Сабақтың жүргізілу барысы
Оқылымалды тапсырмасы
1-тапсырма. «Сөздік гол» ойынын жұбыңмен ойна. Түсіндірме сөздікті пайдалан.
Сөз, сөз тіркесі
Менің анықтамам
Түсіндірме сөздіктен
алынған анықтама
Сөйлемді
Қажымұқанмен
байланыстырып құр
Шабуыл
Зақымдану
Төреші
Кимоно
Күрес спортында
арнайы киетін киім
Қарусыз қорғаныс
Жанкүйер
Қажымұқанға зал толы
халық жанкүйер болды
Оқылым
2-тапсырма. Мәтінді «Кім? Не? Қайда? Қалай? Неге?» стратегиясын пайдаланып оқы.
Флипчартқа мәтіннен сұрақтарға жауап тауып жаз.
Қажымұқанның қатерлі күресі
Бәрі де қатерлі күрестің тезірек басталуын ішкі қызығушылық пен қобалжу сезімімен
қалауда. Жапон тілімен айтқанда, Дзю-дзюцу, қазақшалағанда қарусыз қорғаныс және
шабуыл деген мағына беретін бұл күрес түрі жергіліктілерге ертеден белгілі болатын.
Дзю-дзюцуды Жапонияның билеушілері самурайлар қолданған.
Сәлден соң аренадағы шам жарқырай түсті. Сол кезде төрешілер алқасы да өздерінің
тиесілі орындарына келіп жайғасты. Артынша қабырғалардың әр жеріне орнатылған
дыбыс күшейткіштерден хабарлаушының жапон тіліндегі сөздері саңқылдап жөнелді.
Меймандар ол сөздерді орындықтарындағы құлаққа ілгіштері арқылы өз тілдерінде
тыңдап отырды.
-Құрметті күрес өнерінің жанкүйерлері! Бүгін сіздер күрестің ерекше түрінің куәгері
болғалы отырсыздар. Дзю-дзюцу шарты бойынша екі балуанның бірі зақымданғанда және
мерт болған жағдайда ешкімге жауапкершілік жүктелмейді. Бұл шараға екі балуан да қол
қойды. Аренаға денесі ерекше үлкен, қоңыр көзді, қара мұртты, батыр тұлғалы балуан
төрешімен бірге шықты. Төреші балуанның Ресей балуандарының құрамында келген
«Қара Иван» екенін айтты. Төреші кілемнің екінші жағына көз тастады. Сол-ақ екен, екі
қолын жоғары көтеріп, қайта түсіріп, мүсіні сымбатты, қара мұртты балуан шыға келді.
Жанкүйерлер дуылдатып қол соғып, кейбіреулері орындарынан тұрып кетті. Халық
арасынан «Саракики! Саракики!» деген дауыстар хорға айналып шығып жатты. Арнайы
дабыл берілді. Күрес басталып кетті. Саракики Жендофу кілем ортасына шықты. Қазақ
балуаны оған селт еткен жоқ. Қазіргі мәселе – қарсыласының әлсіз жерінен қармау.
Саракикидің ерекше жылдамдықпен мойнынан қос қолымен жабысқанын аңғармай қалды.
О
О
Қаны қайнаған қазақ балуаны тез айналып, сілкіп қалғанда, Саракики анадай жерге ұшты.
Алыс-жұлыс басталды. Кенет сол құлағы тыз ете түсті. Қып-қызыл қан судай ақты.
Кимононың омырауы қызыл қанға боялды. Қазақ балуанын ашу қысты. Адамның
осылайша жылдам қозғалатынын бірінші рет көруі. Саракики тағы да ұмтылды. Оң
қолымен ерніне бас салды. Қазақ балуаны шалқайып үлгергенше еріннің бір бөлігін
жұлып әкетті. Тағы да қан. Қазақ балуаны оның мойнынан қос қолдап ұстап, оң
жағындағы ұйқы тамырын қысып қалды. Саракики сәл есеңгіреп қалды. Ернінен тартқан
кезде, Саракикидің аузынан қан құйылды. Есінен танып, қазақ балуанына сүйеніп құлады.
Балуан Саракикидің денесін көтеріп алды да, еденге қарай лақтырып жіберді. Жұрт
дүркіреп орындарынан тұрды. Тек орыс балуандары ғана қазақ балуанын қоршап алды.
Саракики Жендофудың денесін дәрігерлер зембілге салып әкетті. Қазақ балуанына
дәрігерлік ем жасалды...
Жанкүйерлер мен күллі жапон халқы Саракики Жендофумен белдесуге батылдары
бармаған орыс балуандарының ішінен суырылып шығып жеңіске жеткен ғаламат күш
иесінің қай елдің өкілі екенін білуге құштар болды. Оны тапты да. Ол қазақтың әйгілі
балуаны Қажымұқан Мұңайтпасұлы еді. Оған 1927 жылы Қазақстан Орталық Атқару
Комитеті «Қазақ даласының батыры» атағын берді.
Ал, Жапонияда Саракики Жендофу өлімінен кейін Дзю-дзюцу күресінің адам өміріне
қатер төндіретін шарттарын алып тастап, спорттық Дзю-до күресіне айналдырды.
Жүніс Сахиев
3-тапсырма. Мәтіндегі екі балуанның күресін сипаттайтын сөйлемдерді теріп жаз.
Мысалы: Саракикидің ерекше жылдамдықпен мойнынан қос қолымен жабысқанын
аңғармай қалды.
Жазылым
4-тапсырма. Төмендегі тұжырымның бірін таңдап, 150 сөзден тұратын эссе жаз.
Тұжырымдар:
1. Қажымұқан - Дзю-дзюцу күресінің шартын өзгерткен балуан.
2. Қажымұқан – күрес өнерінің шебері.
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Бағалау критерийі
Дескриптор
Мәтінді түсініп оқиды.
1. Әр сұраққа кемінде 3 жауап табады.
Бағалау критерийі
Дескриптор
Ж
Достарыңызбен бөлісу: |
