Семинар-тренингте білім бе ру мазмұнын жаңарту жөніндегі мектеп үйлестірушілері, 5 пен

21

№23-24 (132-133) 19 июня 2018 г.

bilimdi_el@mail.ru

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

«Рухани жаңғыру» 

бағдарламасына сәйкес 

гуманитарлық білімнің 

барлық бағыттары бой-

ынша әлемдегі ең жақ-

сы 100 оқулықты өзге 

тілдерден қазақ тіліне 

аудару үдерісі басталып, 

жастарға дүние жүзінде-

гі таңдаулы үлгілердің 

негізінде білім алуға 

мүмкіндік туа бастады. 

Осымен байланысты жа-

рық көрген «Тіл біліміне 

кіріспе» оқулығы да 

студенттерге жаңа сапа-

лық деңгейде білім бере 

бастайтыны хақ.

Ғалия ШӘРІБЖАНОВА,

Алматы энергетика және 

байланыс университетінің

Тіл білімдері 

кафедрасының доценті,

«Тіл  біліміне  кіріспе»  оқулығы 

лингвистика 

ғылымы 

жөнінде 

алғашқы мағлұмат береді. 12 тарау­

дан  тұратын  кітапта,  сәйкесінше, 

тіл ғылымы, фонетика, грамматика, 

морфология,  синтаксис  мәселелері 

қарастырылған.  Тілдік  өзгеріс,  тілді 

меңгеру,  жазба  тілдің  негіздері,  тіл 

және  адам  миы  сияқты  жекелеген 

мәселелер психология, философия 

т. б. сияқты пәндермен байланысты 

қамтылған.  Материалды  түсініп, 

оқырмандардың  қызығушылығын 

арттыру  мақсатымен  әрбір  тарау 

соңында  қорытынды  мәтіндер  мен 

жаттығулар  сәтті  берілген.  Мәтінде 

қарамен  жазылған  терминдер  ту­

ралы  кітап  соңындағы  глоссарийде 

айтылады. Сондай­ақ, кітапта линг­

вистика  курсына  көмекші  ретінде 

қосымша  дереккөздерге  де  сілтеме 

берілген. Оқулық тіл ғылымы жөнін­

де толыққанды ақпарат алуға септі­

гін  тигізеді.  Тіл  және  тілді  пайдала­

нуға қатысты өзекті мәселелердің де 

жауабын табуға болады. Оқулықтың 

артықшылығы  –  сызбалар,  кесте­

лер,  суреттер,  жаттығулар  арқылы 

ағылшын  тілінің  ерекшеліктерін  ег­

жей­тегжейлі  түсіндіруінде  жатыр. 

Бұл ағылшын тілін үйренуге мүдделі 

қазақ  тобы  студенттерінің  ынтасын 

оятып, құлшынысын арттырары сөз­

сіз. Студент қауымы ағылшын тілінің 

грамматикасымен  таныса  отырып, 

оны  қазақ  тілінің  грамматикасымен 

салыстыра  ой  қорытуына  мүмкіндік 

туады. 

Дегенмен,  бұл  оқулықтағы  әлеу­

меттік лингвистика, психология және 

компьютерлік  лингвистиканың  не­

гізгі  қағидаларын  жете  түсіну  үшін 

еліміздегі  техникалық  жоғары  оқу 

орындарында  «Тіл  біліміне  кіріспе» 

пәнінің  қажетті  тарауларын  қазақ 

тілі  немесе  кәсіби  қазақ/ағылшын 

тілі  пәндерінің  оқу  бағдарламасына 

енгізу артықтық етпес еді. Бұл білім 

алушылардың тіл ғылымы жөніндегі 

түсініктерін жетілдіре түсері хақ.

