Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

лысады, үнемі өзінің балалардан жогары екенін дэлелдеуге тырыса-
ды).
Кейікгі жылдары педагогикалық іс-әрекет стильдеріи зерттеуде 
түрлі критерийлер анықталуда. Аса көп таралған іс-әрекет стилін 
аныктауда мұгалім багыттылыгы негізге алынып қарастырылады: мұ- 
галімнін оқыту үрдісіне бағытталуы, мүғалімнің окыту үрдісіне жэне 
нэтижесіне бағытгалуы, мүғалімнін психологиялық ерекшелігіне бай- 
ланысты.
Осы аталган бағытгылыкгар негізінде мынандай стильдер топ- 
тамасы анықталған:
а) 
эмоционалды-импровизиациялық стиль
(мүғалім үшін оқыту 
үрдісі, онын жылдамдығы, интуицияға негізделуі маңызды, оқу мате- 
риалын бекітуге аз көңіл бөлінеді).
б) 
эмоционалды-эдістемелік стиль
(мүғалімнің оқыту үрдісіне 
жэне оқыту нэтижесіне бағытталуы, оқытуды жоспарлауға, оқу мате- 
риалын саралауға, бақылап, бағалауға аса мэн береді).
в) 
пайымдауигылық-импровизациялық стиль
(оқыту үрдісіне жэ- 
не оқыту нәтижесіне бағытталуы, дэстүрлі оқыту әдістерін қолдану, 
жүмыс жылдамдығы баяу).
г) 
пайымдаушылық-эдістемелік стиль
(оқыту нэтижесі ғана ма- 
ңызды, жоспралау, оқыту құралдары мен тәсілдерін пайдаланудағы 
консервативтілік, жаңашылдықтың жетіспеушілігі).
Педагогикалық іс-эрекет стильдері оның нэтижесінің табысты 
немесе табыссыз болуына әсер етеді. Мұғалім стиліне қарай оның оқу- 
шылар арасындағы, ұжымдағы беделі артады немесе төмендейді, оқы- 
татын окушыларының білім, білік, дағдылары жоғарлайды немесе тө- 
мендейді, сондай-ак өзінің жеке «Мен»-жүйесінің дамуы не дамымай 
қалуы орын алады. Соңдықтан эр мұғалім үшін өзінің педагогикалық 
іс-әрекет стильдерінің маңызын жақсы түсінуі абзал. Әр жас мұғалім 
өзінің дербес ерекшеліктеріне, мүмкіндіктеріне, қабілеттеріне байпа- 
нысты педагогикалық қарым-қатынастың өзіндік стилін қалыптастыра- 
ды. Қарым-катынастың өзіндік стилін қалыптастыру үшін ең алдымен 
жас маман өзінің психолоғиялық ерекшеліктерін, құндылық бағдарын, 
ішкі қабілеттерін, шыгармашылык элеуетін арнайы зерттеп білуі ка- 
жет. Мұғалімнің педагогиапық қабілетгерін зерттеуге арналған диаг- 
ностикалық эдістемелердің түрлері қазіргі психологиялык эдебиет- 
терде жеткілікті.
Өзін-взі бақылауга арналған сүрактар
1. Кәсіби іс-эрекет пен педагогикалық іс эрекеттің айырмашылыгы неде?
2. Касіп жэне мамандык үғымдарының аиырмашылыгы кандай?
3. Мұғалімнің кэсіби маңызды касиеттеріне қандай қасиетгер жатады?
4. Педагогикапык іс-әрекеттегі рефлексивтік іскерлігін калай түсінесіз?
5. Педагогикалык іс-эрекет стильдері калай сипатталады?
31

3 такы ры п . ПЕДАГОГ Т¥ЛҒАСЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ КӘСІБИ 
Қ¥ЗЫРЕТТІЛІГІ
3.1. 
Жеке тудганың психологиялық-педагогикалық сипатта-
масы, жеке тулга компоненттерй
Адам мен коғамныц өзара қатынас- 
тарының нэтижесінде жеке тұлға ұғымы ерекше магынаны иеленеді. Тұл- 
ганың негізгі міндеттерінің бірі - қоғамдық тәжірибені шығармашылықпен 
игеріп, қоғамдық кзтынастар жұйесіне еркін ене алуы. Аталган міндетгі 
шешу барысыңда тұлга өзінің іс-эрекеті мен қарым-қатынас нәтижелері 
арқьшы әлеуметгік ортада өзін-өзі таныта алады. Осыдан жеке тұлғаның 
негізгі сипаты болып табылатын оның 
элеуметтік мэні
айқындала түспек.
Психологиялык-педагогиялық әдебиетгерде К.К.Платонов, Л.С. 
Вьгготский, А.Н.Леонтьев, Б.Г. Ананьев т.б. ғалымдар еңбекгерінде жеке 
тұлға ұгымына түрлі зерттеулер жүргізіліп, аныкгамалар берілген. Түлға 
мэселесін зерттеуде Б.Г.Ананьев 

жүктеу 5,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: