ӨЗІН-ӨЗІ БАҒАЛАУ 1 «БАЛАНЫ ЕРТЕ БАЛАЛЫҚ ШАҚТА ДАМЫТУ» (I-тарау КІРІСПЕ)

19 

 

ӨЗІН-ӨЗІ БАҒАЛАУ 1 «БАЛАНЫ ЕРТЕ БАЛАЛЫҚ ШАҚТА ДАМЫТУ» (I-тарау КІРІСПЕ) 

  

1.  Қай жас аралығы ерте балалық шақ кезеңіне жатады:  

a)  0-5 жас 

b)  3-6 жас 

c)  0-8 жас 

2.  Мидың мейлінше оңтайлы дамуы және жұмыс істеуі үшін адам өміріндегі қай жас аралығы ең 

маңызды болып табылады?  

a)  Әйел жүкті болғаннан бастап, бала үш жасқа толғанға дейін  

b)  3-6 жас  

c)  Кіші мектеп жасы 

d)  Орта мектеп жасы 

3.  Туылғаннан бастап, үш жасқа дейін баланың миы өсуі және дамуы үшін не қажет?  

a)  Жақсы тамақтану 

b)  Денсаулыққа дұрыс күтім жасау  

c)  Күтім көрсететін негізгі тұлғаға берік бауыр басу  

d)  Ынталандырушы орта 

e)  Жоғарыда аталғанның барлығы 

4.  Балаларға  өмірін  үздік  мүмкіндіктермен  бастауын  қамтамасыз  ету  үшін  отбасыларға  қолдау 

көрсету қызметтеріне инвестиция салу:  

a) мемлекеттің міндеті емес  

b) мемлекет өз азаматтарының аман-саулығы үшін жүзеге асыра алатын ең жақсы 

инвестиция  

c) елдердің көпшілігінде жол бергісіз астамшылық  

5.  Дұрыс немесе бұрыс: ОШЕ/ТМЛ аймағындағы балалардың 20%-дан астамына толық даму 

әлеуетіне жете алмау қаупі төніп тұр.  

6.  Ерте балалық шақ:  

a) Өте шапшаң өсу және даму кезеңі  

b) Пәктік кезеңі 

c) Стресс және ширығу кезеңі  

 

20 

 

 ӨЗІН-ӨЗІ БАҒАЛАУ 2  

«ЕРТЕ БАЛАЛЫҚ ШАҚ - ШЕКСІЗ МҮМКІНДІКТЕР УАҚЫТЫ» (ІІ-тарау) 

 

1.  Анаға алдымен емізу, ал кейін емузіге қосымша ретінде құнарлы заттарға бай қатты тағамдар 

енгізуді бастауға кеңес берілетін баланың жасы, кем дегенде:  

a)  1-апталығында 

b)  3-4-айлығында 

c)  6-айлығында 

d)  12-айлығында 

2.  Балаға жақсы тамақтануды және тиісінше медициналық қызмет көрсетілуін қамтамасыз ету 

үшін ата-аналарға/ерте балалық шақта күтім көрсетішулерге не туралы айту керек?  

a)  Баланың темір және А дәрумені сияқты құнарлық заттарды жеткілікті түрінде алуын 

қалай қамтамасыз ету керек   

b)  Қаназдықты, паразиттердің және құрттардың еніп кетуін қалай болдырмауға болады  

c)  Ұлтты иммунизация жоспары шеңберінде баланың барлық екпелерді алу қажет екені 

туралы  

d)  Балалар арасында кең таралған аурулардың қалай алдын алуға және/немесе емдеуге 

болады  

e)  Жоғарыда аталғандардың барлығы  

 

3.  Балалар оқи-үйрене алуы үшін тәрбиелеушілер тарапынан балаларға қатысты нені 

қамтамасыз етуі қажет?  

a)  Құрылымдау және тәртіпке салу  

b)  Бауыр басу, көңіл бөлу, елгезектік және ынталандыру   

c)  Компьютерлік ойындар  

d)  Жұмыс жоспарлары 

4.  Дұрыс немесе бұрыс: ата-аналар/ерте балалық шақта күтім көрсетішулер нәрестелермен 

сөйлесуі, оларға ән салып беруі және кітап оқып беруі керек. 

