421
қуыршақ театрына арналған қуыршақ киімдерінің жоқтығы; ертегілердің балалардың
жас ерекшеліктеріне қарап іріктелмегендігі; қазақ жазушыларының балаларға арналған
шығармаларының аздығы.
Болашақта осы кемшіліктерді жоюда әрбір педагог өз алдына қойған міндеттерін
орындауда талмай еңбек етсе деген ұсыныс-тілекпен жұмысымызды аяқтаймыз.
Қолданылған әдебиеттер
1 Ғабдуллин М. «Қазақ халық ауыз әдебиеті» Алматы 1974ж. 320-бет.
2 Ахметов Ш. Қазақ балалар әдебиеті тарихының очерктері. Алматы, 1974.
3 Грибовская А.А. және т.б. Халық өнері және балалар шығармашылығы. -
Алматы, 2007., 160б.
4 «Зерек бала» мектепке дейінгі кіші жастағы балаларды тәрбиелеу мен оқыту
бағдарламасы. – Астана, 2009.
5 Грибовская А.А., Левченко Т.А. Мектепке дейінгі жастағы балаларға халық
өнері туралы. –Алматы, 2007.
6 Әбілдина С. «Ауыз әдебиеті үлгілерін тиімді пайдалану». Бастауыш мектеп
1996ж. №1.
ТӘРБИЕ БАСТАУЫ- ОТАН СҮЙГІШТІК
Жаканбаева А.А.,Қуатова Г.А.
Қарағанды «Болашақ» маңызды білім беру колледжі
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында «Білім беру жүйесінің басты
міндеті –ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтар , ғылым мен тәжірибе
жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға
бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау» делінген. Бұл тапсырманы әрбір
орта және жоғары оқу орындарында жүзеге асыру басты міндет болып табылады.
Қазіргі жас буын өзін қоршаған ірі өркениет орталықтарын, түрлі мәдениетті жете
меңгеріп, өзін өзгеге сыйлата алатын, рухани дүниесі бай, интелект деңгейі жоғары,
білімді де білікті, жаhандану заманына сай азамат болуы шарт. Оқу мен тәрбие егіз,
оларды бір –бірінен бөліп қарауға болмайды. В. Белинскийдің «Бала тәрбиесіне ерекше
мән берілуі керек, тәрбиенің арқасында болашақ адамзат тағдырының негізгі мәселесі
шешіледі» деп білгірлікпен дөп басып айтқан сөзі қоғамдық, мемлекеттік, саяси,
мәдени–рухани тақырыптардың өзегіне айналуда. ҚР президенті Қазақстан халқына
Жолдауында патриотизм, мораль мен парасаттылық нормалары, ұлтаралық келісім мен
толеранттылық, тәннің де, жанның да дамуына баса назар аударған. Олай болса,
отансүйгіштік идеясы жастарға білім мен тәрбие берудің барлық бағдарламаларынан
көрініс табуы керек.Қазақстандық отансүйгіштіктің қоғамдық құндылықтары:тұлға,
отбасы, білім, еңбек, Отан, жер бетіндегі бейбітшілік. Бүгінгі таңдағы отансүйгіштік
тәрбие жекелеген бағыттарға ғана емес, қоғам құндылықтарына қарай бағытталады.
Өйткені патриоттық сезімнің басты нысанасы –Отан, оның мазмұны: туған жер,
табиғат, дін, тіл, дәстүр, тарих, әдебиет, өнер. Бұлар патриоттық сезімнің қайнар көзі
422
болып табылады .Ал қазақстандық патриотизм дегеніміз- Қазақстанда тұратын барлық
ұлт өкілдері, яғни қазақстандықтардың Отанымызға, елімізге, жерімізге деген
сүйіспеншілігі. Қазақстандық патриотизм, қазақстандық интернациолизммен, яғни
қазақстандық отансүйгіштік, қазақстандық ұлтаралық татулықпен байланысты деген
ұғымды білдіреді. Оның түбінде ұлттық және мемлекеттік идеология жатыр. Біз осының
бәрін қатар алып жүруіміз керек. Ұлттық идеология дегеніміз- қазақстанда тұрып
жатқан әр ұлттың мәдениеті, салт –дәстүрі,тілі, діні, тарихынан туындайтын көзқарас.
