«ҰЛТТЫҚ РУХАНИ ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ ДАМЫТУ МАҚСАТЫНДАҒЫ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР»
атты республикалық ғылыми-тәжірибелік симпозиумының материалдар жинағы
59
ӘОЖ 001.
ТЕХНОЛОГИЯ ПӘНІНІҢ ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ ӨЗЕКТІЛІГІ
Нұрбекова С.О., Қартбаев Е.Н., Тұрлыбаев Қ.Х.,
Алматы обл., Панфилов ауд., Алты үй ауылы, Ә.Қастеев атындағы ОМ, Головацкий ауылы,
Головацкий атындағы ОМ
Болашақ технология пәні мұғалімдерін қолөнер технологиясын оқытуға дайындаудың
ғылыми–педагогикалық негіздері айқындалса; болашақ технология пәні мұғалімдерін
қолөнер технологиясын оқытуға дайындаудың моделі, бағдарламасы және әдістемесі
жасалса, онда болашақ технология пәні мұғалімдерін қолөнерге оқытуға дайындаудың
ұтымдылығы артады, себебі болашақ технология пәні мұғалімдерін қолөнерге оқытуға
дайындаудың нәтижелері жаңа сапалық көрсеткіштерге көтеріледі және мектепте қолөнер
пәнін оқытудың сапасы жоғарлайтын болады. Ол үшін біз келесі маңызды процестерді іске
асыру керек деген ойдамыз, олар:
- болашақ технология пәні мұғалімдерін қолөнер технологиясын оқытуға
дайындаудың ғылыми-педагогикалық және практикалық негіздерін айқындау;
- қолөнер технологиясын оқытуға болашақ технология пәні мұғалімдерін
дайындаудың моделін анықтау;
- болашақ технология пәні мұғалімдерін қолөнер технологиясына оқытуға
дайындаудың бағдарламасын жасау мен әдістемесін дайындау;
- қолөнер технологиясын оқытуға болашақ технология пәні мұғалімдерін
дайындаудың бағдарламасы мен әдістемесінің тиімділігін тәжірибелік – эксперименттік
тексеруден өткізу.
Болашақ технология пәні мұғалімдеріне қолөнер технологиясын оқытуды
дидактикалық ұстанымдарға сүйене отырып дайындасақ, мектептегі жоғары сыныптарда
қолөнер технологиясын оқыту сапасы арта түсер еді.
Бұл мақсатқа жету үшін жалпы адамзаттық және ұлттық құндылықтарға қатысты
тұжырымдарды, этнопедагогикалық тұжырымдамаларын, көркем-эстетикалық талғам
қалыптастыру, көркемдік білім мен дағдыларды игеруге жүйелі қатынасты және оның
жүйеге келтірілген мәдениеттану, өнертану, көркемдік-эстетикалық педагогикалық,
психологиялық тұжырымдамаларын педагогикада қолдану деп ойлаймыз. Ол үшін тарихи-
этнографиялық мұражайларындағы, қазақ қолөнер мұраларына, шетел бейнелеу өнеріне,
көрмелер мен суретшілер шығармаларына, археологиялық, өнертану, психологиялық,
педагогикалық әдебиеттерге, әдістемелік құралдарға теориялық талдаулар жасап, баға беру,
оларды педагогикалық салаларда қолдану әдістерін кәсіби түрде қарастыру қажет. Ол үшін
келесі педагогикалық іс-шараларды атқару қажет деп ойлаймыз:
- болашақ технология пәні мұғалімдерін қолөнер технологиясын оқытуға
дайындаудың ғылыми-педагогикалық негіздері айқындалуы қажет;
- қолөнер технологиясын оқытуға болашақ технология пәні мұғалімдерін қолөнерге
дайындаудың моделін анықтау;
- болашақ технология пәні мұғалімдерін қолөнер технологиясын оқытуға
дайындаудың бағдарламасы мен әдістемесі жасалса;
- қолөнер пәнін оқытуға болашақ технология мұғалімдерін дайындаудың
бағдарламасы мен әдістемесі тәжірибелік эксперимент жұмыстары арқылы тексеріліп оқыту
үдерісіне енгізілсе.
Егер аталған іс-шаралар іске асқан жағдайда педагогика саласында келесі пәннің
маңызы орын алады, олар;
- жоғары оқу орындарындағы кәсіптік білім мамандықтарының білімгерлеріне
технология пәні мұғалімдеріне арналған дидактикалық, әдістемелік құралдар жарыққа
шықса:
«ҰЛТТЫҚ РУХАНИ ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ ДАМЫТУ МАҚСАТЫНДАҒЫ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР»
атты республикалық ғылыми-тәжірибелік симпозиумының материалдар жинағы
60
- «Қолөнері тарихы мен теориясы», «Қолөнерді оқыту әдістемесі», «Қазақстан
қолөнері тарихы» пәндерінің бағдарламаларына қосымша бағдарламалар мен әдістемелік
ұсыныстар енгізілсе;
- «Қолөнер пәнін оқыту әдістемесі» атты элективті курс бағдарламасы;
«Педагогикалық іс-тәжірибе» ұйымдастырудың негізгі бағдарламасына қосымша
бағдарлама;
- Эстетикалық тәрбие беретін арнайы мектептердегі «Қолөнер» пәніне арналған
бағдарлама мен әдістемелік нұсқау жасалса.
