Ү
ЗДІК
С
ІЗ
К
Ә
С
ІБ
И
Б
ІЛ
ІМ
Б
Е
РУ
КИСЕЛЕВ С. В., АЛЕКСАХИН С. В., ОСТРОУХ А. В.
ОПЕРАЦИЯЛЫҚ
ЖҮЙЕЛЕР
Бастауыш кәсіби білім бағдарламаларын жүзеге асыратын білім
беру мекемелерінің оқу үдерісінде қолдануға арналған оқу
құралы ретінде
«Білімді дамытудың федералдық институты»
федералдық мемлекеттік мекемесі
ұсынады
Рецензияның тіркеу нөмірі 411. 2009 ж. 02 шілде
«БДФИ» ФММ
5-
басылым, стереотипті
М
әскеу
«Академия» баспа орталы
ғы
2015
ӘОЖ 681.3.066(075.9)
КБЖ 32.973-018.2я75
К44
«
Үздіксіз кәсіби білім беру
»
сериясы
П і к і р ж а з ғ а н —
техника ғылымдарының кандидаты, ОАО «Сухтың ТҚБ» ААҚ бас маманы В.И.Валяев
Киселев С. В.
К44
Операциялық жүйелер: оқу құралы / Киселев С. В., Алексахин С. В.,
Остроух А.В. — 5-басылым, стер. — М. : «Академия» баспа орталығы, 2015. —
64
б.
ISBN 978-601-333-045-7(каз.)
ISBN 978-5-4468-2525-7
(рус.)
Дербес компьютерлерде орнатылған заманауи операциялық жүйелер, олардың жетілдірілуі
және дамуының негізгі тенденциялары туралы мәліметтер келтірілген. Әртүрлі заманауи операциялық
жүйелердің пайдаланушы интерфейстерінің ерекшеліктері қарастырылған. Windows XP–дағы
файлдармен және интернет желісімен жұмыстың негіздері баяндалған.
ЭЕМ операторларды дайындау, қайта даярлау және біліктіліктерін арттыруға арналған. Кәсіби
орта білім беру мекемелерінде қолданылуы мүмкін.
ӘОЖ
681.3.066(075.9)
КБЖ 32.973-018.2я75
© Киселев С. В., Алексахин С. В., Остроух А. В., 2010
© «Академия» білім беру-баспа орталығы, 2010
©
Безендіру. «Академия» баспа орталығы, 2010
ISBN 978-601-333-045-7 (каз.)
ISBN 978-5-4468-2525-7
(рус.)
Бұл кітап Қазақстан Республикасының Білім жəне ғылым министрлігі жəне
«Кəсіпқор» холдингі» КЕАҚ арасында жасалған шартқа сəйкес «ТКББ жүйесі үшін шетел
əдебиетін сатып алуды жəне аударуды ұйымдастыру бойынша қызметтер» мемлекеттік
тапсырмасын орындау аясында қазақ тіліне аударылды. Аталған кітаптың орыс тіліндегі нұсқасы
Ресей Федерациясының білім беру үдерісіне қойылатын талаптардың ескерілуімен жасалды.
Қазақстан Республикасының техникалық жəне кəсіптік білім беру жүйесіндегі білім беру
ұйымдарының осы жағдайды ескеруі жəне оқу үдерісінде мазмұнды бөлімді (технология,
материалдар жəне қажетті ақпарат) қолдануы қажет. Аударманы «Delta Consulting Group» ЖШС
жүзеге асырды, заңды мекенжайы: Астана қ., Иманов көш., 19, «Алма-Ата» БО, 809С , телефоны:
8 (7172) 78 79 29, эл. поштасы: info@dcg.kz
Осы курсты оқығаннан кейін Сіз білетін боласыз:
■
заманауи операциялық жүйелердің сипаттамарын;
■
Windows XP
ОЖ ерекшеліктерін;
■
Windows XP
ОЖ-дегі жұмыстың негізгі технологиялық тәсілдерін;
■
файлдар мен бумаларды қалай құру керектігін;
■
дискілік жинақтауыштармен қалай жұмыс жасау керектігін;
■
құжаттарды қалай басып шығаратынын;
■
Internet
желісіне байланысты қалай теңшеу керектігін.
Оқу курсын аяқтағаннан кейін Сіз білетін боласыз:
■
файлдарды көшіру, орнын ауыстыру және атын өзгертуді;
■
жаңа бумаларды, файлдар мен таңбашаларды құруды;
■
файлдарды өшіру және қайта қалпына келтіруді;
■
сығылған бумалармен жұмыс істеуді;
■
дискілік жинақтауыштармен жұмыс істеуді;
■
баспа диспетчерімен жұмыс істеуді;
■
Internet
желісімен жұмыс үшін жүйені теңшеуді.
Оқырманға
Операциялық жүйелер
Операциялық жүйе (ОЖ) деп әдетте компьютер аппаратурасы мен пайдаланушы
арасында байланыстырушы түйін ретінде болатын басқарушы бағдарламалар
жиынтығын атайды. Олар есептеуіш жүйе ресурстарын барынша тиімді қолдану, сенімді
есептеуді ұйымдастыруға арналған. Бағдарламалық жасақтама (БЖ) компонеттерінің кез
келгені ОЖ басқаруымен жұмыс істейді. ОЖ-ның өзінен басқа, БЖ компоненттерінің еш
бірі аппаратураға текелей қолжетімділікті иеленбейді.
Операциялық жүйе адам және машина арасындағы дәнекер рөлін ойнайды.
Операциялық жүйесіз компьютерде жұмыс істеу мүмкін емес. Алда көрсетілгендей, егер
операциялық жүйе пайдаланушыға жұмыстың қолайлы жағдайларын жасамаса, онда ол
және адам арасында тағы бір дәнекердің – қабықша бағдарламаның болуы мүмкін (1.1-
сурет).
Операциялық жүйенің тағайындалуы пайдаланушыдан оған қажетті емес
компьютер жұмысының егжей-текжейлліігін жасырудан құралған. Негізінде,
пайдалашуның кез келген командасы ондаған және жүздеген кіші командалардан
құралған. Мысалы, дисктен файлды оқу үшін дискті айналдыратын жетекті қосу, дискті
аудару, бастиекті ауыстыратын жетекті қосу, оны дисктің қажетті секторына
орналастыру, оны дискке түсіру және т.б. керек. Әрине, пайдаланушыға барлық осы және
басқа егжей-текжейлілікті білу қажет емес. Бұл функцияларды операциялық жүйе өз
мойнына алады.
ОЖ негізгі функциялары келесідей
:
■
Пайдаланушыдан тапсырмалар мен командаларды қабылдау.
■
Басқа бағдарламаларды іске қосу, кідірту және тоқтату үшін бағдарламалық
сұрауларды қабылдау және орындау.
1.1-
сурет. Операциялық жүйенің рөлі
1
Заманауи операциялық жүйелердің
сипаттамалары
1.1
4
1
тарау
Заманауи операциялық жүйелердің сипаттамалары
