91
Құрал - жабдықтардың әмбебаптылығы қандайда бір басқа жұмысты орындау үшін
құрал - жабдықтардың қаншалықты оңай қайта жасауға болатындығын кӛрсетеді.
Құрал-жабдықтардың сенімділігі -- бұл құрал-жабдықтардың ӛзінің алғашқы түрінде
қаншалықты ұзақ жұмыс істей алатындығын кӛрсетеді.
Материалды қорлар. Материалды қорлар тауарлар мен қызметтер ӛндірісін
қамтамасыз ету үшін алынады және жинақталады. Материалды қорлардың негізгі үш түрі
бар;
1.
Шикізат қорлары -бұл ӛндіріс процесіне дейін жинақталатын материалды қорлар;
2.
Аяқталмаған ӛнім қорлары - ӛндіріс процессі кезінде жинақталады‚ бұл ӛндірістегі
аяқталмаған бұйым;
3.
Дайын ӛнім қорлары - бұл әлі тұтынушыға сатылмаған дайын тауарлар.
Материалды қорлардың қажеттілігінің себептерінің бірі - бұл ӛндіріс процессінің
үзіліссіздігін қамтамасыз ету. Екінші себебі - бұл ӛндіріс процессінің нарық
коньюнктурасынан тәуелсіздігін қамтамасыз ету.
Технология - тӛртiншi маңызды iшкi ӛзгермелi - ол ӛте үлкен мағынаға ие. Технология -
бұл кәсiби дағдылар, құрал-жабдықтар, инфрақұрылым, құралдардың сәйкестiгi және
заттарда, ақпараттарда немесе адамдардағы күтiлетiн қажеттiлiктi жүзеге асыру үшiн
қажеттi техникалық бiлiмнiң сәйкестiгi.
Мiндет пен технология ӛзара тығыз байланысты. Мiндеттi орындау заттарды қолдану
құралы ретiнде нақты технология пайдалануды кӛрсетедi.
Техникалық процесстер әртүрлі. Олардың үш типтерін бӛліп кӛрсетудің бірнеше жолдары
бар. Солардың ішінде ӛте белгілісі бұл Джоан Вудворд және Джеймс Томпсан бойынша
технология классификациялары.
Д. Вудворд классификациясының мәні ӛндірістік фирмалар технологиясын келесі үш
категорияға бӛлумен тұжырымдалады;
1.
Бір ғана‚ ұсақ сериялы немесе жеке ӛндіріс‚ онда бір уақытта тек бір ғана немесе ұсақ
сериялы бірдей бұйымдар дайындалады. Мұндай бұйым кӛп жағдайда оның белгілі
қажеттеріне байланысты нақты тұтынушы үшін дайындалады немесе тәжірибелі үлгі
болып табылады.
2.
Жалпы немесе ірі сериялы ӛндіріс бір - біріне ӛте қатты ұқсайтын және бірдей
бұйымдардың үлкен санын дайындау кезінде қолданылады. Ӛндірістің бұндай типі
механизация‚ стандартты бӛлшектерді қолданумен және жинақтаудың конвейерлі
тәсілімен сипатталады.
3.
Үздіксіз ӛндіріс ӛнімнің сипаты бойынша бірдей болып келетін және үлкен кӛлемде
үздіксіз ӛндіру үшін тәулік бойы автоматтандырылған жабдықтармен қолданылады.
Д. Томпсан ±‖Ұйымның қоршаған ортамен алмасып отыратын‚ бейімдеуге және
ӛзгертуге қолданылатын материалдарды процессі ретінде ұйымның негізгі технологиясын
анықтай отырып‚ осы негізгі технология құрылымды анықтайды‖ - деп айтты.
Осы орайда ол технологияның үш категориясын бӛліп кӛрсетті;
1.
Кӛп звенолы технология‚ бұл ӛз ара тәуелді міндеттер сериясымен сипатталады және
олар кезектілігімен орындалуы тиіс.
2.
Делдалдық технология‚ бұл адамдар топтарының кездесулерімен сипатталады және
олар ӛзара тәуелді болғысы келеді. Мысалы‚ банктік іс - бұл делдалдық технология‚
мұнда салымшыларымен банктен қарыз алушылар байланыстырылады.