Мәдениетаралық  коммуникация 

– мәдениетаралық өзара ықпалдасу 

негізінде  субъектілер  (жеке  тұлға­

лар,  әлеуметтік  топтар,  қауымдас­

тықтар,  мәдениеттер,  өркениеттер) 

арасындағы  байланыстар  негізін­

де  пайда  болған  құндылықтармен 

және  құндылықты  ұстанымдармен 

өзара  алмасу  үдерісі.  Мәдениет­ 

аралық  коммуникация  барысында 

әртүрлі  мәдениет  өкілдері  осы  мә­

дениетке тән ерекшеліктерді ескере 

отырып,  әлеуметтік  қарым­қатынас­

тарда түсініспеушілік пен ыңғайсыз­

дық  жағдайларын  төмендетуге  көп 

септігін  тигізеді.  «Жаңа  гуманитар­

лық  білім.  Қазақ  тіліндегі  100  жаңа 

оқулық»  жобасы  аясында  жарық 

көрген  «Тіл  және  мәдениетаралық 

коммуникация» оқулығы да осындай  

мәселелерді  шешу  үшін  таптыр­ 

майтын құрал. 

Аталған оқулық кез келген сала­

да қызмет ететін маманға, әр адамға 

қажетті жаңа пән – мәдениетаралық 

коммуникацияны  түсіндіреді.  Қазақ 

тіліне  алғаш  аударылып,  басылып 

отырған бұл оқулықтың берері көп. 

Мәдениетаралық  коммуникация 

мәселесі  бүгінгі  таңда  жаһанда­

нудың  өзара  әріптестік  пен  өзара 

түсіністік  аспектісінде  аса  өзекті 

болып  отыр.  Ықпалдастық  үдеріс­

тер  әлемді  өзара  байланысты, 

біртұтас  етуде.  Мәдениетаралық 

коммуникация  дағдыларын  халық­ 

аралық  менеджмент  және  марке­

тинг  саласында,  БАҚ  қызметінде, 

трансұлттық  корпорациялар  және 

трансұлттық  саясат,  сондай­ақ, 

мәдениетаралық  коммуникация 

зерттеулеріне  түрткі  болған  мәде­

ниет саласында қолдануға болады. 

Мәдениеттер  диалогі,  өркениеттер 

диалогі  негізінде  жатқан  мәдениет­

аралық  коммуникация  идеяларын 

халықаралық  ұйымдар,  саяси  көш­

басшылар,  мемлекет  басшылары, 

үкіметтік  емес  ұйымдар  көп  қолда­

нады. Ғылыми­техникалық прогресс 

адам  баласын  жарқын  болашаққа 

жетелеуімен  қатар,  бірқатар  қиын­

дықтарды  да  тудырды.  Ол  бәріміз 

үшін  маңызды  болып  саналатын 

тілдік  және  мәдени  кедергілерді 

көбейтті. Сол себепті әртүрлі мәде­

ниетті,  әртүрлі  тілді  адамдар  ара­

сында  араздықты,  келіспеушілікті, 

түсініспеушілікті  болдырмау  мақса­

ты  еріксіз  туындайды.  Сөзді  дұрыс 

қолдану – әрбір адамның жетiстiкке 

жетуінің  бір  кепілі.  Осымен  байла­

нысты  оқулықта  адам  тіршілік  иесі 

болғандықтан,  ол  үшін  қарым­қа­

тынас  жасаудың  маңыздылығы  ай­

қындалып,  сөздің  қарым­қатынас 

арқылы  адамдарды  байланысты­

ру,  біріктіру  қызметін  атқаратыны 

талданады.  Оқулық  екі  бөлім  мен 

бірнеше  тараудан  тұрады.  Барлық 

тараулар  тіл  мен  мәдениет  мәсе­

лелерін  қамтиды.  Бұл  оқулықтың 

артықшылығы  –  тілдік  құралдарды 

берудегі әртүрлі елдердің мәдениеті 

мен танымы, ұғым­түсінігі, қабылда­

уының ерекшеліктері қоса беріледі. 