5.  Туылғаннан бастап, үш жасқа дейінгі ойындар балалардың қай салаларда дамуына септеседі?  

a)  Әлеуметтік біліктілік 

b)  Интеллект (ақыл-парасат) 

c)  Тіл дамуы 

d)  Жасампаздық  

e)  Өмірлік дағдылар 

f)  Жоғарыда аталғандардың ешқайсысы  

g)  Жоғарыда аталғандардың барлығы  

 

21 

 

ӨЗІН-ӨЗІ БАҒАЛАУ 3 

«

МИ ДАМУЫ» (ІІІ-тарауға) 

1.  Жаңа туылған нәрестенің миы ересек адамның миының көлемінің қанша пайызын құрайды

? 

a)  10% 

b)  25% 

c)  50% 

d)  100% 

2. 

Келесі зат есімдердің анықтамаларын табыңыз: 

1.Нейрондар 

a)  Нейрондар арасындағы байланыстар 

2. Дендриттер 

b)  Белгілер синапстар бойымен қалай 

жіберілетіні  

3. Синапсис 

c)  Жүйке жасушалары  

4. Нейротрансмиттерлер  

d)  Дендриттер арасындағы кеңістіктер 

  

3.  Дұрыс немесе бұрыс: Ми тізбектері пайдаланылмағанда, олар белгілерді әлдеқайда тезірек 

бере алады.  

 

4. 

 

Біз неліктен бала «тәжірибе жинауды күтетін» болып туылады дейміз? 

a)  Балалар жылуға мұқтаж 

b)  Олар адамдардың бет-жүзіне қызығу қабілетімен туылады  

c)  Олар сөзсіз тілдесуді бастайды  

d)  b және c 

 

 

5.  Үш жасар баланың миы ересек адамның миының салмағының қанша пайызын құрайды? 

a)  30% 

b)  50% 

c)  80% 

d)  100% 

 

6.  Ми дамуының «аса маңызды кезеңдері» – бұл: 

a)  Ата-аналар/күтім көрсетушілер нәрестелерінің жанында үнсіз отыруы тиіс кезең 

b)  Ата-аналар/күтім көрсетушілер балаларға әліпби үйретуі тиіс кезең  

c)  Ми дамуы үшін белгілі бір жолдармен ынталандырылуы тиіс кезең  

7.  Баланың тіл тереңдігін және дыбыстарын түсіну қабілетін дамуы үшін аса маңызды кезең:  

22 

 

a)  Өмірінің алғашқы 3 айы  

b)  Бір жастан кейін  

c)  Үш жастан кейін 

 

8.  Тілдік дағдыларды дамыту үшін аса маңызды болып табылатын жас шамасы қандай?  

a)  Туылғаннан бастап, үш айға дейін  

b)  Туылғаннан бастап, үш жасқа дейін 

c)  Үш жастан алты жасқа дейін 

9.  Дұрыс немесе бұрыс: 3 жасында сөздік қоры бай балалар мектеп жақсырақ оқиды. 

10. 

 

Келесі факторлардң қайсысы балаларға улы стресс қаупі төнуін арттыра алады?  

a)  Балалардың физикалық және психологиялық қатыгездікке шалдыққыштығы  

b)  Балалардың үйде немесе айналасында озбыр мінез-құлық көрсетілуін көруі  

c)  Балаларға мүлдем қамқорлық көрсетілмеуі 

d)  Анасы немесе әкесі психикалық сырқатқа шалдыққан отбасында тәрбиелену  

e)  Жоғарыда аталғандардың барлығы.  

