28.08.2018.
№97 (5604)
3
almaty-akshamу.kz
almaty-aksham@mail.ru
НЕ БАЙЋАДЫЃЫЗ?
Кезiнде бiз де с мке
асынып, iшiн кiтапћа
толтырып алатынбыз.
Бiраћ дќл бљгiнгiдей
салмаѕы «зiл ћара тас»
болмаушы едi. Ауыр
с мкелердiѓ кесiрiнен
мектеп оћушыларыныѓ
бќрiнiѓ болмаса да,
бiразыныѓ омыртћасы
ћисайып, бойлары спей
ћалып жатыр. К п жаѕ-
дайда мектеп с мкесiнiѓ
сапасына емес, баѕасына
ћарап ала саламыз. Тиiстi
талаптарды саћтамаѕан-
дыћтан балалардыѓ ден-
саулыѕына зiмiз артыћ
салмаћ жљктеп, дџрыс
спеуiне «љлес» ћосып
отырмыз.
Мектепке дайындыћ
жџмыстарын бастаѕанда
мiндеттi тљрде алдымен
оћушы формасын, сосын
с мке таѓдаймыз. Сосын
басћа ћажеттi заттарды
алып, с мкенi толтыра
бастаймыз. Бос с мке
немесе рюкзактыѓ сал-
маѕыныѓ 1 келiден ас-
пауына мќн бере бер-
меймiз. Жалпы, мектеп
с мкесiн таѓдаѕан кезде
еѓ алдымен оныѓ бала-
ныѓ омыртћасы мен
иыѕына салмаћ тљсiр-
мейтiндей берiк ћџры-
лымы болѕанын ескеру
керек.
С мкенiѓ иыћ бауы-
ныѓ жалпаћ ќрi жџмсаћ
материалдан тiгiлгенiн
таѓдаѕан ж н. Сонымен
ћатар, таѓдаѕан с мкеѓiз
баланыѓ бойы мен жа-
сына сќйкес болуы ке-
рек. Бџнымен ћоса, 1-4
сынып оћушылары љшiн
ќрбiр кiтаптыѓ салмаѕы
300 грамнан, ал 5-6
сыныптарѕа – 400 гр., 7-
9 сынып оћушыларына
500 гр. жќне 10-11 мы-
ныптар љшiн 600 грамнан
аспауы керек.
С з ретi келгенде
айта кетерлiгi, бiздiѓ
елiмiз бойынша оћулыћ
мќселесi де басты назар-
да тџр. Мќселен, былтыр
86 оћулыћћа ћатысты
сараптама негiзiнде олар-
дыѓ екеуiнiѓ салмаѕы
гигиеналыћ нормативке
сќйкес келмеген едi.
Астанада ткен
«Жаѓа оћу жылына
дайындыћ» баспас з
мќслихатында Денсау-
лыћ саћтау министр-
лiгiнiѓ комитет т раѕасы
Жандарбек Бекшин
балалардыѓ мектеп
с мкесiнiѓ салмаѕына
байланысты арнайы
жџмыс тобыныѓ ћџрыл-
ѕанын айтћан едi. Жќне
с мкелердiѓ салмаѕы
артып, кiшкентай бала-
лардыѓ денсаулыѕына
керi ќсер етiп жатћан-
дыѕы да баса айтылѕан
болатын. Балалардыѓ
с мкесi мен оћулы-
ѕыныѓ «артыћ салмаѕы»
туралы мќжiлiсте де с з
болѕаны белгiлi. Сон-
дыћтан пилоттыћ жоба
ћолѕа алынып, бiлiм
ордаларында оћушы-
лардыѓ керек-жараѕын
саћтап ћоятын арнайы
шкафтар орнатылатын
болады. Арнайы ћџрыл-
ѕан жџмыс тобыныѓ
айтуынша, мектеп с м-
келерiнiѓ ауырлай тљсуi
сколиоз, остеохондроз
сынды ауруларѕа џшы-
рататын к рiнедi. Сон-
дыћтан бџл аурулардыѓ
алдын алу љшiн осындай
шкафтар орнату керек
екен.
