59
- Балалардың тыңдау зейінің қалыптастырып сөздерді дұрыс айтуға
дағдыландыру
- Балалардың сөздік қорын молайтып, оны дұрыс қолдана білуге үйрету.
- Балалардың ойын дамыту, дұрыс айту, дұрыс білу дағдысын қалыптастыру.
Тәрбиеші ойын әрекетін ұйымдастыруда өзі жетекші бола отырып,
балаларды ойнай отырып ойлануға бағыттайды,заттың атын немесе қасиетін есінде
сақтап
қалуға
жол
ашады,қиялын
дамытады.
Мысалы:«Аз,көп»,«Жақсы
жаман»,«Қыс,жаз»,«Жоқ,иә»,
«Он
саусақ»,«Моншақ»,«Мен
бастайын,сен
аяқта»,«Жалғастыр»,«Не артық?»,«Есіңде сақта» т.б.
Әр сабақ сайын тақырыпқа сай көрнекі құралдар, түрлі суреттер,
кестелер,үлестірмелі карточкалармен көркемдеп отырса, балалардың сөздік қоры
біршама толығады. Заман өзгерген сайын әдіс-тәсілдер көбейіп, жаңарып, толығып
отыр.
Көрнекілік әдісі – сабақ сайын жүргізілетін әдіс. Басқа тілді үйретуде ең
нәтижелі және жиі қолданылады. Балаларға түрлі суреттер мен заттарды,
ойыншықтарды көрсету арқылы сөздерді үйретуге болады. Көрнекілік тақырыпқа сай,
көзге тартымды яғни эстетикалық жағынан жақсы , әртүрлі түстен болуы керек .
Ы. Алтынсарин «Натуральды әдіс» туралы былай деген: «Балаға айтып
түсіндіргеннен гөрі, қолымен ұстап, көзімен көріп, мұрнымен иіскеп түсіндірген сабақ
ұғымды» деген.
Жемістер-көкөністер тақырыптарын қозғаса, баланы осы тақырыптарға сай
қазақ тілінде сөйлетіп үйрету оқыту үрдісін әлдеқайда жеңілдетеді. Мысалы, бала ата-
анасымен дүкенге барады, азық-түліктерді сатып алады, соның ішінде жемістер мен
көкөністерде бар, сол туралы орысша әңгімелеп береді. Ал мұғалім орыс тілінде айтып
берген әңгімесін қазақ тілінде айтып беруді сұрайды: Бала дүкеннен сатып алған
жемістердің, көкөністердің атауын қазақ тілінде еске түсіріп атап шығады.
Тіл үйретуде ең басты міндет - балалардың сөйлеу тілін жетілдіру. Балалар
тілдің грамматикасын білу арқылы бір - бірімен сөйлесуді,сұрақ қоюды үйренеді.
Диалогтың және монологтың жеке тұлға үшін атқаратын қызметтері бір арнаға
тоғысып жатады, баланың танымдық қабілетін, жалпы тәрбиелік деңгейінің дамуына
әсер етеді.Диалог пен монологтардың тіл үйренуші үшін маңызы өте зор.Күнделікті
бала өмірінде жиі қолданыста жүрген сөздерді пайдалана отырып сөйлесу тілді тез
меңгеруге мүмкіндік береді. Диалог пен монологтарды сурет бойынша, техникалық
құралдар және ойын элементтері арқылы құрастыруға болады.
Сонымен қатар, балалардың тілдерін дамыту үшін әр сабақта өлең – тақпақ,
жұмбақ, мақал – мәтел, жаңылтпаш, сергіту сәттерін жиі пайдаланамыз. Бірақ, соның
ішінде бала тәрбиесіне ерекше әсер ететін – бұл ертегілер әлемі. Ертегілер балаларды
білгір, батыл, ойшыл, еңбекқор, өнерпаз болуына ықпал етеді. Ертегілер немесе шағын
көріністер бойынша қойылым көрсету үшін алдымен жүйелі түрде дайындық
жұмыстарын түсіндіреміз. Содан кейін балалар өздеріне ұнаған кейіпкерлерін таңдап
алады. Сонда ғана әр балаға олардың сөздерін қайталатып, жатқа үйретеміз. Ал,
ертегіні сахналаған кезде балалар өздерінің қалаған кейіпкерлерінің сөзін жатқа айта
отырып, мінез – құлқын, іс – әрекетін көрсетуге тырысады. Ертегі арқылы баланы
адамгершілік қасиеттерге тәрбиелеуге болады.