 

11. 

 

Дұрыс немесе бұрыс: Улы стресс балалардың дамуына әсер ете алады.  

 

12. 

 

Кіші жастағы балаларда ұнамды стресс:  

a)  Бейтаныс адамдарды кездестіргенде орын алады 

b)  Фрустрация сезінгенде орын алады 

c)  Оларды ұрғанда орын алады 

d)  a және b 

13. Нәрестенің жетіліп келе жатқан миында қажетті байланыстар қалыптастырудан гөрі, ересек 

адамның миындағы байланыстарды өзгерту оңайырақ және тиімдірек, себебі, ересектер түрлі 

оқу-үйрену стратегияларын көптеп меңгеріп алған.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

23 

 

ӨЗІН-ӨЗІ БАҒАЛАУ 4 

«

ЕРТЕ БАЛАЛЫҚ ШАҚТАН ДАМУ – ӘР БАЛАНЫҢ ҚҰҚЫҒЫ» (VI-тарауға) 

 

1.  Қосымша қолдауды қажет етіп қалуы мүмкін балаларға және отбасыларға жататындар:  

a.  Кедей отбасынан шыққан балалар 

b.  Дамуында бөгелістері бар балалар 

c.  Ауылдық жерлерде және/немесе шалғай аудандарда тұратын балалар  

d.  Маргинал топтардан немесе этникалық азшылық топтарынан шыққан балалар  

e.  Жоғарыда аталғандардың барлығы  

 

2.  Кіші жастағы балалар миының дамуына септесетін жағдайда өсе алуына қандай мемлекеттік 

инвестициялар септеседі?  

a.  Нәрестелерге фонетика үйрету  

b.  Денсаулық сақтау, балаларды және отбасыларды оқыту-үйрету, әлеуметтік 

қамсыздандыру және қорғау   

c.  Тамақтандыру бағдарламалары 

d.  Елгезек және қамқор ата-ана, қауіпсіз және ынталандырушы орта  

e.  «а» нұсқасынан басқасының барлығы  

 

 

3.  Дұрыс немесе бұрыс: Патронаж қызметкерлері ата-аналарға әлденені дұрыс істемегінін 

түсіндіру арқылы бала дамуындағы кемшіліктерді азайтуға көмектесе алады.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

24 

 

ҚОСЫМША РЕСУРСТАР  

ІІ-тарауға НЕЛІКТЕН ЕРТЕ БАЛАЛЫҚ ШАҚ – ШЕКСІЗ МҮМКІНДІКТЕР УАҚЫТЫ?  

•  Кіші жастағы балаларды ерте балалық шақта дамыту энциклопедиясы   

Балалардың ЕРТЕ БАЛАЛЫҚ ШАҚТАН ДАМУ маңыздылығы  

http://www.child-encyclopedia.com/importance-early-childhood-development/complete-

topic

 

•  Гарвард университеті жанындағы Баланы дамыту орталығы (CDC/Гарвард)  

InBrief: The Science of Early Childhood Development (Ерте балалық шақта дамыту ғылымы)  

https://www.youtube.com/watch?v=WO-CB2nsqTA

 

•  InBrief:  The  Foundations  of  Lifelong  Health  (Бүкіл  өмір  бойғы  денсаулықты  сақтау 

негіздері) 

https://www.youtube.com/watch?v=o_mCNW4kb6M

 

ДАМУ КЕЗЕҢДЕРІ 

• 

2 ай (http://www.cdc.gov/ncbddd/actearly/milestones/milestones-2mo.html) 

 

• 

4 ай (http://www.cdc.gov/ncbddd/actearly/milestones/milestones-4mo.html) 

 

• 

6 ай (http://www.cdc.gov/ncbddd/actearly/milestones/milestones-6mo.html) 

 

• 

9 ай (http://www.cdc.gov/ncbddd/actearly/milestones/milestones-9mo.html) 

