116
♦
Бухгадтврлік есеп теоринсы және негіздері
«ККК» (һирмасы
үйьшның аты-жоні
1
/
№ 60 кассалық шыгыс ету ордері
:
.
13
12
2004
күні, айы, жылы
Корреспонденциялаушы
шот
Талдамалық
есеп коды
Төленетін
сома
Мақсаггық
коды
333
77
10000
7
1
Берілсін: Романга
қаңдай максатка
іссапары үиан аванс реппнде
сомасы (жазумен):
он мыц тецге оо тиын
Үйым басшысының қолы
Нүржан
Бас бухгалтсрдін қолы:
.
Нүрхан
Алдым
Он мың тенге 00 тиын. 13.12. 2004 жыл
Роман
Кұжат: 1999 жылы 5 тамызда Қ Р 11'М берген жеке куәлік бойынша
Касса кылметксрінін қолы:
__________ ____________ Айгу.ч_______
Кәсшорындар мен үйымдардажріысшыл ар мен қызметкерлерге
жәрдемақы, сыйақы, еңбекақы төлеу үшін төлеу іізімдемелері
қолданылады. Бүл тізімдемелер тіркеу журналына енбекакы,
жәрдемақы және сыйақыларды төлеп, ұлестіріп болганнан кейін
ғана тіркеледі. Кассалық кіріс ету немесе кассалык шыгыс ету ор-
дерлері, сондай-ақ олардың орнына журегін құжаттар бойынша
кассаға ақша кабылдауға жэне кассадан ақша төлеуге тек қана осы
кұжаггтар толтырылған күні ғана рүксат етшеді. Кэсіпорындар мен
үйымдардың кассасына наюы ақшаны кабылдау немесе кассадан
ақша төлеу барысыңда (кассир) касса кызметкері кассалык кіріс ету
жэне кассалық иіығыс ету ордерлерінің дұрыс толтырылгандығын
бүл қүжаттарда үйымның басшысы мен бас бухгалтершің
қолдарыньщ болуын, және ордерлерде көрсетілген қосымша
кұн түтелдігіне тексеру жүргІзуге, кадагалауға міндетгі. Бұл
операциялар орындалғаннан кейш құжатгардың тиісті жерше
касса қызметкері өз кольш қоюы керек. Касса операцияларьшъш
есебі кассалық кітапқа тіркеліл отырылуы тиіс. Бүл кіталты
касса
қызметкері
жүргізеді.
Кассалық
кітапгың
беттері
(парақгары) нөмірленіп жэне оған жіп өткізіліп, кәсіпорын бас-
шысы мен бас бухгалтері қолдарьш қойып, қуәландыруы
ке-
рек. Кэсіпорынпьщ кассасына келіп түскен, кірістелген неме-
7-тарау. Каржыяыц инвеетициялар ж әне ақшалар
♦
117
е кэсіпорынның кассасьшан төленген, яғни шыгыс етілген
ақщалардың кімнен келіп түскендігш немесе кімге не үшін
теленгендігіи білу ушін ол операіщяларға толтырылган қүжат-
ардын нөмірі жэне бухгалтерлік жазулар, сонымен қатар кіріске
алынған, сондай-ақ шығыс етілген сомалар кассапық кітапқа жа-
ілуы тиіс. Күн сайьш кэсіпорынньщ касса кызметкері кассадагы
іакгы акшалардың қалдығын жүмыс күншің соңында санап және
онын сомасын кассалық кітапқа жазады. Бүл кассалық кітаптағы
деректерге өзгеріс енгізуге, өшіруге, түзетуге жол бершмейді
және касса операциялары мен ондағы жургізілегін, толтырылатьш
қүжагггардың дүрыстығына ұйымның бас бухгалтері бакылау жасап
отыруы керек. Кэсіпорынның кассадагы шетелдік валюта түріндегі
накты акшаларының есебі үшін өз алдына кассалық кітап ашылады.
