«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
359
Мұқағали Ақпейіл
5В060900-География
Ғылыми жетекшісі: п.ғ.к., профессор м.а. Мамирова К.Н.
ҚазМемҚызПУ
ГЕОГРАФИЯ ПӘНІНЕ ЕНГІЗІЛГЕН ҒЫЛЫМИ – ӘДІСТЕМЕЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР
Аннотация. В настоящее время происходит модернизация географического образования в
школе и вузе.В программах по географии в средней школе усилены такие направления как проэктно-
исследовательская деятельность обучающихся, приложение ИКТ, вопросы обучения решительного и
краеведческого компонентов,рассмотрение духовно – культурных явлений и процессов на
территории Казахстана.
Abstract. Currently, geography education in schools and universities is being modernized. In
geography programs in secondary schools, such areas as students' research and development activities, ICT
applications, training of decisive and local history components, consideration of spiritual and cultural
phenomena and processes in Kazakhstan are strengthened.
«Қазақстан-2050 стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» құжатында
жастарға білім беруді жетілдіруге айрықша көңіл бөлінген. «Бәсекеге қабілетті дамыған мемлекет
болу үшін біз сауаттылығы жоғары елге айналуымыз керек. Қазіргі әлемде жай ғана жаппай
сауаттылық жеткіліксіз болып қалғалы қашан. Біздің азаматтарымыз үнемі ең озық жабдықтармен
және ең заманауи өндірістерде жұмыс жасау машығын меңгеруге дайын болуға тиіс. Сондай-ақ,
балаларымыздың, жалпы барлық жеткіншек ұрпақтың функционалдық сауаттылығына да зор көңіл
бөлу қажет.
Мемлекеттік саясатымыз еліміздің экономикасын жақсарту және одан әрі өсіру үшін білім
беру саласына ерекше назар аударып отыр. Сондай-ақ, адам капиталын қалыптастыруды, атап
айтқанда, өздігінен және шығармашылық тұрғыда кәсіби міндеттерді шеше алатын, қызметтің
тұлғалық және қоғамдық мәнін саналы түрде ұғынатын, оның нәтижесіне жауап бере алатын
құзыретті, бәсекеге қабілетті тұлға қалыптастыруды қамтамасыз ететін білім беру жүйесін жаңарту
негізгі бағыт болып анықталған. Сондықтан қазіргі кездегі қоғамның дамуына тән сипат білім беру
жүйесін жетілдіру болып табылады, бұл өз кезегінде өзін-өзі жүзеге асыруға, басқаруға, реттеуге,
қоршаған ортада әлеуметтенуге қабілетті тұлға тәрбиелеумен, заманауи өркениеттегі адам рөлінің
жоғарылауымен байланысты және тұлғаның дамуына ықпал ететін өзіндік ішкі механизмдері: өзін-
өзі тану, анықтау, мен дамытуды белсендендіру білім беру үдерісінің басты мақсаты болып
табылады. Жалпы орта білім беру сапасын арттыру мақсатында білім беру жүйесінің даму
бағыттарын, даму траекториясын айқындау және соның негізінде күтілетін нәтижеге бағытталған
құзыреттілік тұрғысынан қол жеткізуге бағытталған білім беру жүйесін жетілдірудің қажеттілігі арта
түсуде[1,15].
География пәні «Жаратылыстану» білім саласына енгізілген мектептің негізгі орта және
жалпы орта білім беру деңгейлерінде міндетті түрде оқытылатын пән. География пәнінің білім
мазмұны оқушылардың функционалдық сауаттылықтарын қалыптастыруға бағытталған.
Бұл талдамалы материалда еліміздің жалпы білім беретін мектептеріне арналған география пәні
бойынша:
-
оқу материалдарын талдауды;
-
оқушылардың дайындық деңгейін;
-
пән бойынша білім берудің жағдайын;
-
географияны оқытудың әдістемесі мен тәжірибесіндегіинновациялар - ды зерделеу және
анықтау мақсаты көзделген.
Мектептегі география пәнінің ғылым негіздерін оқыту пәні ретінде, оқушылардың
дүниетанымдық ғылыми көзқарасын қалыптастыруда үлесі зор. Оқушылардың меңгерген ғылыми
білімі дүниетанымның бір бөлігі болуы үшін география пәні әр тұлғаның қоршаған ортаның нақты
жағдайымен қарым- қатынаста және байланыста болуында, бұл қарым-қатынастарды реттеуде және
ұйымдастыруда, олардың мағынасын түсінуде бағыттаушы рөлін атқаруы тиіс.
