1 Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі

109 
уровень 
 
гарантия 
 
конпенсация 
 
 
 
14.
Жағдаяттық тапсырма 
Суреттегі оқиғалардың шығын сөзімен қандай байланысы бар? Біздің 
елімізде мұндай оқиғалар кездесе ме? Егер болса, ол туралы әңгімелеп 
айтыңыз. Оның себептері туралы айтыңыз.Мұндай жағдай болмау үшін не 
істеу керек
?
 
 
 
ӨЗІН-ӨЗІ ТЕКСЕРУГЕ АРНАЛҒАН ТАПСЫРМА 
ТЕСТ 
1. Кірістің шығыстан асып түсетін ақшалай сомасы 
А. Пайда 
Ә. Зиян 
Б. Шығын 

110 
В. Шығыс 
Г. Залал 
2. Шығын шықпай, кіріс кірмейді. 
А. Нужный камень веса не имеет. 
Ә. Живая мышь лучше мертвого льва. 
Б. Без расхода не будет дохода. 
В. Богач свою выгоду не упускает. 
Г. Лишний доход – на голову много забот. 
3. «Доход» сөзінің қазақша баламасы. 
А. Шығыс 
Ә. Кіріс 
Б. Құн 
В. Қаржы 
Г. Несие 
4.
белгілі бір территорияны мекендеуші тұрғын 
халықтар біледі. 
 
А.
Қос сөздерді

Ә. 
Біріккен сөздерді
 
Б. 
Қысқарған сөздерді
 
В. 
Туынды сөздерді
. 
Г. 
Кәсіби сөздерді.
 
5. Шеберді асырайды.
А. Бізі .
Ә. Тілі 
Б. Білімі 
В. Ақылы
Г. Туысы 
6. Өнімді өткізуден, жұмыстарды орындаудан, қызметтер көрсетуден 
түскен ақшалай қаражат. 
А. Шығын 
Ә. Шығыс 
Б. Табыс
В. Пайда 
Г. Ақша 
7. Кәсіби сөзді табыңыз. 
А. Отан 
Ә. Байлық 
Б. Балықшы 
В. Көл 
Г. Ара 
8
. 
Терминдер қандай мағынада қолданылады?
 
А. Ауыспалы 
Ә. Тура 
Б. Жанама 
В. 
Іргелес

111 
Г. Көп 
9. 
Балық шаруашылығына қатысты кәсіби сөз
:
А. 
Алқор
Ә. 
Нәк
Б. 
Шабдалы
В.
 
Атыз
Г. 
Жылым
10. Профессиональное слово сөзінің қазақша баламасы:
А.
Қос сөз
 
Ә. 
Біріккен сөз
Б. 
Қысқарған сөз
В. 
Туынды сөз
Г. 
Кәсіби сөз
 
11. дүние жоқ. 
А. Ақшасыз 
Ә. Есепсіз
 
Б. Оқусыз 
В. Нарықсыз 
Г. Өнерсіз 
12. 
Мақта шаруашылығына қатысты кәсіби сөз
:
А. 
Көсектеу
Ә. 
Қауашақ
Б. 
Қоза
В. 
Терімші
Г. Барлығы.
13
.
Бау-бақша және суармалы егіс шаруашылығына қатысты
кәсіби сөз:
А. 
Тікқүлақ
Ә. 
Көңхана
Б. 
Темекіші
В. 
Шабдалы
Г. 
Қурай 
14
. 
Несие немен байланысты термин?
А. Мәдени 
Ә. Математикалық 
Б. Спортқа байланысты 
В. Экономикалық 
Г. Медициналық 
15. Термин сөздер дегеніміз –
А.
 
Ғылым,техника,өндіріс саласындағы арнаулы ұғымдар атауларын
білдіретін сөздер. 
Ә. Қимыл атауларын білдіретін сөздер. 
Б. 
 
Сын атауларын білдіретін сөздер. 
В. Сан атауларын білдіретін сөздер. 
Г. Зат атауларын білдіретін сөздер. 
16. Еркек қызылша
қай шаруашылық кәсібіне арналған сөз? 

