283
- бастауыш сыныптардың апталық жиынына қатысу (2 - ші жартыжылдықтан);
- бастауыш буында өтетін шараларға балаларды
белсене қатыстыру;
- әрбір балаға, сыныпқа педагогикалық мінездеме жазу;
- әрбір оқушының шығармашылық жұмыстарын жеке папкаларға жинақтау;
- балаларды мектептің бірыңғай тәртіп талабымен таныстырып, талапты орындауға
баулу.
Сөйтіп, тәрбиеші ата - анамен біріге отырып балабақша мен мектептің байланысын
орнату үшін, балабақша тәрбиеленушілері мен мектеп оқушыларын біріге дамыту жолымен
жүргізілуі керек. Мектеп белгілі бір мектепке дейінгі мекемемен бірігіп тәрбиелік шараларды
бірге өткізу; мектепте 1 - сыныпқа оқушыларды қабылдауда балабақша тәрбиешілерін
қатыстыру, мектеп туралы кинофильмдер көрсету, кездесулер ұйымдастыру, ал ата -ана үйде
психологиялық тұрғыда көмек көрсету қажеттілігі туады.Осындай атқарылған жұмыстардың
нәтижесінде тұлға ретінде өзін ұстай білетін, өзін көрсете білетін тәрбиелі, балабақшада алған
білімін мектепте ұштастыра, пайдалана білетін, кездесетін қиыншылықтарды шешуге дайын,
бойындағы адамгершілік құндылықтары қалыптасқан тұлға дайындау біздің міндетіміз.
ИННОВАЦИЯЛЫҚ ЖҰМЫС-ЖАҢА ЗАМАН ТАЛАБЫ
Иманбаева Г. А.
«Бәйтерек» балабақшасы, КМҚК
Бүгінгі таңда мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының тәрбие мен оқыту бағыттарын
қоғам сұраныстарына сәйкес құру көкейкесті мәселелердің бірі болып отыр. Осыған орай,
мектепке дейінгі ұйымдар педагогтерінің кәсіби білімдерін жетілдіру, оқу- тәрбие үдерісінде
инновациялық технологияларды қолдануға бағыт- бағдар беру, озық іс- тәжірибелер мен
идеяларды насихаттау негізінде жүргізіледі.
Инновациялық іс - әрекеттің мазмұны мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының оқу-
тәрбие үдерісінде қолданылатын бағдарламаларды басшылыққа ала отырып, мектепке дейінгі
педагогика мен психология, әлеументтану, медицина саласындағы ғылыми- зерттеу
жұмыстарының нәтижелері негізінде анықталады. Инновациялық технологияларды меңгеру
педагогтың интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, шығармашылық, зерттеушілік т.б.
қасиеттерінің қалыптасуына оң әсерін тигізеді, әр педагог өзін- өзі дамытып, оқу- тәрбие
үдерісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына
Жолдауында: «Біздің жұмыстарымыздың білім беру саласындағы басымдықтарында бүкіл
әлемдегі сияқты Қазақстан мектепке дейінгі білім берудің жаңа әдістеріне көшу керек»,- деген
болатын [1.89-б.].
Білім беру үрдісін технологияландыру педагогтардың балалар әрекеттерін ұйымдастыру
мен мектепке дейінгі білім берудің сапасына оң әсер етеді. Қазіргі заманғы педагогтардың
инновациялық технологияларды білуі уақыт талабы. Алайда мектепке дейінгі білім беру
жүйесінде технологияларды пайдалануда бірқатар қиындықтар байқалады, олар:
-
Педагогтардың технологиялардың құрамдас құрауыштарын жеткіліксіз білуі;
- Тәжірибе барысында тұтас технологияны емес, оның элементтерін пайдалануы;
-
Педагогикалық
жүйені
тұтас
көру
дағдысының
жоқтығы;
- Жұмыс тәжірибесіне сапа енгізуді бастамалайтын технология идеяларын қате түсіну;
Ең бастысы: алдыңғы қатарлы әр технологияда қарастырылған, баланы қоғамның ең негізгі
құндылығы ретінде тану, оның рухани жан- дүниесінің баюына және әр баланы жеке даму
ерекшеліктеріне сәйкес өзіндік дамуына жағдай жасау мәселесі ескерілмейді.
284
Осындай мәселелер тек әдістер, формалар мен құралдар түрінде ғана қолданылатын
педагогикалық, білім беру жағдаяттарын тудырады.
Мектепке дейінгі кезеңдегі тәрбие – адам қалыптасуының алғашқы баспалдағы.