Осыған  байланысты  әрбір  тарауда 

салыстыру  үшін  қазақ,  ағылшын 

тілдерінде  америкалықтар  мен 

орыстардың  мәдени  және  тілдік 

бейнесіндегі  өзгерістерді  сипат­

тайтын  мысалдар  салыстырмалы 

түрде  беріледі.  Олардың  сана  мен 

байлыққа  көзқарасы,  отансүйгіштік 

және  патриотизм,  идеология,  сая­

си  әдеп  мәселелері  т.  б.  мәдениет 

ерекшелігі сипатталады. Жеке тұлға 

мен  ұлттық  мінез­құлықты  қалып­ 

тастырудағы  лексика  мен  грамма­ 

тиканың  рөлі  айқындалып,  ол  тіл 

мәдениеті,  сөз  мәдениеті  мәсе­

лелерімен  ұштасып  жатады.  Оқу­

лықтың ағылшын тілінің грамматика­

сын оқытуда, тілдік коммуникацияға 

үйретудегі  маңызы  зор.  Сондықтан 

болашақта  мәдениетаралық  ком­

муникация  пәнін  қазақ  тілі,  орыс 

тілі және ағылшын тілдерін оқытуда 

кеңінен пайдалануға болады. 

Ой-пікір

Рухани жаңғыру – 

ой-сананың толысуы

В Алматы на базе 

Казахского государ-

ственного женского 

педагогического 

университета при 

поддержке благотво-

рительного фонда 

«Дара» открылся уже 

9-й по счету кабинет 

психолого-педагоги-

ческой коррекции 

для детей с особыми 

образовательными 

потребностями.

Торжественное  открытие  ка­ 

бинета  психолого­педагогичес­ 

кой коррекции для детей с осо­

быми  образовательными  по­

требностями  прошло  с  участи­

ем Государственного секретаря 

страны  Гульшары  Абдыкалико­

вой.  Уже  9­й  по  счету  кабинет 

в  структуре  КГУ  «Алматинский 

реабилитационный  центр  для 

детей  с  ограниченными  воз­

можностями»  будет  оказывать 

бесплатную 

психолого­педа­

гогическую  помощь  детям  с 

особыми 

образовательными 

потребностями.  В  команду  ка­

бинета  входят  такие  специали­

сты,  как  дефектолог,  психолог, 

логопед,  сурдопедагог,  инструк­

тор  ЛФК,  музыкальный  руково­

дитель,  массажист.  Открывая 

церемонию,  Государственный 

секретарь  поздравила  присут­

ствующих,  поблагодарила  уч­

редителей  и  спонсоров  благо­

творительного  фонда  «Дара», 

отметив  ценность  их  вклада  в 

реализацию  таких  социально 

значимых проектов. 

Открытие  данного  кабинета 

стало  возможным  благодаря 

заключенному  в  начале  теку­

щего года меморандуму между 

благотворительным 

фондом 

«Дара»,  управлением  образо­

вания г. Алматы и КазГосЖенПУ. 

Цель  инициативы  –  продвиже­

ние принципов инклюзии в г. Ал­ 

маты  и  институциональная 

поддержка  инклюзивного  об­

разования.  Особо  стоит  от­

метить,  что  создание  такого 

кабинета  коррекции  на  базе 

педагогического  вуза  является 

первым  уникальным  опытом  в 

республике,  который  позволит 

осуществлять принципы дуаль­

ного обучения для будущих пе­

дагогов  системы  специального 

образования, 

соединяющего  

теоретические  знания  напря­

мую  с  рабочей  практикой.  Ос­

новными  функциями  кабинета 

коррекции являются:

– обучение социально­быто­

вым  навыкам,  реабилитация, 

социализация  детей  с  особен­

ностями в развитии;

–  оказание  востребованных 

профессиональных  услуг  для 

ребенка и его семьи;

–  оказание  психологической 

помощи  детям  и  родителям, 

индивидуальные  и  групповые 

занятия со специалистами;

– консультации по коррекци­

онной работе с ребенком дома.