3.
Интенсивті технология‚ ӛндіріске түсетін нақты материалдағы белгілі бір ӛзгерістер
жасау үшін арнайы тәсілдер‚ дағдылар немесе қызметтерді қолданумен сипатталады.
92
Сонымен қатар менеджерлер алдында тұрған міндеттер және ӛндіріс кӛлеміне‚ ӛнімнің
стандартталу дәрежесіне байланысты технологияның келесі түрлерін бӛлуге болады;
а) Үздіксіз процесс;
б) Арнаулы тапсырыстар бойынша ӛндіріс процессі;
в) Жобалау процессі.
г) Үздіксіз процесс немесе жалпы ӛндіріс. Егер нарықта бір нақты ӛнім түріне сұраныс
болып және бұл сұраныстың ары қарайда тӛмендемейтін сенімділікпен айта алатын болсақ‚
онда ӛндірістік процесс ӛнімді және тиімді болады. Үздіксіз процесстің сипаттамалары
тӛмендегідей;
1.
Ӛнімнің аз ғана ӛзгеруі;
2.
Кез келген ӛнім ӛндірістік операциялардың сол бір жиынтығынан ӛтеді;
3.
Шығарылатын ӛнім нақты тұтынушының мүддесін қанағаттандыруға арналмаған;
4.
Құрал - жабдықтар қайта ӛзгертуге тӛмен және басқа міндеттерді шешуге оңай
қолданыла алмайды;
5.
Аз квалификацияланған еңбек жіберіле береді.
б) Арнаулы тапсырыстар бойынша ӛндіріс процессі немесе аз сериялы ӛндіріс‚ бұл егер
нарық осыған орай аз немесе болашақта тӛмендеуі мүмкін‚ әртүрлі тауарлар ӛндіру кезінде
қолданбалы. Ӛндірістік процесстің бұл типі келесі қасиеттермен сипатталады;
1.
Әр бір операциядан ӛнімнің барлық бірлігі ӛте бермейді;
2.
Ӛндіріс жеке тапсырыстар бойынша жүргізіледі;
3.
Құрал - жабдықтар жоғары қайта ӛзгертумен және әмбебаптылыққа ие‚ техника басқа
міндеттерді шешу үшін оңай бейімделген;
4.
Аз квалификацияланған және жоғары квалификацияланған еңбек сәйкес келеді.
в) Жобалау процессі. Бұл процесс‚ егер ӛнімге деген сұраныс аз немесе ӛнім ӛте күрделі
немесе ӛзгеше болған жағдайда ғана ӛте ӛнімді және тиімді болады. Мұндағы
менеджерлердің маңызды міндеті - жалпы барлық жұмыстардың орындалу уақытын
тӛмендету‚ ол дегеніміз жекеленген операциялардың орындалу уақтысының тӛмендеуі‚
бірақ олар ӛз мерзімінен бұрын аяқталмауы тиіс.
Ендігі кезекте ұйымның ішкі ортасын талдауды атап кӛрсетуге болады. Оның
маңыздылығын және фирманың ішкі орта элементтерін талдау бағыттары жайында келесі
суреттен кӛруге болады. (сурет 11). Осы суреттен кӛріп отырғанымыздай ішкі ортаны
талдау маңыздылығы ұйым үшін ӛте үлкен. Ӛйткені сол арқылы ұйым ӛзінің негізгі
мүмкіндіктерін айқындай алады.
11. Ҧйымның ішкі ортасын талдау.
2 Тура және жанама әсер ететін орта
Сыртқы орта факторларының ӛзара байланысы - бұл бiр фактордың ӛзгерiсi басқа
факторға әсер ететiн күш деңгейi.
Сыртқы ортаның негізгі сипаттамалары;
1.
Сыртқы ортаның күрделiлiгi - факторлар саны мен әрбiр фактордың вариативтiк
деңгейiне әсер етуге мiндеттi екендiгiн кӛрсетедi.
2.
Ортаның қозғалысы - бұл ұйымның сыртындағы ӛзгерiстер болатын жылдамдық.
Достарыңызбен бөлісу: |