 

• 

1 жас (http://www.cdc.gov/ncbddd/actearly/milestones/milestones-1yr.html) 

 

• 

18 ай (http://www.cdc.gov/ncbddd/actearly/milestones/milestones-18mo.html) 

 

• 

2 жас (http://www.cdc.gov/ncbddd/actearly/milestones/milestones-2yr.html) 

 

• 

3 жас (http://www.cdc.gov/ncbddd/actearly/milestones/milestones-3yr.html) 

 

• 

4 жас (http://www.cdc.gov/ncbddd/actearly/milestones/milestones-4yr.html) 

 

• 

5 жас (http://www.cdc.gov/ncbddd/actearly/milestones/milestones-5yr.html) 

 

• 

Даму кеезңдерін тексеру тізімін жүктеп алу 

(http://www.cdc.gov/ncbddd/actearly/pdf/checklists/all_checklists.pdf) 

 

    ҚАНДАЙ ФАКТОРЛАР БАЛАНЫҢ ЕРТЕ БАЛАЛЫҚ ШАҚТАН ДАМУЫНА ӘСЕР ЕТЕДІ  

•  The  Science  of  Early  Childhood  Development  (The  Science  of  ECD)  [Ерте  балалық  шақта 

дамыту ғылымы (ЕБШДҒ)]  

Ерте балалық шақта дамыту ғылымы (ЕБШДҒ) ерте балалық шақтың бүкіл өмір бойғы 

денсаулыққа  және  аман-саулыққа  терең  әсер  ететіні  туралы  қосымша  ақпарат  алуға 

қызығушылық  білдірген  барлық  тараптарға  заманауи  зерттеулерді  қолжетімде  етуге 

арналған білім жұмылдыру бойынша бастама болып табылады.  

•  Бейнебаян: Long Reach for Early Childhood [Ерте балалық шақтың алысқа апарар жолы] 

http://www.scienceofecd.com/pages/the-long-reach-of-early-childhood

 

•  Мен қалай үйренемін – баланың даму кезеңдері 

https://www.youtube.com/watch?v=7hn0O_L6lfI

  

ІІІ-тарауға ӨМІРДІҢ АЛҒАШҚЫ ҮШ ЖЫЛЫНДА МИ ӨТЕ ШАПШАҢ ДАМИДЫ  

25 

 

Келесі бейнесюжеттерді қараңыздар 

•  1-

ші

 негізгі тұжырымдама – Тәжірибе ми сәулетін салады  

https://www.youtube.com/watch?v=VNNsN9IJkws 

 

•  2

-ші

 негізгі тұжырымдама – Баламен өзара әрекеттему ми тізбектеріндегі байланыстарды 

қалыптастырады   

https://www.youtube.com/watch?v=m_5u8-QSh6A 

 

•  3

-ші 

негізгі тұжырымдама – Улы стресс дұрыс дамуды бұзады   

https://www.youtube.com/watch?v=rVwFkcOZHJw 

 

•  Ми-қаһарман 

https://www.youtube.com/watch?v=s31HdBeBgg4

 

 

СТРЕСС ӘСЕРІ 

•  Гарвард университеті жанындағы Баланы дамыту орталығы (CDC/Гарвард)  

http://developingchild.harvard.edu  

 

•  Кіші жастағы балаларды ерте балалық шақта дамыту энциклопедиясы  

Ми дамуы туралы ақпараттық парақшалар: 

http://www.child-encyclopedia.com/sites/default/files/docs/coups-oeil/eyes-on-brain-

development-in-children-structure.pdf

 

http://www.child-encyclopedia.com/sites/default/files/docs/coups-oeil/eyes-on-brain-

development-in-children-stimulation.pdf 

 

•  Өзгермелі ми - 

http://changingbrains.org/

 

Орегон  штаты  Университетінің жанындағы Ми  дамуы  зертханасы  ми  икемділігі,  қиял, 

көру  қабілеті,  тірек-қимыл  аппараты,  зейін,  тіл,  кітап  оқу,  математика,  музыка, 

эмоциялар және оқу-үйрену туралы тегін бейнебаяндар сериясын ұсынады.  