Балабақшадағы тәрбие бала табиғатына ерекше әсер етіп, оған өмір бойы өшпестей із
қалдырады. Осы орайда заман талабына лайық тәрбие мен білім беру жұмысын кешенді
ұйымдастыру жаңа технологияларды, идеялар мен шығармашылық, инновациялық
жаңашылдықты қажет етеді. Жас ұрпаққа білім беруді жетілдіру мәселесі толассыз күн сайын
өзгеріп тұрған әлеммен бірге жүрері анық. Балабақшада берілетін тәрбие – барлық тәрбиенің
бастамасы, әрі жан- жақты тәрбие мен дамыту ісінің түпкі негізін қалайтын орын. Бала
бойындағы жақсы қасиеттер мен мүмкіндіктерді ашып олардың өнегелі, тәрбиелі болып
өсуіне балабақша ошағының тигізер әсерінің маңызы зор. Бүгінгі күнгі балабақша –
болашақтың балабақшасы мәдени саналы, халықтың мәдениетке жүйеленген жеке
бағыттылық баланың жеке басының дамуына педагогикалық жағдай жасайтын және өзін- өзі
тануына көмек көрсететін, физикалық және рухани жағынан экологиялық таза, ізгілендірілген,
өмірге, дүниеге тік қарай алатын, қоршаған ортамен жүйелі байланысқан, әлеуметтік өмірге
бейімделген, бәсекеге қабілетті жаңа ұрпақ өсіріп, дамытатын, жетілдіретін балабақша болуға
тиісті. Сондықтан да, мектепке дейінгі мекеменің жаңашылдығы тек балабақшадағы оқу-
тәрбие жұмысын ғана қамтып қоймай, сол балабақшаның қызметкерлері мен тәрбиешілерінің
де түгелімен өзін- өзі жаңа бағытқа қарай кәсіби шеберлігін күнделікті ұштауын талап етеді,
сондай-ақ кәсіптік салалары мен педагогикалық қызметіне ерекше өзгерістер енгізуіне тура
келеді. Балабақша қызметкері шығармашылықпен жұмыс істей алатын, педагогикалық
қызметтің барлық келеңді-келеңсіз жақтарын зерттеп, меңгеруге ынталы, кез-келген
педагогикалық жағдайда өзінің білімділігі, парасаттылығы, ақылдылығы, мәдениеттілігі,
іскерлігі, шеберлігі арқасында шеше алатын, педагогикалық үрдістің нәтижесін жақсартуға
ұмтылған тәрбиеші болуға тиісті. Ізденушілік қызметтің алғышарттарын қалыптастыруға,
проблеманы шешудің мүмкіндік әдістерін ересектің көмегімен, ал адам кейін өздігінен
анықтау шеберлігін дамытуға тырысамыз. Мектеп жасына дейінгі үлкен балалардың
танымдық белсендігін ынталандыру мақсатында жобалық қызмет жүргізіледі.
Жобалар әдісін алғаш бастаушы америкалық педагог В.Кильпатрик болып есептеледі.
С.И.Ожеговтың түсіндірме сөздігінде «жоба» - бұл пиғыл, әзірленген жоспар: қандай бір
құжаттың алдын ала жасаған мәтіні. Жобалау әдісінің негізгі мақсаты: баланың еркін
шығармашылық жеке тұлғасын дамыту, ол балалардың міндеттері және зерттеушілік
қызметімен анықталады. Балалардың психологиялық сауаттылығы мен денсаулығын
қамтамасыз ету, танымдық қабілеттерін дамыту, шығармашылық ойлауын дамыту, қатынас-
байланыс дағдыларын дамыту жоба міндеті болып табылады. Осы ойларды тұжырымдай
отырып мен де жобамен жұмыс жасауды ұйғардым. Қазіргі заман ағысымен балалар көбінесе
теледидар алдында, компьютерде отырады, керек десең далаға шығып ойнауға да ынтасы жоқ.
Топтағы балалардың бойынан еңбек етуге, табиғат бұрышында, өзі-өзіне қызмет етуде,
серуенде, тұрмыстық шаруашылық еңбек әрекеттері толық қалыптаспағанын байқап
«Балабақшадағы бала еңбегі» атты жобаны қолға алып, осы мәселені өзекті етіп қойдым.
Бала еңбегін тек балабақшада ғана емес, сонымен қатар отбасында да одан әрі дамытып
жүргізу мақсатында ата-аналармен жүргізілетін жұмыс жоспарын қалыптастырдым. Күннің II
жартысында еңбектің бір түрін жоспарлап, соған сәйкес жұмыс жүргіземін. Қызығушылық
танытқан ата-аналарды қоса қатыстырып жұмыс барысын түсіндіріп отырамын.
Балалардың еңбекке деген дұрыс көзқарасын қалыптастыру, өз-өздеріне қызмет етуге
үйрету, бір-біріне кедергі жасамай еңбек етуге үйрету. Ойнап болған соң ойыншықтарын
орын-орнына жинауға тәрбиелеу. Балаларды балабақшадағы еңбек жұмыстарына араластыру
ойын бұрышындағы кезекшілікті атқаруға үйрету. Үлкендердің көмегімен гүлдерді суару,
ағаштарға су құю, оқу құралдарын тарату, ас ішу кезінде тарелка, қасықтарды қойып шығу
сияқты жұмыстарды үйрету. Үлкендердің еңбегінің және еңбектің қажеттілігі жөнінде түсінік
беру. Балаларды алдына мақсат қоя білуге, оған жетуге үйрету жұмыс істеу мәдениетін
қалыптастыру.