«ЖАСТАР ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ»
Студенттер, магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдарды 72-Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы
Сәуір, 2019
360
География – Жер – адам өмір сүретін ғаламшар ретінде тұтас көзқарас қалыптастыратын оқу пәні
және оқушылардың бойында жалпы мәдениет пен экологиялық мәдениетті қалыптастыруда негізгі
орынды иеленеді. Сонымен қатар, барлық деңгейдегі басқарушылық шешімдерді қабылдау үшін де
қажет. Шаруашылықтың тиімділігін арттыру және халықтың әл-ауқатын жақсартуда да география
ғылымы қажет.
Мектептегі география пәнінің ғылым негіздерін оқыту пәні ретінде, оқушылардың
дүниетанымдық ғылыми көзқарасын қалыптастыруда үлесі зор. Оқушылардың меңгерген ғылыми
білімі дүниетанымның бір бөлігі болуы үшін география пәні әр тұлғаның қоршаған ортаның нақты
жағдайымен қарым – қатынаста және байланыста болуында, бұл қарым-қатынастарды реттеуде және
ұйымдастыруда, олардың мағынасын түсінуде бағыттаушы рөлін атқаруы тиіс[2,49].
Географиядан сыныптан тыс жұмыстың мәні жоғары. Мектеп бағдарламасымен анықталған
білімдердің шегінен география ғылымының көптеген қызықты білімдері қалады. Пәннің арнайлығы:
география адамға әлем туралы ең толық көрініс береді. Ал қоршаған ортаны тану келесі әдістерді
пайдалануды міндетті қажет етеді: бақылау, жергілікті жұмыс орындау және т.б.
Географиядан сыныптан тыс жұмыстар - өз еркімен және өздік орындалуға негізделген
оқушылардың іс әрекеті, оқытушы бұл жұмысты оқушылардың білімдерінің, білім алу
қызықшылуғының және қабілетінің терең дамуына бағытталуына мүмкіндік жасайды..
Сыныптан тыс жұмыстың мақсаты – тұлғаның жаң жақты дамуын қамтамасыз ету .
Білім және тәрбие беру есептері пәнді оқытудың жалпы мақсатымен және міндеттерімен
сәйкес болады.
Ең маңызды есебі – географиялық ғылымға оқушының қызықшылығын күшейту: қызықты
әдістерді қолдану, ғылымның маңызды жетістіктерімен таңысу, табиғатқа немесе өндіріске
экскурсиямен шығу.
Бұл жұмыс география сабағында алынған білімдерді, үйренулерді толықтыруға, тереңдетуге
міндетті болады.
Қазіргі заманғы географиялық білім – адамзаттың жалпы мәдениетінің негізгі элементтерінің бірі, ол
қазіргі заманғы өркениеттің құндылықтарын ың негізін құрайтын дүниетанымды, яғни географиялық
мәдениетті қалыптастырады.Жан-жақты дамыған тұлғаның географиялық мәдениетінің белгісі
ретінде оның Жер шары, өз елі, өзі өмір сүретін аумақ туралы ғылымға негізделген білімінің
болуын,бұл білімнің ойша елестетуге болатын карта түріндегі жинақталған бейнесінің қалыптасуын
атауға болады.Мектеп географиясы осы біліктіліктерді үйретіп шығуы қажет.
Оқушыларды географиялық мәдениетпен қаруландыру, картаны қолданумен, анықтаманы
пайдаланумен, өз бетімен оқумен таныстыру.
Тәрбиелеу міндеті:
Оқушыларға экологиялық тәрбие беру.
Эстетикалық тәрбие беру.
Еңбекке тәрбиелеу.
Оқушылардың даму қабілетін қалыптастыру.
Оқушыларды географиялық білімдер арқылы проблемалық жағдайларға қызықтыру.
Оқушыларды ұқыптылыққа , ойлауға, есте сақтауға, бақылай білуге үйрету.
Оқушыларды картамен жұмыс істеп, өздері қорытынды жасай білуге үйрету.
Қазіргі кездегі шапшаң жүріп жатқан жаһандану үрдісі әлемдік бәсекелестікті күшейте
түсуде. География ғылымдарының жетістіктері мен қоршаған ортада болып жатқан өзгерістерді
ескере келе мектепке беріліп отырған әлеуметтік тапсырыс жас ұрпақтың географиялық сауаттылығы
мен географиялық мәдениетін көтеру болып табылады [3,39].
Әдебиеттер:
1. 1.Ю.Н.Гладкий, С.Б.Лавров. «Ғаламдық география», «Кітап баспасы». Алматы 2006 жыл.
2. К.Н.Мамирова. «Жаңартылған бағдарламаға сәйкес оқулық құрастыру мәселелері»
3. Менделеев оқулары. Алматы, 2018 жыл