 

• 

Балаларды ерте балалық шақта дамыту маңыздылығы -

 

Брукингс

 Институты  

https://www.youtube.com/watch?v=7qmkxytBeDs

  

Кіші жастағы балаларды дамыту (КЖБД) әйел жүкті болғаннан бастап, баланың 

бастауыш мектепке барғанға дейінгі кезеңді қамтиды және оның аясына физикалық 

аман-саулық, сонымен қатар, танымдық, тілдік және әлеуметтік-эмоциялық даму 

кіреді. КЖБД-ға инвестиция салу - бақыттырақ балалар, тең құқылы қоғам кепілі, әрі 

болашақта көп шығын шығудың алдын алады. 

VI-тарауға ЕРТЕ БАЛАЛЫҚ ШАҚТАН ДАМУ – ӘР БАЛАНЫҢ ҚҰҚЫҒЫ  

26 

 

• 

Human rights for children and women: How UNICEF helps make them a reality UNICEF, 1999 

[Права человека для женщин и детей: Как ЮНИСЕФ помогает сделать их реальностью, 

ЮНИСЕФ, 1999]

, құжатты келесі сілтеме арқылы көріп шығуға болады:  

http://www.unicef.org/publications/files/pub_humanrights_children_en.pdf 

 

• 

Bernard  van  Leer  &  UNICEF  (2006

).  [Бернард  ван  Лее  Қоры  және  ЮНИСЕФ  (2006).]  №7 

Жалпы  тәртіптегі  ескертуге  түсіндірме:  "Баланың  құқықтарын  ерте  балалық  шақта 

жүзеге асыру". Нидерланды: BvLF  

http://www.unicef.org/earlychildhood/files/Guide_to_GC7.pdf 

 

БҰҰ Бала құқықтары туралы конвенциясы 18 жасқа дейінгі барлық балаларға қатысты 

қолданылады,  алайда,  оны  жүзеге  асыру  сөз  кіші  жастағы  балалар  туралы  болғанда 

ерекше қиындықтар тудырады. Бұл кітап балалардың құқықтарын ерте балалық шақта 

жүзеге асыру бойынша нұсқаулық болып табылады. Ол БҰҰ Бала құқықтары комитетінің 

№7 Жалпы тәртіптегі ескертуіне негізделген. 

•  Негізгі ақпарат – Біріккен Ұлттар Ұйымының баланың демалуға, бос уақытын өткізуге, 

ойнауға,  ойын-сауық  шараларына,  мәдени  өмірге  және  өнермен  айналысуға  құқығы 

туралы  №17  Жалпы  тәртіптегі  ескертуі  (31-бап),  құжатты  келесі  сілтеме  арқылы  көріп 

шығуға болады:  

http://www.ipausa.org/pdf/IPASummaryofUNGCarticle31_FINAL .pdf

  

 

І-МОДУЛЬДІҢ БАРЛЫҚ ТАРАУЛАРЫ БОЙЫНША ҚОСЫМША РЕСУРСТАР  

КЖБД  саласындағы  заманауи  тақырыптар  туралы  есептер,  мақалалар,  веб-сайттар  және 

бейнематериалдар түрінде онлайн материалдар және ресурстар ұсынылған бірқатар веб-сайттар бар. 