– Бџл жобаны ткен
жылдыѓ екiншi жарты-
жылдыѕында жљзеге
асыра бастадыћ. Жарты
жыл iшiнде бџл мќселенi
шешу еш мљмкiн емес.
Сондыћтан жоспарлы
тљрде сыныптарда осын-
дай шкафтар ћойылып
жатыр. Оћушылар ауыр
оћулыћтарын, аяћ киiм-
дерiн осы шкафтарда
ћалдыратын болады. Бџл
балалар с мкелерiнiѓ сал-
маѕын жеѓiлдетуге
мљмкiндiк бередi, – дейдi
Жандарбек Бекшин.
Балаѓыздыѓ суiне
зияны болмасын десеѓiз,
мектеп с мкесiн дџрыс
таѓдаѓыздар!
Оћушыныѓ
смкесi
неге ауыр?
Рая ЕСКЕНДIР
Соѓѕы кездерi мектеп оћушысыныѓ
смкесi мен оћулыћтардыѓ тым ауыр
екендiгi туралы жиi айтылып та, жазылып
та жљр. Шындыѕында, оћушы смкесiнiѓ
ауыр болуы нелiктен?
ЖАЃАЛЫЋЋА
ЉЙРЕНУ ЋАЖЕТ
алматылыћ жљргiзушiлерге мљмкiндiк берiлiп
отыр
Џлт жеѓiсiнiѓ
кiшкене де болса
љлкен к!рiнiсi
болатын
Соѓы. Басы 1-бетте.
Менiѓ де бџл басылымныѓ жыл
ћџрѕатпай оћырманы, сирек болса да
авторларыныѓ бiрi болѕаныма да бiр
азамат-ѕџмыр – 30 жыл болыпты.
Асырып айтћандыћ емес, содан берi
«Ћап, мынасы дџрыс болмаѕан екен»
деп к ѓiл ћџлазытар материалын
оћымаппын. Ќсiресе, белгiлi ћалам-
гер-журналист, ћапысыз џйымдас-
тырушы ћалалыћ-ћоѕамдыћ шаруа-
ларда да алдыѓѕы ћатарда жљретiн
газеттiѓ Бас редакторы Ћали Сќрсен-
бай бауырым келгелi «Аћшам» Медиа
кеѓiстiгiндегi зiндiк бет-бейнесiн
айшыћтай тљскенi де шындыћ. Ќр
жылдары жќне ћазiр де ћызмет iстеп
жљрген Зейнолла Абажанов, Ертай
Бекћџл, Ќнуар Тараћ, =теш Ћыр-
ѕызбай, Нџржамал Байсаћал, Рая
Ескендiр, т.б. сынды ћаламдары
жљрдек журналистердiѓ аты-ж ндерi
к кейде жатталып ћалыпты.
Ќдебиетiмiздiѓ де, мќдениетiмiздiѓ
де, тiптi бљкiл рухани кеѓiстiктегi
орталыћ сынды, елiмiздегi еѓ љлкен
мегаполис Алматы шањарыныѓ
ћайнап жатћан тiршiлiк-тынысын ћалт
жiбермей ћалыѓ оћырманына кешiк-
тiрмей, «суытпай» жеткiзiп тџру –
жеѓiл мiндет емес. Газеттiѓ ќр бетiнiѓ
бас жаѕына немесе материалдыѓ
шекесiне жазылатын: «Тџлѕатану»,
«Бџрынѕыныѓ адамдары-ай», «=нер-
мiр», «Зиялыныѓ с зi», «Жылдар.
Адамдар. Таѕдырлар», «Ћала жќне
иман» сияћты айдарлар ћолмергеннiѓ
оѕындай нысанаѕа д п тиiп жататын
дљниелер. Тiптi, «Керек деректiѓ»
деректерiн ћалдырмай оћып, мол
маѕлџмат аламыз.
