Өзін - өзі тексеруге арналган сүрактар

темесі деп атаған. Мысалы, мұғалім жаңа материалды түсіңдіреді - ол 
түсіндіргенді колданады, окушылар материалды өз бетінше оқып үйре- 
неді - бүл жүмыс әдісі; оқушы практикапык тапсырманы орындайды - 
бүл практикалық жүмыс әдісі, мүгалім сабакта көрнекілік материал 
қолданады - иллюстрация эдісі т.с.с.
Е.И. Перовский, Н.М. Верзилин, Е.Я.Голант оқытудың сөздік, 
көрнекілік және практикалық әдістерін көрсетсе, М.А.Данилов, Б ~ 
оқыту әдістерін білім алу әдісі, білік пен дагдыларын калыптастыру, 
білік, дағдысын тексеру, бекіту эдістерін, Е.Я. Голант әдістерінін 2 
тобын көрсеіуді үсынды: активті (белсенді) жэне пассивті оқыту әдіс- 
тері. Тілдік әрекет сипатына қарап, бүл екі эдіс эртүрлі іске асырылуы 
мүмкін: дидактар мен әдіскерлердің бүл түсінікке түрлі анықтамалар 
беруіне қарамастан, көптеген авторлар оқыту эдісін оқу әрекетін 
ұйымдастыру тәсілі деп карастыруда.
Оқыту здісінің мәні мен түсінігі.
«Метод» (әдіс) термині - 
гректің «теіһоё» сөзінен шыққан, ол шындыкқа жакындау, күтілген 
межеге жету жолдары деген үғымды білдіреді. Педагогикалык практи- 
када мұғалімнің сабак беруі мен оқушы кызметінің тәсілдері бір- 
бірімен тыгыз байланысты. Бұл ретте мұғапімнің оқу жұмысы жэне 
окушының оқу әрекеті бір-бірімен тығыз байланысады және өзара 
әрекетгеседі.
Оқыту әдісі үш белгісіиен сипатталады:
оқыту мақсаты, мең- 
геру, оқыту субъектілерінің өзара әрекет ету сипаты. Оқыту әдісінің 
сипаты бойынша:
1. мұгапім кызметінің оқыту тэсілі мен оқушы эрекетінің оқу 
эрекеті, олардын өзара байланысы.
2. оқытудың түрлі мақсатына жетудегі олардың жұмыс ерек- 
шелігі.
«Оқыту ғдісі» түсінігін анықтаудың негізгі тэсіпдері. Оқыту
эдісі
- мұғапім мен окушының бірлесе отырып оқытудың практикапык 
міндеттерін шешуге бағытталған әрекет тэсілдері. Оқыту әдісінің б ұ л
анықтамасы оқытудың кейбір мэнді сипаттамаларын көрсетеді. Оқыту 
эдістерінің логикалық қүрылымы оқу материалының мазмүнын жэне 
оқушылардың оку эрекетін құруға бағынышты.
Оқушылардың танымдық ғрекеттерінің сипатына қарай
оқыту.
Түсіндірмелі-иллюстративті эдіс мұғапімнің дайын ақпаратты 
оқушыларға әр түрлі тэсілдермен жеткізуінен, ал оқушылардың оны 
қабылдап, есте сақгауынан түрады. Бұл эдіс ақпаратты беруде ең 
тиімді тәсіл болып табылады. Бірақ бүл әдісті қодданганда алынган бі- 
лімді қолдана алуға керек іскерлік пен дағдысы калыптаспайды. Реп- 
родуктивті эдіс оқушылардың оқытудағы икемділігі мен дағдысын 
қалыптастыру үшін колданылады. О ныңмәні мұгалімнің тапсырмасы 
бойынша эрекетті қайталаудан тұрады.
268

Мұғалімнін әрекеті тэжірибеден жэне хабарлама үлгісінен тұра- 
ды, ал оқушының іс-әрекеті үлгі бойынша эрекетгі орындаудан 
тұрады.
Мэселелік эдістің мэні мұгалім оқушылардың алдына мэселені 
қойып, өзі соны шешудің жолдарын, қарама-қарсылықтарды аша оты- 
рып, көрсетуден тұрады. Бұл әдістің багыты гылымн танымның үлгісін 
көрсетумен жэне гылыми мэселені шешу мәселесінен тұрады. Оқу- 
шылардың танымдық мәселелерді өзіндік шешуге бірте-бірте жақын- 
дауы мақсатында жеке іздестіру эдісі немесе оқытудың эвристикалык 
эдісі колданылады. Оның мэні мұғалімнің мәселелі тапсырманы бір- 
неше бөлікке бөлуінен, оқушылардың оны шешудегі ізденістерінен 
тұрады.
Оқыту әдістері бір-бірінен оқушылардың материал мазмұнының 
әр түрлерін игерудегі танымдық іс-эрекетгерінің сипатымен жэне 
оқушылардың осы іс-эрекетін ұйымдастырушы мұғалім іс-эрекетінің 
сипатымен ерекшеленеді.

жүктеу 5,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: