259
Бұл дəлелдер МЖС саласында іске кірістірілген əр түрлі ұйымдар үшін бірыңғай ақпараттық
жəне диалогтық алаңша болатын, МЖС қауымдастықты құру бойынша идея үшін негіз
болды.
Қауымдастықтың мақсаты тəжірибемен алмасу жəне тəсілдерді үйлестіру арқылы
қатысушы - елдердің мемлекеттік - жекеменшік серіктестігін дамытуға жəрдемдесу болып
табылады.
Мемлекеттік-жекеменшік серіктестікті дамытудың негізгі факторларды анықтау
басқарудың мемлектеттік органдарының жəне жергілікті өзін-өзі басқару органдарының
МЖС дамыту мақсатында бастамашы ретіндегі қызметінің басым бағыттарын анықтау
үшін қажет.
Мемлекет инновациялық технологиялар мен инженерлік шешімдерді пайдалануда
жеке компанияларға еркіндік бере алады. Бұл жағдайда концедент мұндай инновациялар
қамтылған тендерлік ұсыныстарды бағалауға жəне салыстыруға дайын болуы тиіс. Жалпы,
жобаны дайындауға неғұрлым көп қаражат инвестицияланса, тендерге қатысушыларға
соғұрлым сапалы ақпарат беріледі, ал бұл, өз кезегінде бəсекелестікті күшейту мен
неғұрлым сапалы жəне инновациялық тендерлік ұсыныстар алу үшін ынталандыру болып
табылады (сурет 1).
Сурет 1 – Мемлекеттік–жекеменшік серіктестігінің билік органдары жəне бизнес үшін
артықшылықтары
Суреттен, мемлекеттік–жекеменшік серіктестігі қандай субъект болмасын оның іс-
əрекетін ілгері дамыту үшін жағдай туғызады, тəуекелділіктерді бірігіп шешуге мүмкіндік
береді, тұрақты даму мен тұрақты табыс алуға əкеледі.
Технологиялық бизнес-инкубациялау қызметтерін көрсету, сондай-ақ мұндай
көрсетілетін қызметтер құнын айқындау қағидаларын индустриялық-инновациялық қызметті
мемлекеттік қолдау саласындағы уəкілетті орган əзірлейді жəне бекітеді.
Мемлекеттік билік
органдары
Бизнес-
қауымдастықтар жəне
инвесторлар
Аймақтық билік
органдары
Бағдарла-
маларды
инвестициялы
қ қордан
қаржылан-
дыру
Ерекше
экономика-
лық
зоналарды
ұйымдас-
тыру
Концессия-
лар өндеу
-
инвестицияларды
ң ашықтығы;
-
инвестицияларды
ң орындылығын
нақты түсіну.
-
аймаққа
инвестицияларды
тарту мүмкіндігі;
-
инвестициялық
тартымдылықты
арттыру.
-
инвестиция
тəуекелділігін
мемлекетпен бөлісу;
-
жобаларды
қоса
қаржыландыруды алу.
-
басым
салалар мен
аймақтарды
дамыту құралдары
-
инвестициялық
тартымдылықты
жоғарлату;
-
аймақтық даму;
- салалық даму
-
салықтық жеңілдіктер;
-
инвестициялардың
рентабельділігінің
жоғарлауы;
-
инвестиция
тəуекелділігінің төмендеуі.
салалық жəне
аймақтық дамыту
құралдары
-
қосымша ресурстарды
қолдану мүмкіндігі;
-
ұзақ мерзімді тұрақты
пайда.
260
Осыған сəйкес мемлекеттік-жекеменшік серіктестігінің жобаларын жүзеге асыру
кезінде мемлекет пен бизнес осы жобаларға өзіндік үлесін қосады, оны келесі 2- суреттен
көруімізге болады.
Суреттен, мемлекет пен бизнестің елдің инновациялық дамуына қосар үлесі көп
екенін жəне осы серіктестік арқылы ғана тиімді дамуға қол жеткізуге болатының көре
аламыз.
Мемлекеттік-жекеменшік əріптестік шеңберінде мемлекет пен бизнестің өзара іс-
қимылы түрлі схемалар, таңдалған модельдерді, пішіндерді, елдегі экономикалық ахуалға
жəне институционалдық шарттарды (ресми жəне бейресми), қаржыландыру түрлерін, МЖС
субъектілері - қатысушылардың қалыптасқан мемлекеттік-жекеменшік əріптестігі арқылы
іске асырылуы мүмкін.
Мемлекеттік-жекеменшік серіктестік механизмі мəні қалыптасқан институционалдық
орта жағдайында МЖС субъектілерінің МЖС объектіге қатысты өзара ic-қимылының
тəртібін анықтайтын жүйе ретінде түсінеміз.
Сурет 2 - Мемлекеттік-жекеменшік серіктестігінің жобаларын жүзеге асыру кезінде мемлекет пен
бизнестің мақсаттары мен мəні
МЖС негізгі элементтері МЖС объектілеріне байланысты жіктеліп, келесі 1-кестеде
ұсынылған.
Кесте 1
Мемлекеттік-жеке меншік серіктестік механизмін құраушы элементтер
Механизмнің
құраушы
элементтері
МЖС объектілері
Өндірістік жəне
əлеуметтік
инфрақұрылым
Өнеркəсіптік
кəсіпорындар
Ғылыми зерттеулер,
əзірлемелер мен
инновациялар
МЖС нысандары
Қызметтерді көрсету шарттары, басқару. Жалға
беру шарттары, лизинг, өнімді бөлу туралы
келісім. Бірлескен кəсіпорындар, акционерлеу.
Концессия
Кооперативтік жəне басқа да
келісімдер. Ғылыми
зерттеулер мен
инновациялық
ынтымақтастық шарттары
МЖС модельдері
1 тəсіл. Оператор моделі. Шарттық модель.
Құқығын уақытша беру моделі.
Алмасу моделі (нақты жоба
бағытталған). «Пул» моделі
Мемлекеттік – жекеменшік серіктестігі
Бизнес
Мемлекет
Мақсаты:
-
пайдаңы тұрақты түрде алу
жəне жоғарлату;
-
нарықтағы беделін арттыру.
Мақсаты:
- қоғамға көрсетілетін қызметтердің көлемін
өсіру жəне сапасын жақсарту;
- мемлкеттік меншікті ұтымды басқару.
МЖС жобасына қосқан үлесі:
-
инвестициясы;
- кəсіби тəжірибесі;
- тиімді басқаруы;
- шешім қабылдаудағы икемділігі мен
жеделдігі;
- жаңашылдыққа қабілеті;
- инновациялық технологиялар.
МЖС жобасына қосқан үлесі:
- қажет институционалдық ортаны
қалыптастыруы;
- сəйкес заңдылықты базаны жəне
серкіктестіктің атқарылу инфрақұрылымын
құруы;
- мемлекеттік кепілдіктер;
- мемлекеттік инвестициялар.
