Топқа бөліну
Жұмбақ арқылы бөлінеді.
Екi айыр құйрығы,
Қияқ мұрт қанаты,
Ұшқырлардың жүйрiгi. (Қарлығаш)
Секектеп бiр тұрмайды;
Өреден құрт ұрлайды. (Сауысқан)
Ботаға ұқсас саны бар,
Шөл даланың құмайы.
Шәлкес мiнез жануар,
Ашу қысқан ұдайы.
(Түйеқұс)
Салатын ұяны. Өткiр көзi шегiр, Бүргенiн құртар тұяғы
(шағала)
Құстар туралы өз білгенімізді ортаға салайық.
жайғасайық. Алдымызда
сурет қиындысы бар, әр
топ сурет қиындысын
құрастырып, не
шыққанын қарайық.
- Қане, ненің суреті
шықты?
Шағала тобы
Қарлығаш тобы
Сауысқан тобы.
Түйеқұс тобы
(Жылы жаққа ұшатын
құс)
(Қыстай шығатын құс)
( Ұшпайтын құс)
(су қсы)
Үй тапсырмасы
«Ыстық орындық» әдісі арқылы өлеңді мәнерлеп оқу
«Он сұрақ» әдісі
Оқушылар тақтаға шыққан оқушығы 10 түрлі сұрақ
қояды.
•
Шекарашы деп кімді айтады?
•
Өлеңнің авторы кім?
Әр оқушы жауап берген
сайын бір әріп ашылады.
Тақырыптың аты
шығады.
Қызығушылықты
ояту
Ассоциация. Топтастыру.
Балалар, құстар деген сөзді естегенде қандай сөздер
ойларына келеді.
әдемі үй құстары пайдалы
Құстар
Ұшады ұшпайды сайрайды
Балалар, Құстардың несі бар?
Құстардың тұмсығы, қанаты, мойны, аяғы, құйрығы бар.
Жаңа сабаққа деген
қызығушылықтары
оянып,ерекше ынтамен
кіріседі.
Жаңа сабақ
Балалар, біз табиғат деген бізді қоршаған ортада, тас, су,
ауа, жер, өсімдіктер, жануарлар екенін білеміз.
Біз бүгін табиғаттың бір бөлігі – табиғаттың көркі, сәні,
бақшаның әні болған құстар тақырыбына тоқталайық деп
отырмыз.Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: «Құстар әлемі
- деп аталады.
Қазақстанда құстардың 480 түрі бар екен.
- Балалар құстар неге күн суытқанда жылы жаққа ұшып
кетеді?
- Жақсы балалар. Иә, құстардың жылы жаққа кетуінің
басты себебі – жемнің азаюы. Күн салқындап, құрт -
құмырсқалар тығылып қалады. Құстар топтала ұшып, лек
– легімен жылы жаққа кете бастайды.
- Қане, балалар, құстардың қандай пайдасы бар?
- Олар ағаштағы, жердегі зиянды құрттарды жейді.
Құстар ән айтып, көңілімізді көтереді, олар – бақтың сәні.
Мағынаны тану
Біздің халқымыз кең далада, табиғаты көркем, құстары бай далада өскен. Құстар –
омыртқалы жануарлар тип тармағының бір класы. Құстарды мекен ететін
орындарына қарай орман, ашық дала, бетбақты - шалшықты және су құстары деп
бөледі. Құстардың басқа омыртқалы жануарлардан айырмашылығы – олардың ауада
ұша алатындығы, бұл құстардың морфологиялық – биологиялық ерекшеліктеріне
байланысты. Атап айтқанда алдыңғы аяғы қанатқа айналған. Төс, сан және мойын
бұлшық еттері жақсы дамыған, сүйектері жұқа, көбінің іші ауаға толы қуыс
болғандықтан және бір - бірімен жіксіз тұтасатындықтан, қаңқасы жеңіл, әрі берік.
Зат алмасу процесінің тез және қарқынды жүруі ұшуына қажетті энергия бөлінуін
және дене темпиратурасының тұрақты әрі жоғары болуын қамтамасыз етеді және
68
шамадан тыс салқындаудан немесе қызып кетуден сақтайды. 1992
жылы Құстарды
қорғаудың халықаралық кеңесі құрылды. Халықаралық қорғау одағының «Қызыл
кітабына» құстардың 209 түрі мен 83 түр тармағы, ал Қазақстанның «Қызыл
кітабына» 56 түрі енгізілген. ӘБЕНОВ Нығметжан, журналист:
Дәптермен жұмыс
Түртіп алу әдісі бойынша сөздік жұмыс
Су өгізі-үлкендігі үйректей құс.
Құс аттарын жаз.
Оқулықпен жұмыс
Мәтінді мәнерлеп оқып беру. Талдау. Мазмұнын
түсіндіру. Оқушыларға оқыту
Жуан-жіңішке сұрақтар
Мәтінде не туралы әңгімеленеді?
Бүркіт ,әупілдек,су өгізі туралы мәтінде не
делінген?
Диастың таңданысы суреттелген жолдарды тауып
оқы
Диастың атасын қандай сұрақ қояр едің?
в)Топқа тапсырма
1-топ—Диасқа мінездеме
беріңдер
2-топ—Бүркіт
туралы
айту
3-топ—Әупілдек туралы
айту
4-топ—Қандай құстарды
білесіңдер
Сергіту сәті
Қане қанат жазайық,
Қарлығашқа ұқсайық.
Ұшып - ұшып алайық,
Орнымызды табайық,
Әдемі етіп жазайық.
Шығармашылық
жұмыс
1-топ Тірек сөздерден сөйлем жазу (құстар,шықылықтап, сайрайды,досымыз,біздің,
жем, ұя, жасап, шашамыз
2-топ Жұмбақ шешу
3-топ , «Жоғалған әріпті тап» ойынынойнайық.
Қ…ст…р
Б…рк…т, ақ…у, қар…а, көгерш…н, ү…і, сауыс…ан, тыр…а, үйр…к,
қарл…ғаш.
4-топ Ребус шешу
Құстар қандай үн шығарады?
Бозторғай... шырылдайды.
Тауық............. қыт – қытайды.
Қарға.......... қаңқылдайды.
Қарлығаш..... шиқылықтайды
Бөдене....... бытпылдықтайды.
Тоқылдақ...... тоқылдатады.
Көкек.......... көкектейді.
Тырна............ тыраулайды.
Үйрек.......... барқылдайды.
Тауыс............ шақырады.
Торғай......... шиқылдайды.
Бүркіт........... шаңқылдайды
Көгершін..... уілдейді.
Қаз................ қаңқылдайды..
Қырғауыл.... шақылдайды.
Сұңқар .........саңқылдайды.
Қорытынды
Сұрақ-жауап:
- Жақсы, ал құстар қай жерде мекендейді?
-Құстар орманда, далада мекендейді.
- Құстар ұясын қай жерде жасайды?
-Құстар ұясын ағаштың басына, шөптердің арасына,
тастардың қуысына жасайды.
-Құстар туралы жалпы не
білеміз? (Тақтада құстың
суреті ілулі)
Адамға дос
пайдалы зиянды
69
