Оқуға үйретуге арналған ойындар

130 
 
Оқуға үйретуге арналған ойындар. 
1. 
Сөздердің соңғы әріптерін орнына қой.  
Жабдығы: буындар мен әріптер 
Ойын  сипаты:  Мұғалім  тақтаға  соңғы  бөліктері  қалдырылып  жазылған 
сөздерді жазып қояды. 
Торғ_ бұтақта отыры_, шырыл_.  
Оқушы мұғалімнің шақыруымен жылдам екпінмен оқып әрі сол оқу барысында 
жазылмай кеткен жалғауларды қосып айту керек. 
2. Буын әлде сөз. 
Ойын  сипаты:  Мұғалім  тақтаға  үш  буынды  сөздер  мен  буындар  жазады. 
Балалар  мүмкіндігінше  жылдамырақ  матриалды  оқып,  дәптерге  тек    қана 
сөздерді жазу керек. 
Мысалы:НАН   
МЫР 
ТАЛ 
ПАР 
СЫМ 
НЫҢ 
ҚАР 
МЫЗ 
ПАЗ 
3. Әрбір буынға – өзіндік буын 
Ойын сипаты: мұғалім сөзді айтады, балалар бірінші буынды ажыртады.  
Оны құрастырып жиынтық сөздерден сәйкес келетінін тауып көрсетеді. 
Жабдығы: әріптер мен буындар жиынтығы. 
4. Белгіленген сөзді тап. 
Ойынның сипаты: тақтада бағанаға  4-5 сөз жазылады. Әрқайсысының жанына 
көлденеңнен  әріптер құрамы бойынша жақын  сөздер мен сөздің өзі жазылады. 
Шақырылған  оқушы  сөздерді  оқып  шығып  олардың  ішінен  сөзді  табады.  Ол 
сөзді шеңберлеп немесе сызып белгілейді. 
Мысалы: 
ҚАЙМАҚ, қайлақ, сайтақ, баймақ,қаймақ, айпат 
ЛАҚ сак, лөк, лак, сөк, мак, рап, фак 
ДАЛА мила, аура, дала,лада,пана, сода 
5. Сөз бе әлде сөз емес пе? 
Жабдығы: сөздің буын кестесі, сөздік материалды карточкалар. 
Ойынның  сипаты:  Мұғалім    сөз  немесе  мағынасы  жоқ  буындар  жазылған 
карточкалар жиынтығын көрсетеді.  
Балалар карточкаларда көрсетілген материалды оқып, онда сөз жазылған болса 
«Сөз»  деп  айқайлап  сәйкес  келетін  буын  кестесін  көтереді,  егер  карточкада 
мағынасы жоқ буындар болса «Сөз емес» деп айқайлап қолдарын көтермейді. 
6. Кезекші әріп. 
Ойынның  сипаты:мұғалім  көрсеткен  әріпті  балалар  хормен  оқиды.  Мұғалім 
басталды  дегенде  бәрі  де  көрсетілген    әріптен  басталатын  сөздерді  үлкен 
әріптермен  жаза  бастайды.    2-3  минуттан  соң  мұғалім  тапсырманы  аяқтауға 

131 
 
пәрмен  береді.      Берілген  әріптер  бойынша  көп  сөз  жазған  оқушы  жеңімпаз 
атанады.  
7. Сөзді тап. 
Ойынның  сипаты:Тақтадағы  сөздер  үш  бағанаға  жазылады.  Тақтаға 
шақырылған оқушы бағанадан мұғалім айтқан сөздерді табуы керек.  
8. Сөзді  ірікте. 
Жабдығы: сөздер  карточкалары. 
Ойынның  сипаты:  сөздер  екі  бөлек  карточкаларға  жазылады.  Біріншіге  -зат 
есімдер,  екіншісінде  сын  есімдер.  Оқушылар  мағына  жағынан  сйкес  келетін 
сөздерді тауып сөз тіркесін жасайды.   
Мысалы:  
САРЫ ГҮЛ 
КӨК ТЕҢІЗ 
КӨҢІЛДІ ҚЫЗ 
ҚЫШҚЫЛ ЛИМОН 
Тақтаға шақырылған оқушы сөздерді осылай жұптастырады.  
9. Не өзгерді? 
Ойынның  сипаты:    Тақтада  бір-бірінен  буын  немесе  әріптер  тәртібімен 
ерекшеленетін  сөздер  жұппен  жазылған.  Мысалы:  қанат-  талап,  асыл-жасыл 
немесе  әріп  құрамымен  ұн-үн,  қаз-жаз.  Тақтаға  шыққан  оқушы  жұр  сөздерді 
оқып, екінші сөздің бірінші сөзден айырмашылығын түсіндіреді. 
10. Қателерді табамыз. 
Ойынның  сипаты:  Параққа  үй  жануарларының  дауыстары  шатастырып 
берілген  сөйлемдер  жазылады.  Мысалы:  «сиыр  үреді»,  «ит  мияулайды», 
«мысық  шақырады»,  «әтеш  мөңірейді»  және  тағы  басқалар.  Тақтаға  шыққан 
оқушы  біреуін  дұрыстайды.  Оқушылар  сөйлемді  хормен  оқиды.  Қателерді 
түзеу жұмысын келесі оқушы жалғастырады.  
11. 
«Найзағай» оқырман 
Ойынның сипаты: Тақтада бағанаға жазылған 4-5 сөздің бетін жабық болады. 
Мұғалім  4-5  секунд  бетін  ашып,  жабады.  Оқушылар  бағанадағы  оқыған 
сөздерді рет бойынша айтып берулері керек.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