Сонымен қатар бул жағдайда кассалык операциялар бойынша тол-
тырылатын барльщ қүжаттарда кіріске алынган, яғни келш тускен
жэне шығыс етілген, кассадан төленген ақшалардың сомасы шетел
валютасымен жэне сол күнгі бағам (курс) бойынша үлттық валютаға
(теңгеге) айналдырылып жазьшады.
Мысалы: кэсіпорындардың сатып апушысы болып табы-
латьш заңды түлға 2004 жылдың 13 желтоқсанында алған тауарлары
үшш 5000 (бес мың) АҚШ доллары көлемінде кэсшорынның
кассасына ақша төлеген (сол күшгі доллардың теңгеге шаккандағы
бағамдық айырмашылығы
149-га тең) деп алатын болсак
бухгалтерлік есепте мынадай жазу жазылады:
Д-т: Касса
$ 5000 (745000 тг.)
К-т: Гауарларды сатудан алынған
табыс
$ 5000 (745000 тг.)
Мүндағы 745000 тг = 149 х 5000
Жатты кэсіпорынның кассасындағы шетел валютасы түрш-
Дегі ақшалардың есебі кассадағы үлттық валюта түрінде накгы
^ҚДіа қаражаттарының есебіне үқсас жүргізіледі.
ләсіпорындардың
кассасындағы
ақшаларын
есептейтін
Шотгар бойыеша жүргізілетін операдиялар кредиті бойынша
51Р! бірінші журнал-ордерде, ал дебиті бойынша осы журнал-
°Р д е р д ің
тізімдемесінде жүргізіледі.
118
♦
Бухгалтерлхк есеп теорыясы жэне негіздерх
Кассадағм акшалар шоты бойынш а жүргізілетін операииялар
№
Опсрациялар
мазмүны
Дсби ітелетін
шот
Кредиггелетін
шот
І
2
3
4
1
Түсуге тшс дебиторлык борыш сомасы
кэсшопыннын кассасына кшіске альшды.
451,452
301
2
Алынган вексель бойынша гүсуге гиіс
дебиторлык борыш сомасы кэсіпорынньщ
кассасьша ктіске а.шнды
451, 452
302
3
Еншілес, тәуелді серіктестнсгсрдің берешек
акшалары кэсіпорынның кассасына келіп
түсті.
451,452
321-323
4
Есеіітелген пайыз бойынша алынуга тиіс
дебиторлық борьші сомасы кзсіпорьшнын
кассасына кішске алыңлы
451,452
332
5
Есеп беруге тиісті адамдардын бұрьш аванс
репнде алған, жұмса-імаған (жүмсалғаннйн
қалған) ақшалары кэешорыцның кассасына
кайтарылды
451, 452
333
6
Жұмысшылар мен қызметкерлерге артық
төленген ецбекакы сомасы кэсіиорынньш.
кассасьша қайтарылды
45 Ц 452
333
7
Заңцы түлғалар мсн
жеке
адамдардьщ
бсрешек карызы кэсіпорышың кассасына
кіріске алынды.
451,452
333, 334
8
Алынуға тиісті жол төлемі кзсілорын-
ньщ кассасына кіріске алыалы.
451, 452
334
9
Қьізмег көрсеіушілер мен қоюшы мер-
дігерлерге аванс регінде берілген сома-
ның аргыгы кәсшорынныц кассасьша
кайтаоыпды.
451,452
351,352
10
Келіп түсуге тиісті жоддағы ақшалар
кэсіиопынныа кассасьша кшіске алынды
451, 452
411
11
Баиктеп арнаулы ш апардан кэсіпорыннын
кассасына кіріскс алышан сомалар
451,452
421-424
12
Банктегі валюталык шоттардан кзсіпарын-
нын кассасьша ктіске алынган сомалао
452
431,432
13
Ессп айырысу шотынан кэсіиорынныц
кассасына алынган сомалар
451
441
14
Жарғылық қорды толтыру үшін үлсс
қосушылардан колма-кол келш түскен
акшалао кассага кіріске алынды.
451,452
511
15
Кэсіпорыннын сатьш алган
вз
мениіігіқдеп
акдиясын каііта сагуцан түскен кіріс кассаға
кіріске алынды,
451, 452
521
Достарыңызбен бөлісу: |