Редакция џжымын жќне газеттiѓ
барша оћырмандарына «Алматы
аћшамымыздыѓ» мерейлi мерекесi
ћџтты болсын дей отырып, халћыныѓ
ћалаулы басылымы бола берсiн,
Алматыдай ару ћаламыздыѓ тiршiлiк-
тынысыныѓ тамыршысы деп тани
берейiк деген тiлегiмдi бiлдiремiн.
жол полиция инспекторлары
кезекшiлiк етедi. Олар ереже
бџзѕан жљргiзушiлерге ескер-
ту жасап, BRT жолаѕыныѓ
ерекшелiктерiн тљсiндiредi.
Ескерту, тљсiндiру жџмыс-
тары 10 ћыркљйекке дейiн
жалѕасады.
Алайда, iшкi iстер ћызмет-
керлерi жљргiзушiлерге бел-
гiленген мерзiмге дейiн
«жаѓалыћћа» љйренiп алу
ћажеттiгiн ескертедi. Яѕни 10
ћыркљйектен бастап жол
ережесiн бџзушылар заѓнама
бойынша «жазаланады»,
айыппџл т#лейтiн болады.
Нџр ЋАЙЫР.
Алматыныѓ Тимирязев кшесiнде «Жљрдек ћоѕамдыћ клiкке»
(BRT) арналѕан арнайы жолаћ салынып жатыр. Жљрдек автобустар
жолаѕы Тимирязев кшесi бойымен Байзаћов кшесiнен
Байтџрсынов кшесiне дейiн жџмысын бастап та кеттi.
Алматы ћаласы IIД ќкiм-
шiлiк полиция басћармасы
басшысы Ж.Мџраталиевтiѓ
мќлiмдемесi бойынша «Жљр-
дек жолаћ» кезеѓ-кезеѓмен
батыс баѕытта созылып, жол
ћџрылысы толыћтай 2019
жылѕа дейiн аяћталады екен.
Iшкi iстер департаментi осы
«арнайы жљрдек жолаћћа»
љйрену љшiн алматылыћ к#лiк
жљргiзушiлерiне мљмкiндiк
берiп отыр. Яѕни 10 ћыр-
кљйекке дейiн «Арнайы жљр-
дек жолаћпен» жљрген жеѓiл
к#лiктерге айыппџл салын-
байды. Осы кљндерi Тимирязев
к#шесiндегi «жљрдек жолаћта»
Рая ЕСКЕНДIР
Мiне, оћу жылыныѓ
басталуына да аз уаћыт
ћалды. Жыл сайын жаѓа
оћу жылыныѓ басталуына
бiр ай ћалѕанда дќстљр бойынша Ћазаћстан Республикасы
Бiлiм жќне ѕылым министрлiгiнiѓ Бала ћџћыѕын ћорѕау
комитетi «Мектепке жол» жалпыреспубликалыћ
ћайырымдылыћ шарасыныѓ басталѕанын жариялайды.
Басты маћсаты – ќлеуметтiк жаѕдайы т!мен жќне аз
ћамтылѕан отбасыларѕа материалдыћ к!мек к!рсету,
ћажеттi заттарды (мектеп формасы, с!мке, кеѓсе
тауарларын) алып беру. Жалпыѕа бiрдей мiндеттi оћу
бойынша балалардыѓ мектепке келмей ћалуыныѓ алдын алу.
Осы орайда, Ќуезов ауданындаѕы №141 мектепте
«Менiѓ таѓдауым – балаларѕа к мек к рсету» атты
айдармен ћайырымдылыћ акциясы ткiзiлiп жатыр. Бџл iс-
шара мџсылмандардыѓ ћасиеттi «Ћџрбан айт» мерекесiмен
ћатарласып келдi. Ћайырымдылыћ iс-шара меценаттар мен
демеушiлердiѓ ћатысуымен ттi. Бiрнеше отбасына (аз
ћамтылѕан жќне ќлеуметтiк жаѕдайы т мен, к пбалалы,
жалѕызбасты ата-аналарѕа) к мек к рсетiлiп, ќр отбасыѕа
жеке-жеке табысталды. Осындай iс-шараѕа белсене
ћатысћан демеушiлерге алѕысымыз шексiз! Ћџшаѕы кеѓ,
ћазаћтыѓ даласындай мейiрiмдi жандардыѓ болѕаны
ћандай керемет. Айналаѓда жаћсы адамдар, алтын жљректi
жандар мол болса, ћиындыћ атаулыны жеѓуге болады екен.
Ћазаћта «Бай болсаѓ халћыѓа пайдаѓ тисiн, батыр болсаѓ
жауыѓа найзаѓ тисiн» деген с з тегiн айтылмаса керек.
Осындай ћайырымды жандардыѓ арћасында жаз бойы
демалып, мектепке баруѕа асыћћан балалар оћуѕа ћажеттi
заттар мен оћушы формаларын сыйѕа алып, таѕы да
ћуаныш ћџшаѕында. Жоѕы тљгелденген баланыѓ ендiгi
маћсаты – тек сабаћты жаћсы оћу болмаћ.
«Doing Business» рейтiнгiсiне сќйкес, Ћазаћстан бљкiл
ќлемде бизнес климаты ћолайлы елдер iшiнде тџраћтап тџр.
Бџл к!рсеткiш ендiгi жерде еселене арта тљседi. Fйткенi,
биылдан бастап бџл саланы жаћсартуѕа ћатысты заѓдар
кљшiне енiп келедi.
Негiзi, Алматы ћаласы кќсiпкерлiктiѓ даму деѓгейi
бойынша елiмiздiѓ барлыћ аймаћтары арасында алдыѓѕы
ћатарда келедi. Оѓтљстiк астанада кќсiпкерлер те к п.
Оларѕа Елбасыныѓ ќрбiр Жолдауда айтатын ћолдау
с здерi, мемлекет ћамћорлыѕы айтарлыћтай дем берiп
отыр.
Ћазiргi таѓда Ћазаћстанда кќсiпкерлерге мемлекет
тарапынан жан-жаћты ћолдау к рсетiлiп отыр. Ћандай
ћиын кез, ќлемдiк ћаржы даѕдарысы болса да,
кќсiпкерлердiѓ бiлiмiн жетiлдiруге, ндiрiстiк жоспарын
згертуге мол мљмкiндiк берiлген. Ћазiр iсiн жаѓа бастаѕан
азаматтан бастап, iрi компания басшыларына дейiн оћыту
курстары ћарастырылѕан. Тегiн. Ћолжетiмдi. Одан б лек,
кќсiпкерлерге салыћ пен кедендiк жеѓiлдiктер де
ћарастырылѕан. К птеген ќкiмшiлiк кедергiлер алынып
тасталды. Керексiз, артыћ ћџжаттар талап етiлмейтiн бол-
ды. Сондыћтан да бљгiнде шартараптаѕы инвесторлар бiздiѓ
елге ћаржы ћџюѕа мљдделi. Ќрбiр ашылѕан ндiрiс – жаѓа
жџмыс орны. Ал ондай ндiрiстi ашуѕа кез-келген
кќсiпкердiѓ толыћћанды мљмкiндiгi бар.
Ардаћ ЌДIЛХАН,
Алматы ћаласы Ќдiлет департаментi «Мљлiктiк емес
сипаттаѕы талаптарды орындау бойынша аумаћтыћ б!лiмi»
филиалыныѓ сот орындаушысы.
КЌСIПКЕРЛЕРГЕ
ЖАН-ЖАЋТЫ ЋОЛДАУ
КFРСЕТIЛIП ОТЫР
«Doing Business» бойынша
крсеткiштер еселене тљседi
Демеушiлер демеп жiбердi
