Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі м. Қозыбаев атындағы

73 
 
3) тренинги [3] 
На  сегодняшний  день  не  существует  методики,  с  помощью  которой  может 
всецело  измерить  уровень  толерантного  отношения  к  детям  с  ограниченными 
возможностями.  По  этой  причине,  с  целью  изучения  особенностей  толерантности  к 
детям  с  особыми  образовательными  потребностями  у  студентов  педагогических 
специальностей  мы  применили  экспресс-опросник  «Индекс  толерантности» 
(Г.У.Солдатова, О.А.Кравцова, О.Е.Хухлаев, Л.А.Шайгерова). 
Нами  была  выбрана  эта  методика,  потому  что,  она  позволяет  выделить  3 
уровня  общей  толерантности  респондентов:  «низкий»,  «средний»  и  «высокий».  Из 
всей выборки испытуемых  групп образования,  принимавших  участие в исследовании, 
для  студентов  в  большей  степени  характерен  средний  индекс  толерантности  (26 
человек,  что  составляет  86,60%).  Для  таких  студентов  характерно  сочетание  как 
толерантных,  так  и  интолерантных  черт.  Наименьшее  количество  студентов  из  всей 
выборки  респондентов  обладает  низким  индексом  толерантности  (3  человека,  что 
составляет  10%).  Такие  результаты  свидетельствуют  о  высоком  уровни 
интолерантности испытуемых и наличии у них выраженных интолерантных установок 
по  отношению  к  окружающему  миру  и  людям.  Они  не  готовы  и  не  желают 
взаимодействовать  с  людьми,  относящихся  к  другим  социальным  группам.Высокий 
уровень  (индекс)  толерантности  присущ  лишь  одному  респонденту  (3,30%).  Данный 
респондент  обладает  выраженными  чертами  толерантной  личности,  такими  как 
снисходительность,  терпение,  доброжелательность  и  т.д.  На  наш  взгляд,  не  менее 
важной  проблемой  является  выявление  возможностей  учебно-воспитательного 
процесса  гуманитарных  дисциплин  и  их  влияния  на  формирование  толерантности  у 
студентов.  Очевидно,  что  целенаправленное  внедрение  принципов  толерантности  в 
обучение  гуманитарным  дисциплинам  окажет  благотворное  влияние  на  скорейший 
процесс внедрения в сознание студентов основ терпимого отношения к людям.  
Еще  одной  проблемой  является  неиспользованный  потенциал  досуговой 
деятельности  (студенческая  самодеятельность,  волонтерское  движение  и  др.)  как 
одного  из  благоприятных  условий  формирования  толерантности.  Как  известно, 
досуговая  среда  является  благотворной  для  неформального,  добровольного  взаимного 
общения,  принятия  людей  друг  другом,  несмотря  на  их  расовые,  культурные, 
религиозные  и  другие  различия.  Досуговая  стратегия,  на  наш  взгляд,  должна 
распространять  позитивный  подход  к  идее  привития  молодежи  поликультурного 
государства  открытых  и  уважительных  отношений  к  другим  людям,  понимания 
возможности многовариантного человеческого бытия в разнообразных, отличных друг 
от  друга  культурных,  религиозных  и  социальных  сферах,  способствовать  созданию 
благоприятного  культурного,  межэтнического  взаимопонимания,  в  котором  каждый 
человек, независимо от своей принадлежности, чувствует себя комфортно, защищенно 
и способен к открытому взаимодействию с миром. 
                                                           Литература. 
1. 
Декларация  о  правах  инвалидов  //  Международные  акты  о  правах  человека.  Сборник 
документов. М: Известия,– 2010 года. – С. 45-48 
2. 
Солдатова  Г.  У.  Практическая  психология  толерантности,  или  как  сделать  так,  чтобы 
зазвучали лучшие струны человеческой души // Век толерантности. – 2013. – № 6. – C. 58-64 
3. 
Резникова  И.Б.  Формирование  этнической  толерантности  у  студентов  ВУЗов  в  условиях 
многонационального региона: монография. Владикавказ, 2007. 158 с.  
4. 
Бардиер,  Г.Л.  Социальная  психология  толерантности  :автореф.  дис.  …  д-ра  психол.  наук: 
19.00.14 / Г.Л. Бардиер. – СПб, –2009. – 45 с. 
5. 
Иванова  Н.Л.  Социальная  идентичность  и  толерантность:  поиск  причин  интолерантного 
поведения 
у 
воспитанников 
детских 
домов 
/ 
Н.Л. 
Иванова, 
Ю.Н. 
Фролова 
-
http://psyperm.narod.ru/S81.htm
. 