Бірақ қазақтың ұлттық идеологиясы осының көшбастаушысы болуы тиіс. Ал
мемлекеттік идеологиямыз –ол қазақстанда тұрып жатқан халықтардың мүддесінен
туындаған мемлекет саясаты. Қазақстандағы патриоттық тәрбие бүгінгі өмірден
оқшауланбайды, қайта жаңа өмірмен қауышып ұлттық тәрбиеге жаңа мән береді.
Ұлттық тәрбие дегеніміз ол оқшаулану емес, керісінше ұлттық тәрбие үлгілерімен
әлемдік идеяларды қабылдап, ненің озық, ненің тозық екенін тани білу, өрісі,
дүниетанымы кең азаматтарды тәрбиелеуге мүмкіндік болады деп түсіну қажет және
солай да. Таза тәрбиеде бұл ерекше білінеді. Әрине, ұлттық тәрбиені әркім әртүрлі
түсінеді. Кейбіреулер «ұлттық нақыштар сол күйінде болса екен» дейді. Шындығында
ескінің жаңамен кауышып жатқаны өміршеңдігіне саяды. «Ұлттық тағылым деген ұғым
әр халықтың ғасырларға ұласып жатқан тәрбие үлгісі, бала тәрбиесіне қолданылатын
әдіс-тесілі, үлгі –өнегесі, сондықтан да ұлттық тәрбие деген сөздің мағынасы әлдеқайда
кең»[1] Себебі ол бүкіл ұлтқа тән қасиеттердің бәрін қамтиды. Оған әлеуметтік,
тұрмыстық, шарушылықтық, салт –сана, әдет-ғұрып, дәстүрлер, тағы басқа ұғымдар
кіреді. Жалпы ұлттық тәрбие арқылы жастарды, кейінгі буынды патриотизмге,
ұлтаралық татулыққа баулу қажет.Бүгінгі Егеменді Қазақстанның жағдайында
патриотизм, ұлтаралық татулық жаңа мағынаға ие болып отыр. Себебі, Қазақстанды
Отаным деп білетін әрбір Қазақстан азаматы Қазақстанды сүйіп , соның азаматы болу,
Қазақстанды қорғау, Қазақстанның дамуына, өркендеуіне өз үлесін қосуға міндетті.
Мұны,әсіресе, қазақ ұлт өкілдерінен басқа ұлт өкілдері жақсы ұғынуы тиіс, ұғынып та
жатыр. Қазақстанды әлемдік аренаға танытқан көптеген мәдени, спорттық шараларда
қазақстандық өзге ұлт өкілдерінің жеңіс туын көкке көтеруге үлес қосуы осыған дәлел.
Өз халқының тарихын өнегелі жағынан білу, өз елінің кешегі және бүгінгі
қаhармандарын мақтаныш ету, олардың ерлігіне тағзым ету, оларға сай болу
патриотизмнің басты құрамдас бөлігі болып табылады. Бұл тұрғыда алғанда,
республикамыздың оқу – тәрбие мекемелерінде белгілі деңгейде әр түрлі шаралар
жүргізілуде. Оқушыларға патриоттық тәрбие беру барлық пәндердің үлесіне
жатады.Әсіресе бұл ретте қазақстан тарихының атқарар жүгі ауыр. Тарихтың жарқын
беттері бұқаралық ақпарат құралдары арқылы насихатталуда, қаhармандарымыздың
есімдері ұлықталып, олардың аттары елді мекендерге, көшелерге, мектептерде, түрлі
мекемелерде берілуде.
Алайда тарихтың ақтаңдақтарын жеткіліксіз оқып –үйрену, түрлі тарихи және
ғылыми теориялардың арасындағы келіспеушіліктер мен айырмашылықтар, жастардың
төл тарихына деген қызығушылығының айтарлықтай аз болуы, өзге, әсіресе батыстық
жастардың бұқаралық, тіпті кейде арзан мәдениетіне елтіп, этномәдени, дәстүрлі,
ұлттық бастаулардан алыстап кетуі, өкінішке қарай, қалыпты және кеңінен тараған
үрдіске айналды. Бұл ретте, бұқаралық ақпарат құралдарының ұлттық нақыштағы