Біз сіздерге келесілерін көріп шығуға кеңес береміз: 

•  Кіші жастағы балаларды дамытудың озық тәжірибесі орталығы (CEECD)  

http://www.excellence-earlychildhood.ca 

 

Канадада  негізі  қаланған  осы  орталықтың  жұмысы  кіші  жастағы  балаларды  анасы  жүкті 

болғаннан бастап, бала бес жасқа толғанға дейін дамуы туралы білімімізді орталық жариялаған 

Кіші жастағы балаларды ЕРТЕ БАЛАЛЫҚ ШАҚТАН ДАМУты энциклопедиясы арқылы жетілдіруге 

бағытталған. 

www.child-encyclopedia.com 

 

www.enfant-encyclopedie.com 

 

www.enciclopedia-crianca.com 

 

www.enciclopedia-infantes.com  

 

•  Ми дамуы туралы ақпараттық парақшалар: 

http://www.child-encyclopedia.com/sites/default/files/docs/coups-oeil/eyes-on-brain-

development-in-children-structure.pdf 

 

http://www.child-encyclopedia.com/sites/default/files/docs/coups-oeil/eyes-on-brain-

development-in-children-stimulation.pdf  

 

•  Гарвард университеті жанындағы Баланы дамыту орталығы (CDC/Гарвард) 

27 

 

http://developingchild.harvard.edu 

 

Бұл – ерте балалық шақ ғылымы, араласу шараларын түсіну, инновациялар, әлемдегі 

балалардың даму мәселелері және ұзақмерзімді денсаулық негіздері туралы керемет ресурс. 

Орталық мамандар ерте балалық шақ ғылымы туралы не білетіні және қоғам осы салада не 

түсінетіні және не істейтінін арасындағы алшақтықты жоюға бағытталған медиа-өнімдердің 

кең ауқымын ұсынады. 

БИБЛИОГРАФИЯ 

•  Engle  PL,  Black  MM,  Behrman  JR,  et  al,  for  the  International  Child  Development  Steering 

Group (2007). Strategies to avoid the loss of developmental potential in more than 200 million 

children in the developing world. Lancet; 369:229–42. 

•  Grantham-McGregor  S.M.,  Cheung  Y.B.,  Cueto S.,  Glewwe  P.,  Richter  L.,  Strupp  B.  (2007). 

Developmental potential in the first 5 years for children in developing countries.Lancet, 369: 

60–70. 

•  Hart, B., & Risley, T.R. (1995). Meaningful differences in the everyday experience of young 

American children. Baltimore: Brookes Publishing. 

•  National Scientific Council on the Developing Child [NSCDC] (2004). Young children develop in 

an 

environment 

of 

relationships. 

Working 

Paper 

Nº 

1. 

Retrieved 

from 

http://www.developingchild.net

 

•  UNICEF (2011). Early Childhood Development. What Parliamentarians Need to Know and Do. 

UNICEF  Regional  Office  for  the  Central  and  Eastern  Europe  and  the  Commonwealth  of 

Independent States: Geneva. 

•  (2013) Keeping Our Promise to Children: An agenda for action. Geneva: UNICEF 

•  UNICEF, WHO, UNESCO, UNFPA, UNDP, UNAIDS, WFP and the World Bank (2010). Facts for 

Life. Fourth Edition. New York: UNICEF. 

INBRIEF СЕРИЯСЫ 

INBRIEF сериясында кіші жастағы балаларды дамыту ғылымы және ерте балалық шаққа қатысты 

бағдарламаларды бағалау бойынга соңғы ғылыми зерттеулердің және таныстырылымдардың 

қысқаша түйіндемесі қамтылған. Парақшаның екі жағында да ақпарат ұсынылған осы бір беттік 

түйіндемелер қосымша  

бейнематериалдар сериясы 

түрінде де қолжетімді.   