74 
 
 
УДК 37.013.42
 
 
ЖАСТАРДЫҢ ИНТЕРНЕТКЕ ТӘУЕЛДІЛІГІ 
 
Зине Д.Қ., Сахит Н.Т. 
(«Әлеуметтік педагогика және өзін-өзі тану» мамандығының 2 курс студенттері) 
А.Б. Бекмурзина 
                             ( «Арнайы және әлеуметтік педагогика» кафедрасының) 
. 
Қазіргі  таңда  «ғаламторға  тәуелділік»  әлемдегі  ең  басты  мәселелердің  біріне 
айналып  отыр.  Ғаламторға тәуелділік-аддикцияның бір  түрі  "offline"  режимде  отырып 
ғаламторды  пайдалануға  деген  құлшыныс,немесе"online"  режимде  ғаламтордан  шыға 
алмай  қалу  қабілеті.Интернетке  тәуелділік-нашақорлық  дертімен  тең  жасыратыны 
жоқ,бүгінгі  күні  бесіктен  белі  жаңа  шыққан  баланың  компьютерден,ұялы  телефоннан 
ойын  ойнап  отырғаны  қалыпты  жағдайға  айналған.Тіпті  екі-үш  жасар  баланың 
компьютерді 
меңгергенін 
айтып 
мақтанамыз.Ал 
оның 
зияны 
жайлы 
ойламаймыз.Мамандар  «компьютерге  телміріп,  уақытының  басым  бөлігін  виртуалды 
әлемде  өткізу  бала  денсаулығына  қауіп  төндіріп  қана  қоймай,оның  психологиялық 
құбыжыққа  айналуына  ықпал  етеді.Компьютерлік  тәуелділікке,психологиялық 
күйзеліске ұшыратады»-дейді. Интернет адамның соңғы жылдардағы ең маңызды өнер 
табыстарының бірі болып табылады және ол бүкіл әлемге тарады және "жеңіп алды",ол 
біздің  өмірімізді  сәл  қызықты  және  оңайға  айналдырды.Біз  күн  сайын  Интернетте 
жұмыс 
істейміз, 
достарымызбен 
сөйлесеміз,видео 
көреміз,музыка 
тыңдаймыз,ақпараттар  іздейміз,  ойындарда  ойнаймыз,сатып  алуды  жасаймыз  және 
тағы да басқа көптеген іспен шұғылданамыз. 
   Интернет  тәуелділікке  бейім  адамдар  Интернетке  аддекватты  қарайтын 
адамдардан ерекшеленетіні анық нәрсе.Интернет тәуелділік белгілерінің пайда болуын 
анықтауға  зерттеулер  жүргізілуде.Ата-ана  Интернеттегі  ойыннан  біраз  уақытқа  көңіл 
бөлуді  сұрау  кезінде,жеткіншек  оны  істеуге  айқын  қарсылығын  білдіреді.Баланы 
компьютерден  алып  тастаудың  өзінде  де  ол  өте  қозулы  күйде  болады.Компьютердегі 
программаларды  жаңарту  және  жаңа  ойындар  сатып  алу  үшін  бала  көп  қаражат 
жұмсайды.Жеткіншек  үй  жұмысы,  міндеттері,сабақ  жайлы  ұмытады.Қоректену  және 
ұйқы  графигі  толық  бұзылады,бала  өз  денсаулығын  сақтамайды.Өзін  үнемі  сергектік 
күйде  сақтау  мақсатында  жеткіншек  кофе  және  психостимуляторларды  көп 
пайдаланады.Компьютер  алдында  көп  қоректенеді.  Компьютер  алдында  ойнау  немесе 
жұмыс істеу барысында бала эмоционалды көтеріліс сезеді.  Ең алғаш рет "ғаламторға 
тәуелділік" терминін  психолог Айвен  Голдберг ғылымға  енгізген  болатын.Оның 
ұсынған  теориялары  психикалық  стандартқа  сәйкес  келмесе  де,  ғаламторға  деген 
тәуелділікті  Голдберг  психоактивті  заттарды  шектен  тыс  қолдану  деп  суреттеген. 
Голдберг ғаламтордың әкелер зияндарын былайша жіктеген: 
1.Ғаламторды қолдану адамды стрессқа түсіреді немесе дистресс; 
2.Ғаламторды  қолдану  адамның  физикалық  күйіне,  жүйке  жүйесіне,жеке 
өміріне, экономикалық және әлеуметтік жағдайына кері әсерін тигіздеді; 
    1994  жылы  психолог  Кимберли  Янг  ғаламтор  тәуелділігі  жөнінде  тест-
сауалнама  жүргізіп,500  жауап  алған  болатын.Жауап  бергендердің  көбі  тәуелді 
екендерін  мойындады.  Нәтижесінде,бұл  жүйке  ауруының  таралуы,потологиялық 
құмарлықпен тең болып шықты, ғаламтор қолданушыларының 4-5 пайызын құрады.Әр 
түрлі зерттеулердің нәтижесіне сүйенсек,қазіргі кезде ғаламтор қолданушыларының 10