Осы мақсат пен міндеттерді негізге ала отырып, өзге ұлт балаларына қазақ
тілін үйретуде тек қана жаңа сөздерді қайталау арқылы үйретпей, оларды ойындар мен
көрнекіліктер және сахналау әдістері арқылы үйреткен тиімді. Ойын мен көрнекілік-
балалардың тілді үйренуге деген сенімін оятады. Солардың арқасында балалар белсенді
жұмыс істер, бір-біріне жәрдем беріп, жұмыстарын мұқият тыңдап, өздерін және бір-
бірін бағалайды, ал мұғалім тек бағыттаушы болады.
60
«Білім –менің тілімде» деп ұлы аталарымыз айтпақшы білімді болғымыз келсе,
ең алдымен мемлекеттік тілімізді білуіміз қажет. Тілді қастерлеу, үйрену- әр
Қазақстандықтың парызы.
Әдебиеттер:
1.
«Біз мектепке барамыз»Мектепке дейінгі ересек жастағы балаларды
тәрбиелеу мен оқытуға арналған бағдарлама. – Астана 2009
2.
Жаттамақ: тақпақтар, өлеңдер. Құраст.Е.Өтетілеуов. – Алматы:Балауса,
1994
3.
«Зере бала». Мектепке дейінгі кіші жастағы балаларды тәрбиелеу мен
оқыту бағдарламасы. - Астана 2009
4.
«Ана тілі айбыным» Хрестоматия. Балабақша тәрбиешілері мен
әдіскерлерге арналған көмекші құрал. – Алматы 2009
«Развитие физических качеств у дошкольников
через настольный теннис»
Демченко С.С., инструктор по физической культуре
ГККП «Ясли-сад №29»г. Павлодар
То плавной линией, то вскачь,
А то вьюном уйдёт за сетку,
Упругий мяч, летучий мяч
Стучится в звонкую ракетку.
Ах, эта музыка игры!
Ах, эти росчерки подачи!
И необъятные миры
От поражения до удачи.
В общей cиcтеме вcеcтороннего развития человека, физичеcкое воcпитание
ребенка занимает важное меcто. Именно в дошкольном возраcте закладываютcя оcновы
здоровья, физичеcкого развития, формируютcя двигательные навыки, cоздаетcя
фундамент для развития физичеcких качеcтв. Дети дошкольного возраcта c
удовольcтвием занимаютcя физичеcкой культурой, и большой интереc вызывают у них
cпортивные игры.
Тенниc популярен во вcем мире. В нашей cтране им занимаютcя миллионы
людей. Благодаря игре в наcтольный тенниc укрепляетcя здоровье детей, развиваютcя
физичеcкие качеcтва: ловкоcть, быcтрота движений, быcтрота реакции, развитие
глазомера, координации движений.
Ключевой формой работы с детьми дошкольного возраста и ведущим видом
деятельности является игра. Приобщение к элементарным общепринятым нормам и
правилам взаимоотношения со сверстниками и взрослыми, воспитание ценностного
отношения собственному здоровью.
Применение спортивных игр и с мячом и ракеткой в физическом воспитании
дошкольника играет немаловажную роль в формировании скоростных и
координационных способностей. Также в играх с элементами настольного тенниса
совершенствуются
чувства
мышечных
усилий,
пространства,
времени,
совершенствуются функции различных анализаторов. Разнообразные движения
развивают потенциал мелкой и крупной моторики.
