір 
ерекшелігі ол мұндай күрделі құбылысты зерттегенде терең талдау 
жасап отырды.
Кез-келген организмнің бойында тұқым қуалайтын белгілер мен 
қасиеттер болады. Мендель олардың әрқайсысын жеке алып 
қарастыруды ұсынды. Өзінің тәжірибелері үшін негізгі объект ретінде 
бұршақты таңдап алды. Себебі, ол өсімдік өздігінен тозаңданады 
жэне оның бір-бірінен жақсы ажыратылатын көптеген формалары 
бар. Мысалы, тұқымының пішіні тегіс немесе бүдырлы, сабағы ұзын 
немесе қысқа, гүлінің түсі қызыл немесе ақ, тұқымы сары немесе 
жасыл т.б. Мұндай қарама - қарсы белгілерді альтернативті белгілер 
деп атайды.
Мендель өз тәжірибелерін 8 жыл бойы (1856 - 1864) Брно 
қаласындағы Августин монастырының бағында жүргізді. Ол өз
41


зерттеулерінің нәтижесі туралы 1865 жылы 8-ақпанда сол Брно 
қаласындағы 
табиғат 
зерттеушілер 
қоғамының 
отырысында 
баяндады. Соның негізінде «Өсімдік гибридтерімен жүргізілген 
тәжірибелер» атты еңбегін жариялады.
Қандай 
болмасыи 
белгі 
қасиеттерінде 
тұқым 
қуалайтын 
өзгешеліктері бар организмдерді будандастырғанда гибрид (будан) 
формалар алынады. Бір ғана жүп белгілерінде айырмашылығы бар 
ата-аналық формалар будандастырылса - моногибридті, екі жұп 
белгісінде болса дигибридті, ал егер ондай белгілердің саны көп 
болса - полигибридті будандастыру деп атайды.
Тұқым қуалаушылықты зерттеуді Мендель ең қарапайым 
моногибридті 
будандастырудан 
бастап, 
эрі 
қарай 
біртіндеп 
күрделілендіре түскен.
Генетикалық 
талдау 
жасағанда 
эртүрлі 
будандастыру 
нұсқаларын жазу үшін белгілі бір ереже қолданылады. Ата-аналық 
формалар Р әрпімен белгіленеді (латынша parents - ата - ана), аналық 
жыныс - 9 белгісімен, аталық - 
S
белгісімен, будандастыру - X, 
будан үрпақ - 
F әрпімен (латынша Filius - ұрпағы), ал бірінші, 
екінші, үшінші үрпақтары 
F, F2 Ғ3 т.с.с. болып белгіленеді.

жүктеу 8,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   96




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау