111
қорғаудағы ерлік істері, өнердегі ұлттық мақтаныш ететін аты аңызға айналған
батырлардың еңбектерімен таныстырып, олар туралы жазылған көркем туындыларды
сабақта және сабақтан тыс уақытта пайдалану өте тиімді.
Патриоттық сезім – Отанға, туған өлкеңе, өскен ортаңа деген сүйіспеншілік. Өз
ұлтыңды құрмет тұту, туған тарихтан, ана тілден ажырамау, міне, бұл – ел ертеңі - жас
ұрпақтың бойына сіңіретін қағидаттар.Бала тәрбиесіне халқымыз аса зор көңіл бөлген.
Болашақта өзіне сенімді әрі білімді де тәрбиелі азамат қалыптасуы үшін балаларды
кішкене күнінен тек жақсылыққа тәрбиелеп, отансүйгіштік пен ұлтжандылыққа
баулуымыз керек.
«Отансыз адам болмас, ормансыз бұлбұл болмас» деген халық нақылы тегіннен
айтыла салмаған. Өйткені, Отан деген киелі ұғымды түсіну әр адамның туған жерінен,
өз еліне деген сүйіспеншілігінен бастау алады. Отансүйгіштік пен патриотизмдар бір-
бірімен егіз ұғымдар. Ұрпақ тәрбиесі қашаннан өз мәнін биік ұстайды. Сондықтан қай
заман,қай қоғамда болсын адамзат баласы жас ұрпақ тәрбиесіне зор мән берген .
Өркениет жолында алға ұмтылған ұлт, ең алдымен, келешек ұрпаққа оқу-білім және
тәрбие беру ісін дұрыс жолға қоюы тиіс. Ұлттың ғана емес, әр жанұяның бүгіні де,
болашағы да тәрбиелі ұрпаққа байланысты. Толық жетіліп қалыптасқан ұлттың сана -
қабілетінде, түсінік-талғамында, мінез-құлқында өзіне тән ерекшелік менталитеті
болатынын ғылым дәлелдеген.
Отансүйгіштік ұғымы жан-жақты. Мұнда басым орынды Отанға деген
сүйіспеншілік алады. «Отан»ұғымына өмір сүру жағдайы кіреді, атап кеткенде аумақ,
климат, табиғат, қоғамдық өмірдің ұйымдастырылуы, тіл және тұрмыс ерекшеліктері
деген ұғымдардан құралады. Патриот болу - өзін Отанның ажырамас бөлігі ретінде
сезіну. Осы күрделі сезім балалық шақта қоршаған орта әлеміне деген құндылығын
бағалау негіздерін қалау арқылы қалыптасады. Әр мектепке дейінгі мекемеде
отансүйгіштікке тәрбиелеу келесі бағыттарда жүзеге асырылады: рухани-адамгершілік,
әлеуметтік, эстетикалық, өлкетану, еңбек, интеллектуалдық, отбасылармен бірге жұмыс
істеу. Осы жұмысты жүзеге асыру үшін отансүйгіштікке тәрбиелеу бағдарламасы
шеңберінде жүйелі жұмысты тәрбиеші ата-аналармен бірге ұйымдастыруы қажет.
Осыған орай келесі міндеттер кешенін орындау керек: балаларды өз отбасын,
балабақшаны, көшені, қаланы сүюге, табиғатты аялауға тәрбиелеу; балаларды
мемлекеттік рәміздермен таныстыру (елтаңба, ту, әнұран); елінің, халқының,
қаласының жетістіктерін мақтан тұту, жауапкершілік сезімін дамыту; басқа ұлт
өкілдерін сайлау, олардың дәстүрлерін дәріптеу сезімін қалыптастыру; еңбекті
құрметтеуге тәрбиелеу; ұлттық қолөнер шеберлігін білуге қызығушылықты
қалыптастыру; адам құқықтары жөніндегі алғашқы білімдерін кеңейту; Қазақстанның
қалалары туралы білімдерін тереңдету. Азаматтықты тәрбиелеу оның кіші еліне деген
құрметтеуден басталады. Мектепке дейінгі жастағы бала отансүйгіштікке жолды
туыстарға, айналасына, балабақшаға, қаласына деген сезімдері арқылы бастайды.
Бүлдіршін өзін ел азаматы ретінде сезіну үшін айналасындағы жақсы үлгілерді көру
керек. Осыған орай балабақшадан бастап мемлекеттік рәміздерге, халықтық салт-
дәстүрлерге көзқарасы қалыптасады. Әрине осы мәселені шешуде халық ертегілері
өзінің орнын алады. Бүлдіршін ертегілердің кейіпкерлерін үлгі ретінде қабылдап, өз
жүрегінен өткізіп, эмоция арқылы сезімін білдіреді. Нәтижесінде олар өздерін
кейіпкерге ұқсатып, бүлдіршін жасынан бастап адамгершілікке, отансүйгіштікке,
әдептілікке бағытталып, балалар өздері жақсы қасиеттерге тартылады.
Сонымен, қорытындылай келе, Отанның гүлденуіне және оны қорғауға деген
патриоттық сезім адам жүрегінде өмір сүрген, өмір сүре бермек.
Бірақ патриоттық сезім
адамда өзінен өзі, не болмаса туа пайда болмайды. Ол ерте жастан адамға әсер ететін,
112
ұзақ мақсатты түрде бағытталған тәрбиенің қорытындысы. Патриотизм ортаның,
отбасындағы тәрбиенің, мектептің, мектепке дейінгі мекеменің және түрлі коғамдық
ой-пікірлердің әсер етуімен қалыптасады. Қазақ халқының өткені мен бүгінін таразыға
сала отырып, келешеғіне отаншылдық туын арқау еткен асқақ, жандары таза жас
ұрпақты тәрбиелеу мен қасиетті Отанның қадірін ұғындыру, ар, намыс, ождан сөздерін
ұлт, атамекен, халық сияқты киелі түсініктермен байланыстыру арқылы болашаққа
бағыт сілтеу әрбір педагогтің міндеті [4].
Әдебиеттер тізімі
1. Н.Ә.Назарбаев. Қазақстанның болашағы – қоғамның идеялық бірлігінде. Алматы, 1993, 32б.
2. Әл-Фараби. Әлеуметтік-этикалық трактаттар. Алматы, 1994, 499 б
3. Богданова О . С .Петрова И. В . Бастауыш кластағы тәрбие жұмысының методикасы А, Мектеп
1980 .
4. Меңжанова А. Қазақ тәлім тәрбиесі. Алматы, 1995, 563б
УДК165.24
РАЗВИТИЕ КОММУНИКАТИВНЫХ СПОСОБНОСТЕЙ МЛАДШИХ
ШКОЛЬНИКОВ НА УРОКАХ САМОПОЗНАНИЯ
Омарова Ф.Е.
(Студентка группы СПС-15)
Тлегенова К.Ж.
(
Кафедра ССП,СКГУ)
Главная задача новой модели образования – создание условий для развития и
самореализации личности каждого ребенка. На первый план выдвигаются личностно -
ориентированные технологии обучения и воспитания, и большое значение уделяется
организации
работы со всеми учащимися. Президент РК
Н. А. Назарбаев в своем
послании народу Казахстана «Рост благосостояния казахстанцев: повышение доходов и
качества» сказал: «Необходимо кардинально повысить качество образования. Основы
мышления, умственные и творческие способности, новые навыки формируются в
самом раннем детстве [1].
Акценты в образовании смещаются в сторону модели 4К:
развития креативности, критического мышления, коммуникабельности и умения
работать в команде».
В становлении личности ученика младшего школьного возраста
немаловажную роль играют коммуникативные способности, которые дают
возможность ребенку решать разного рода задачи, возникающие в процессе общения.
Но в настоящее время развитие коммуникативных способностей младших школьников
находится на низком уровне.
Развитие коммуникативных способностей заслуживают самого пристального
внимания.
Суть
предмета
«Самопознание»
заключается
во
всесторонней
педагогической поддержке ученика в процессе его личностного становления и
социализации. Стержень предмета – «Самопознание» – призвано стать своеобразным
компасом младшего школьника в современном мире. Коммуникативные способности
включают знание языка, способы взаимодействия с окружающими и удаленными
людьми и событиями, навыки работы в группе, владение различными социальными
ролями в коллективе. Ученик должен уметь представить себя, написать письмо, анкету,
заявление, автобиографию, задать вопрос, конструировать ответ, вести дискуссию и др.
Проблема
исследования заключается во включении заданий и упражнений по развитию
коммуникативных способностей учащихся четвертого класса на уроках Самопознания.
Что же такое коммуникативность? Коммуникативность — это процесс взаимодействия