•  InBrief: The Science of Early Childhood Development (Ерте балалық шақта дамыту ғылымы)  

https://www.youtube.com/watch?v=WO-CB2nsqTA

 

•  InBrief: The Foundations of Lifelong Health (Бүкіл өмір бойы денсаулықты сақтау негіздері) 

https://www.youtube.com/watch?v=o_mCNW4kb6M

 

•  InBrief: Балалардың дамуына қолайсыз факторлардың тигізетін әсері  

https://www.youtube.com/watch?v=chhQc0HShCo

 

• 

InBrief: Қараусыздық туралы ғылым 

 

https://www.youtube.com/watch?v=bF3j5UVCSCA

 

• 

InBrief: Орындаушы Функция: Өмірлік және оқу-үйрену дағдылары 

 

https://www.youtube.com/watch?v=efCq_vHUMqs

 

28 

 

•  Балалардың нәтижелерін жақсарту үшін ересектердің әлеуетін арттыру: өзгеріс теориясы  

https://www.youtube.com/watch?v=urU-a_FsS5Y

 

• 

Баланы дамыту жөніндегі ұлттық ғылыми кеңес.

 

2007 The timing and quality of early experiences combine to shape brain architecture. Cambridge, 

MA: National Scientific Council on the Developing Child, Working Paper No. 5. [2007 Ерте балалық 

шақта тәжірибе жинау уақыты мен сапасы бірлесе отырып ми құрылымын қалыптастырады. 

Кембридж, Массачусетс: Баланы дамыту жөніндегі ұлттық ғылыми кеңес, жұмыс құжаты № 

5.] 

 

http://developingchild.harvard.edu/library/reports_and_working_papers/wp5 

 

Осы баяндамада ми дамуы үшін аса маңызды кезеңдердің маңыздылығын түсінудегі соңғы 

ғылыми жетістіктер және жасалған қорытындының саясатқа қатысты салдары қысқа, әрі 

қарапайым тілмен жинақталған. 

•  Өзгермелі ми - 

http://changingbrains.org/

 

Орегон штаты Университеті жанындағы Ми дамуы зертханасы ғалым емес адамдарға 

арналған ғылыми бағдарламаны ұсынады, ата-аналарға, педагогтарға және саясаткерлерге 

арналған ғылыми мәліметтерге негізделген ақпарат және сарамандық ұсынымдар туралы 

баяндайды. Ми икемділігі, қиял, көру қабілеті, тірек-қимыл аппараты, зейін, тіл, ктіап оқу, 

математика, музыка, эмоциялар және оқу-үйрену туралы тегін бейнебаяндар сериясы бар.  

•  Бернард ван Леер Қоры - 

http://www.bernardvanleer.org/

  

Oates, J., Karmiloff-Smith, A. Johnson, M.H. Eds. 2012. Developing Brains. Early Childhood in Focus  

http://www.bernardvanleer.org/Developing-Brains 

 

Бұл жарияланымның мақсаты балаларға ерте балалық шағында қатты әсер ететін физикалық 

және әлеуметтік ортаға баса көңіл аудара отырып, бала неврологиясы және дамуы бойынша 

ең маңызды зерттеу бағыттарына шолу жасауды ұсынады. 

•  CRIN (Бала құқықтары жөніндегі халықаралық желі) - 

http://www.crin.org

 

CRIN - бала құқықтары жөніндегі халықаралық желі. Желі адвокациялық науқандар жүргізеді, 

балалардың құқықтарын қорғау коалицияларына жетекшілік етеді және қолданыстағы ада 

құқықтарын сақтау тетіктерін баршаға қолжетімді етуге тырысады. Сайт бала құқықтары 

туралы ұлттық және халықаралық заңдар, балалардың құқықтарының сақталуын қамтамасыз 

ету тетіктері және әр елдегі бала құқықтары туралы ақпарат туралы өзекті мәліметтер беретін 

құнды ресурс болып табылады. 

•  Science of Early Child Development (SECD) [Баланы ерте жастан дамыту ғылымы] - 

http://www.scienceofecd.com/

 Ред-Ривер колледжі Торонто университетімен бірге адамды 

ерте жастан дамыту және халық денсаулығы саласындағы соңғы зерттеулердің кейбірі туралы 

айтылатын мультимедиялық онлайн ресурс жасаған.