132 
 
Қосымша 2 
 
Публицистика оқулығының сабақтарының әдістемелік үлгісі 
Сабақ  тақырыбының  үлгісі:
 
«Публицистика  дегеніміз  не?»,  «М. 
Горькийдің  циклі  ...  менің  оқырманымның  әсерлері»,  «Жаңа  өмір»  газетіне 
шақырады: М.Горькийдің мақалаларын оқып, талдайық ». 
Мақсаты: 
Публицистикалық 
жұмыстарды 
оқып-үйренуге, 
публицистиканы  жеке  оқуға  қажетті  білімдер  мен  дағдыларды  дамытуға 
көмектесу  үшін  оқушылардың  тәжірибелерін  кеңейтуге  көмектесетін  нақты 
публицистикалық  жұмыстың  материалында  оқуға  арналған  әрекеттер  циклын 
модельдеу. 
Білім беруші міндеттер 
Қалыптастырылатын білім 
1)  Оқушыларды  оқу  іс-әрекеті  түрлерімен  және  оның  алгоритмімен 
таныстыру. 
2)  Оқушылардың    жазушының  өмірі  мен  шығармашылық  жолы  туралы 
білімдерін жаңартып, кеңейтіп, зерттелген шығарманың тарихымен таныстыру. 
3) Шығарманың мәтінімен таныстыру. 
4) 
Оқушылардың 
публицистикадағы 
көзқарастарын 
талдап 
қорытындылау: оларды «әдебиет» - «публицистика» - «БАҚ» ұғымдарын өзара 
ара қатынасын белгілеу; «жазушы» - «публицист» анықтамалармен таныстыру.  
5)  Публицистиканың  және  публицистикалық  жанрлардың  пайда  болуы 
туралы негізгі ақпарат беру. 
6)  Оқушыларды  публицистиканың  сөйлеу  ұйымының  ерекшеліктерімен 
таныстыру. 
Қалыптастырылатын білік 
1)  оқу  іс-әрекетінің  дайындық  (мәтінге  дейінгі)  тәсілдерін  үйрету: 
публицистикалық  стильдің  ерекшеліктерін  анықтау,  оларды  түзету; 
оқырманның  үміттері  мен  қауымдастығын  түсіну,  оқырманның  тәжірибесіне 
негізделген; қауымдастықтардың жоқтығын жазу. 
2)  Публицистикалық  мәтінді  мұқият  оқып-үйренудің  түрлі  түрлерін 
қалыптастыру (дайын/дайын емес, жатқа оқу/кітаппен, бейнежазбалармен және 
т.б.) 
3)  Мәтіннен  кейінгі  жұмыс  тәсілдерін  үйрету:  оқырманның  оқу 
алдындағы  оқылымнан  күтетін  нәтижелерін  және  мәдени  тәжірибесімен 
байланыстыру;  өзінің  публицистикалық  шығарманы  оқу  барысында  оны 
түсініп, сөйлесу барысында (ауызша / жазбаша)  қолдана білу   
Даму міндеттері 
1)  сөйлеу  қызметінің  барлық  түрлерінде  қарым-қатынас  дағдыларын 
дамыту: 
- 
әртүрлі оқу түрлерін ұйымдастыру арқылы оқылым іс-әрекеті; 
- 
әр  түрлі  оқу  түрлерін  ұйымдастыру  арқылы  жазылым  іс-әрекетін, 
сондай-ақ  теориялық  түсініктердің  анықтамаларын  жазу  және  сөздіктермен 
жұмыс жасау;