В  рамках  реализации  ме­

морандума  КазГосЖенПУ  вы­

делил  отдельный  блок  здания 

университета  общей  площа­

дью  305,37  кв.м.  В  свою  оче­

редь,  фонд  «Дара»  произвел 

работы  по  перепланировке  и 

ремонту  помещений  кабинета, 

обеспечив  необходимым  обо­

рудованием,  дидактическим  ма­ 

териалом,  мебелью,  научно­ 

методической 

литературой. 

Управление образования г. Ал­ 

маты  обеспечило  кабинет  ма­ 

териально­техническим  осна­ 

щением,  выделило  14  штат­

ных  единиц.  Также  планиру­

ется  научно­методическое  со­ 

провождение 

деятельности 

кабинета  кафедрой  специаль­

ной  и  социальной  педагогики 

КазГосЖенПУ,  оказание  про­

фессиональной  поддержки  в 

повышении  квалификации  и 

профессиональных  компетен­

ций специалистов, работающих 

с  детьми  с  особенностями  в 

развитии, а также организация 

педагогической  практики/ста­

жировки,  исследовательской 

и  научной  работы  студентов  и 

магистрантов  университета  на 

базе кабинета коррекции.

КГУ «Алматинский

реабилитационный центр 

для детей с ограниченными 

возможностями»

Открыть шахматные 

классы предложил аки-

му Восточно-Казахстан-

ской области Даниалу 

Ахметову юный чем- 

пион мира по шахматам 

Арыстан Исанжулов. 

Это  предложение  прозвуча­

ло на встрече одаренных детей 

с  акимом  области  Даниалом  

Ахметовым. 

В числе 50 гостей был и жи­

тель  города  Семея  Арыстан 

Исанжулов, который в 6 лет на­

чал играть в шахматы, в 11 стал 

перворазрядником,  а  потом  и 

чемпионом  Казахстана  по  мол­

ниеносным шахматам в катего­

рии до 12 лет. В 14 лет школь­

ник  завоевал  первое  место  на 

чемпионате мира по шахматам 

в категории до 15 лет, который 

проходил в Албании.

Во  время  встречи  с  акимом 

области  Арыстан  Исанжулов 

предложил  открыть  в  Восточ­

ном  Казахстане  шахматные 

классы.  Эта  идея  понравилась 

Даниалу Ахметову: 

–  Поручаю  изучить  этот  во­

прос, – сказал он. – В этом году 

мы  открываем  277  классов  ро­

бототехники,  а  также  ІТ­клас­

сы.  Готовим  преподавателей 

и  программистов.  В  рамках 

областной  программы  «Менің 

мектебім»  оснащаем  школы 

современным  оборудованием. 

Вы – будущее нашей страны, и 

наш  долг  –  создать  современ­

ные  условия  для  вашей  учебы  

и развития.

Андрей КРАТЕНКО

Усть-Каменогорск

Беда  пришла  неожиданно. 

Мой сын Мажит Жалгас катался 

во  дворе  на  велосипеде,  упал,  

так  вышло,  что  получил  силь­

ную  травму  в  живот  спицей  от 

колес. Вызвали скорую, поехали 

во 2­ую городскую больницу, всю 

ночь  находились  под  наблюде­

нием, а рано утром сына поло­

жили  на  операционный  стол.  

Пришлось  пережить  страшные 

волнения,  но  благодаря  заме­

чательным  докторам  все  обо­

шлось.  Огромное  материнское 

спасибо  заведующему  отделе­

нием общей хирургии Мингазову 

Иреку Тауфиковичу и лечащему 

врачу  Амирову  Хусеину  Исмаи­

ловичу! Низкий земной поклон! 

Айнур АБдРАсилОВА

Астана

инициатива

нОвые идеи

из редакциОннОй пОчты 

В Алматы открылся кабинет 

психолого-педагогической коррекции 

В первый раз – в шахматный класс!

спасибо докторам – они спасли моего сына!

Дорогая редакция «Бiлiмдi ел – Образованная 

страна»! Мне очень нравится ваша газета, в ней 

много светлых, добрых материалов. Надеюсь, 

вы опубликуете мои слова благодарности меди-

цинским работникам, тем более, что в эти дни их 

профессиональный праздник.