50
шешім қабылауына,тілдік қорын молайтуға,шығармашылығын және танымдық
қабілетін дамытады .Бала өзін алғашқы зерттеуші ретінде сезінеді. және танымдық
қабілетін дамытады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Беспалько В.П. Слогаемые педагогические технологий. М., Педагогика, 1989.
2. Исаева З.А., Мынбаева А.К., Садвакасова З.М. Активные методы обучения. –
Алматы, 2005.
3. Бұзаубақова К.Ж. Жаңа педагогикалық технология. Тараз, ТарМУ, 2003.
4.Работа в лаборатории. Часть -2. Для дошкольных Монтессории групп Снежинск
2004г.
5. Таубаева Ш.Т., Лактионова С.Н. Педагогическая инноватика как теория и практика
нововедений в системе образования: научный фонд и перспективы развития. –
Алматы: Ғылым, 2001.
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ БІЛІМ БЕРУ МЕКЕМЕЛЕРІНДЕ КӨПТІЛДІ БІЛІМ БЕРУДІҢ
МАҢЫЗЫ
Абишева Динара Таргыновна, Аманбай Жангүлім Сәбитқызы
Қарағанды қаласы, «Қарлығаш» балабақшасы
Еліміз егемендік алып, жаңа даму жолына түсуі білім беру жүйесіне де елеулі
өзгерістер туғызып жатқаны анық. Абай атамыз айтқандай, еліміздің ертеңі, болашағы
бүгінгі біздің ұрпағымыз сапалы білім, саналы тәрбие алуында ұстаздардың атқарар
жұмысы ұшан-теңіз. Қазіргі кезде заман талабына сай білім берудің сапасын арттыру
қажет. Соның бірі – тілдердің үш тұғырлығы.
«Қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс тілі – ұлтаралық қатынас тілі, ал ағылшын тілі
– жаңа саясатқа кірудің басты кілті», - деп елбасымыз Н.Ә. Назарбаев айтқандай қазіргі
таңда еліміз шетелдермен саяси-әлеуметтік және мәдени қарым-қатынас жасау
үстінде. Қай заманда болмасын адамзат алдында тұратын ұлы мақсат-саналы ұрпақ
тәрбиелеу болып табылады.
Қазіргі қазақстандық қоғам көпұлттық, көптілділік және көпмәдениеттілік
тұрғысында дамуда. Сондықтан осы қоғамға бейімделген көп тілді меңгерген
мәдениетті тұлға қалыптастыру - өзекті мәселелердің бірі. Осыған орай қазіргі заман
талабы мектепке дейінгі білім беру мекемелерінде көптілділікті жүзеге асыру болып
табылады. Бала өзін жан-жақты дамыған, шығармашылығы мол, өз бетінше іздене
алатын тұлға ретінде көрсетуі тиіс. Сол себепті мектеп жасына дейінгі балалар бірнеше
тілді меңгеруі тиіс.
Елбасы жолдауында кез-келген білім мекемелерінде балалардың ең жоғарғы
деңгейдегі шет тілін оқып үйренуіне жағдай жасайтындай дәрежеге қол жеткізуіміз
керек делінген. Бала жас кезінде тілді еркін меңгереді. Бүлдіршін жаста меңгерілген
білімнің іргетасы берік әрі мықты болады. Сондықтан, баланы ерте жастан
көптілділікке бейімдеу қажет. Баланы жастан демекші, неғұрлым көп естіп білуге
51
ынталанған балалардың есте сақтау қабілеті соғырлұм жоғары дәрежеде дамиды. Ал
ерте жастан ол балаға көңіл аудармасақ, жан-жақты жетілдіруіне, дамуына көмек
жасамасақ, оның ақыл ойы, қабылдауы, есте сақтау қабілеті де баяу дамиды.
Сол себепті мектепке дейінгі жастағы балаларға көп тілді үйрету барысында
олардың қызығушылықтарын оята отырып ауызша сөйлеудің алғашқы дағдыларын
қалыптастырған жөн. Әдістемеге сүйенсек, мектеп оқушыларына қарағанда мектепке
дейінгі жастағы балалардың елік тегіш қасиеті жоғары. Балалардың дәл осы жаста
айналадағы қоршаған ортаны білуге деген қызығушылығы, көрген нәрсесін ұмытпай
есте сақтау қабілеті жақсы дамыған. Мысалы: «Үй жануарлары», «Үй құстары»
тақырыптарын өткен кезде бейнетаспадан жануарлардың, құстардың түрлерін көріп,
олардың қалай дыбыстайтынын тыңдап, өздері қайталап айтып көру, есте сақтау
қабілеттері арта түседі. Міне сол себепті алғашқы оқу сатысында сөздерді жаттауды
және сол жаттаған сөздіктерін ұмытпау үшін суреттермен көрсете отырып үйрету. Ол
айтқан сөздерін көзімен көріп, қолымен ұстау, тыңдау арқылы жақсы есінде сақтай
алады және басқа заттардан айыра алады.
Қытай халқында мынадай бір жақсы мақал бар: “Маған жай айтсаң - ұмытамын,
көрсетсең - есімде сақтаймын, ал өзімді іс-әрекетке қатыстырсаң - үйренемін”. Осыған
сәйкес мектепке дейінгі білім беру мекемелерінде көптілділікті жетілдіру мақсатында
оқу іс-әрекетінде көрнекілік әдісін пайдаланған жөн. Балалардың тілін дамытудың
тағы да бір әдісі жаттаған сөздеріне сай қысқа өлең шумақтарын, сұрақ-жауаптарды,
жаңылтпаш айтып, жұмбақ шешу әдісі қолданылады. Бұл балалардың тілін
жаттықтырып,сөздік қорын көбейтіп оның сөйлеу қабілетін арттырады.
Сондай-ақ ерте жастан балаларды оқытудың және бір тиімділігі, тілдің
кемшіліктерін жоюға және болашақта тілді тез игеруге көмектеседі.
Ағылшын және орыс тілдерін оқыту үрдісінде пәнаралық байланыстың маңызы зор.
Әсіресе, ана тілінің байланысы ерекше орын алады. Екінші бір тілді ана тілімен ұдайы
салыстырып оқыту – өте ұтымды әдіс. Бұл тілдердің басты мақсаты – балалардың
сөйлеу қабілетін жетілдіру болып табылады. Көптілділікті қолданып оқытудың басты
мақсаты – балаларда қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыру және қарым-қатынасты
дамыту. Осыған орай балалардың бойына бағдарлама талаптарына сай іскерліктерді
қалыптастыру. Тіл мұғалімдері балалардың қызығушылығын арттыру мақсатында
уақытты үнемдейтін қызықты әдіс-тәсілдерді пайдалануы жөн. Тіл сабақтарында
төмендегідей әдіс-тәсілдерді қолданған тиімді:
Балалардың қызығушылығын арттыру үшін тілді қарым-қатынас әрекетінде
қолдану қажеттілігін тудыратын қолайлы атмосфера жасау;
Оқу іс-әрекетінде алуан түрлі жұмыс түрлерін яғни, жеке, жұп, топ, ұжым
жұмыстарын ұйымдастыру;
Бала тұлғасын толығымен оқу процессіне тарту;
Оқу іс-әрекетінде түрлі көрнекіліктерді пайдалану: оның ішінде техникалық (
үнтаспа, компьютер, бейнефильмдер); техникалық емес құралдар (суреттер,
альбомдар, таратпа материалдар);
Баланың шығармашылық қасиеттерін ояту, ынталандыру;
Оқу іс-әрекетінде жаңа педагогикалық технологияларды пайдалану;