Осы аталған оқу-әдістемелк кешендердің барлығы жоғары оқу орындарында,
мұғалімдердің біліктілігін жетілдіру мекемелерінде, қосымша көркемдік білім беретін оқу
орындарында, жалпы білім беретін мектептерде пайдалануға болар еді.
Болашақ технология пәні мұғалімдерінің педагогикалық жоғары оқу орындарындағы
педагогикалық дайындығы болашақ мұғаліміне оқушылардың көркемдік-эстетикалық
икемдіктерін қалыптастыру мүмкіндігін беретін, мектеп оқушыларының көркемдік білімге
байланысты мәселелерді шешудегі белсенділікті дамытуға септігін тигізетін, көркемдік
педагогикалық білімдерді өз бетінше оқу жолымен игеру қажеттігін қалыптастыруға
себепкер болатын, икемділіктерді жетілдіріп, оларды өз жұмыс тәжірбиесінде тиімді қолдану
мүмкіндігін беретін көркемдік білім педагогикасының және оның әдістемесінің
элементтеріне негізделуі тиіс.
Бұл міндеттерді іске асыру толығымен әдістемелік дайындық үрдісіне жүктеледі.
Дайындау әдістемесі дайындық үрдісі кезеңдер бойынша жүзеге асырылады.
Бірінші кезеңде қолөнер бұйымдарын жасауда оқушылардың іс-әрекеттің теориялық
негіздері, біліктілігі меңгеріліп, оның орындалуы барысында қажетті себеп-салдары
жасалынады.
Екінші кезеңде дайындау-әдістемелік іс-әрекет пен оны құраушы жобалау іс-
әрекеттерінің қалыптасуы басталады.
Үшінші кезенде біршама қалыпты интеграциялық білім туындайды, процессуалды-
әдістемелік және талдау іс-әрекеттері, теориялық білім, әрекет тәсілдер білімі, білік және
дағдыны меңгеруге жетеді.
Төртінші кезеңде барлық әдістемелік әрекеттер ешқандай жетекшіліксіз орындалатын
деңгейге жетеді. Оның дайындау әдістемесі-біліктілік проблемалары бойынша зерттеулер
болашақ технология пәні мұғалімдерінің педагогикалық дайындық үрдісін анықтауға
мүмкіндік береді.
Дайындау ұғымын түсіну педагогика ғылымының даму барысындағы әрбір кезеңде
әртүрлі бағыттарды қамтиды. Алғашқы кезеңде дайындаудағы жеке іс-әрекеттермен,
оқытудың техникалық құралдарымен байланысты қарастыруға көбірек көңіл бөлінсе, онан
кейінгі кезеңде оқытуға дайындау ұғымын оқытудың кезеңдерімен байланысты қарастыру
басым болады. Соңғы кезеңде әдістеме ұғымы педагогикалық үдерісті жобалау, жоспарлау,
ұйымдастыру және ұйымдастырылған оқу тәрбиелік іс шараларды талдау мәселелерімен
тығыз байланыста танылуда. Бұл факторлар дайындау әдістемесі ұғымын тану үдерісі
бірнеше бағыттарды қамтитындығын көрсетеді:
Оқушыларды бір іс әрекетке дайындау әдістемесі педагогика ғылымын құрайтын
дидактика саласына қатысты негізгі ілімдердің бірі. Әдістеме ілімі – оқыту әдістемесі,
тәрбие әдістемесі, жеке тұлғаны белгілі бір іс әрекетке дайындау әдістемесі
категорияларын біріктіреді.
Болашақ технология пәні мұғалімдерін қолөнерді оқытуға дайындау әдістемесі бір
қырынан алып қарағанда оқыту мен тәрбие жүйесін жоспарлау ретінде сипатталса екінші
жағынан алғанда ол белгілі бір іс әрекеті немесе әдістемелік іс - әрекеті орындау
кезеңдері мен бірізділігін жоспарлау қызметі ретінде танылады. Дайындау әдістемесі оқыту,
тәрбиелеу, жеке тұлғаны дамыту бағытындағы ұстаз бен шәкірттің белгілі бір мақсатқа жету
бағытындағы іс-әрекеттері нәтижесінің қандай болатындығын алдын-ала елестету ретінде
қабылданады.