112 
А.
 
Мақта шаруашылығына 
Ә.
Қызылша шаруашылыгына 
Б. 
Темекі шаруашылыгына 
В. 
Балық шаруашылығына
Г.
Бау-бақша
шаруашылығына 
17. Ерінбеген болады. 
А. Сауыншы 
Ә. Мұғалім 
Б. Ұшқыш 
В. Тігінші 
Г. Етікші 
18. 
Ұстаның сүйкімді
А. Бізі 
Ә. Ағашы 
Б. Темірі 
В. Қайысы 
Г. Алтыны 
19.Пайда туралы айтылмаған қанатты сөзді табыңыз. 
А. Жамандықтың үлкені – пайдакүнемдік 
 
Ә. Пайда қуған адам шышыл да, ержүрек те, өз парызына адал да бола алмайды. 
Б. Пайдакүнемдік адамды ең аяулы сезімдерден – Отанға деген 
сүйіспеншіліктен, отбасына, ізгілік пен тазалыққа деген сүйіспеншіліктен ада 
қылады.
В. Қайырсыз пайдадан – қайырлы залал
. 
Г. Еңбек ер атандырады.
 
20. Термин сөздердің жасалу жолдары: 
А. Қазіргі қазақ тіліндегі терминдер орыс, араб тілдерінде қалыптасқан үлгісінде 
жұмсалады. 
Ә. Қазіргі қазақ тіліндегі терминдер Еуропа тілдерінде қалыптасқан үлгісінде 
жұмсалады
Б. Қазақ тілінен балама табу арқылы.
В. Сөздерді біріктіру арқылы.
Г. Барлығы. 
СОӨЖ тапсырмасы 
Сабақтың мақсаты
. Өтілген материалдарды қайталау, жаттығу жұмыстары 
арқылы сөздік қорын молайту, кәсіби құзыреттілігін дамыту. 
Мәтінді оқып, мәтін бойынша қысқаша тезис жасаңыз. 
Кәсіби сөздер 
Қазақстанның жері қандай кең, бай болса, мұндағы кәсіп пен 
шаруашылықтын түрі де соншалықты көп. Халқымыздың ежелден ата кәсібі 
болған мал мен егінді, дәнді дақылдарды атамағанның өзінде республикада 
‘марал, балық, күріш, марал, ағаш, қызылша мен темекі, ‘бау -бақша жеміс-
жидек өсіреді. Сондықтан әр жерде әр алуан кәсіби сөздер пайда болған. Кәсіби 
сөздер белгілі территориялық аймақты ғана қамтиды. Кәсіби сөздердіқ әдеби 

113 
тілде ешқандай балама кездеспейді. Қазақ тілінде кәсіби сөздердің мынадай 
түрлері бар: 
1. 
Мақта шаруашылығына қатысты кәсіби сөздер
: жегеше жегенелеу, көсек, 
күнжара, кауашақ, қоза, козакия, биті, шалшақ-шанақ, мақташы, мақталық, 
терім, терімші, көсектеу, шит, шиті макта, шиг егу, мақта теру, сүдігер, мақта 
майы, т. б. 
:
2. 
Қызылша шаруашылығына қатысты кәсіби
сөздер: ас қызылша, еркек 
қызылша, қант қызылшасы, қызылшашы, сірнеу гүлдеуік, тоспа, тұқым жарнағы, 
қағғат, өркін, тамыр-жемі жүйек, т. б. 
3. 
Темекі шаруашылығына қатысты кэсіби сөздер
: бұлықтыру, бүркеніш, 
жал, жиым (орым), жіп, көңхана, құлақ-жұл, маты, сағақ, темекіші, қурай, тізбек, 
тікқүлақ, т. б. 
4. 
Балық шаруашылығына қатысты кэсіби сөздер
:жылым, сүзекі тоспай, 
ықпа, сере, қаяз, абақ, торта, қорытпа, сүйрік, т. б. 
5. 

жүктеу 2,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: