2. Семинарды интерактивті формада өткізу
3. СОӨЖ өткізудің интерактивті формалары
Пікірталас- тұрмыстық сауалдармен қатар саясат, идеология теорияларының проблемаларының
плюрализмдік пікірі құпия болмаушылық кезінен бастап, тек соңғы жылдарда интерактивті технология
əдістері қатарына жатқызылатын болды.
Пікірталас əдісі жеке тұлғаның интеллектуалды дамуын, оның əлеуметтік белсенділігін арттыруына
ықпалын тигізеді. Оның себебі пікірталаста алынған тақырыпқа дайындық барысында оқушылар мен
студенттер талқыланатын мəселелерге қатысты зерттеу жүргізіп, көптеген ақпаратпен таныса алады. Бұл өз
ретінде олардың өзіндік пікірлерін қалыптастыруға, өз ойларын қарсыластарының көзқарастарымен
салыстыра отырып, ойын барысында қорғауға үйренеді. Пікірталас жастардың жан-жақты білімдерін
жетілдіріп, мəдениетін деңгейлерін көтереді, басқа адамдарға түсіністікпен қарап, олармен санасуға
үйренеді, əрі шешендік өнерге баулиды.
Пікірталасты ұйымдастыру əрі құрылымы жағынан өте күрделі болып келеді. Оқытудың басқа
əдістерінен мұның ерекшелігі, оқушылардың жай тыңдаушылар қатарына емес, керісінше қаралып отырған
мəселеге олардың белсене қатысу жағдайында ұйымдастырылуы, оған ұжым болып пікір алмасуы, дербес
ойлай білуге дағдылануы т.с.с. болып келеді. Соның негізінде оларды сөйлей білуге, өз ойларын еркін
жеткізіп, дəлелдей білуге, жолдастарының пікіріне сын көзбен қарай білуге үйретеді. Пікірталасты
ұйымдастырудың барысында оқушылардың дүниетанымы кеңейіп, сенімдері артады, өмірлік көзқарастары
шыңдалады.
Ол əдіс арнайы- алдын-ала дайындалған оқу бағдарламасындағы теориялық сұрақтарды еркін əңгіме
ету, эвристикалық əңгімеден туындап, « жағалауға шыққан» пікірталасқа айналады.
« Миға шабуыл», «ойға шабуыл» (мозговая атака) немесе «миға батыл əрекет» ( мозговой штурм) əдісі
мен термині ең алғашында Сократтық эвристикалық диалогты негізге ала отырып жасалынған.
1938 ірі жарнамалық компания иегері Алекс Ф.Осборн фирмасында кейін қызметкерлерімен «миға
шабуыл» аталып кеткен əдісті тəжірибелеген. Миға шабуыл кезінде кез келген идеялар тыңдалына беріп
айтылған ойды ешкімге, сынап, келеке еткізілмеген. Айтылған пікірлердің барлығы қағазға жазылып,
келесіде жиналыста талқыланған.
Фирма жетекшілері миға шабуылдың жемісі керемет идеялардың көптен пайда болуы бірден
таңырқатқан. Əдістің сəттілігі соншалық, ол 50 жылдарда барлық Американдық корпорациялардың басты
қаруы бола бастаған.
Ал Осборнға бұл əдісті жазуға шабыт берген 1788 жылы Фридрих Шиллердің досына жазылған
хаты еді. Досы оған жаңа идеялардың жетіспеушілігіне көңілсіздігін білдіреді.
Сонда Шиллер : « Сенің қиындыққа тап болуың... сенің ақыл-ойыңның қиялға бағынатын
шектеулігінде. Сен өте жеңіл ойлап жəне қатал сынай бəрін жоққа шығарасын. Сондықтан да сенің ақыл-
ойыңның шығармашылық жұмысы тоқталуда»,- деп классик жауап қайтарған.
Қазіргі таңда «миға шабуыл» əдісінің бірнеше түрі модификацияланады.
Тікелей «миды шабуылдау» ұжымдық тапсырмаларды шешуде
идеяларды өңдеу əдісі болып табылады.
Бұл əдістің мақсаты- шығармашылық тапсырмаларды шешу барысында қалыпты ойлау инергиясынан
айырып, мүмкіндігінше айрықша жаңа идеяларды тудыру.
Бұл əдістің негізгі принципі мен ережесі- қатысушылармен ұсынылған идеяларды сынау, қақпалау
жəне мысқылдауға мүлдем тыйым салынады. Əдіс нəтижесінің сəттілігі пікірталастың жүргізушісіне
тікелей байланысты болып келеді.
Əдіс ұзақтығы əдетте 15 минуттан 1 сағатқа дейін болуы мүмкін. Идеяларды таңдау арнайы
адамдармен, 2 кезеңде жүреді. Бірінші кезеңде жалпы ұсынылған идеялар арасынан ең рационалды
идеялар таңдап алынса, екіншісінде солардың ішінен шығармалық тапсырмалар мақсатын
қанағаттандыратын ең оптимальды нұсқасы таңдалынады.
Шамасы 20-60 адамдардан құралған үлкен аудиторияларда жаңа идеяларды өңдеуде жақсы нəтижелер
алуға мүмкіндік беретін массалық «миға шабуыл» əдіс түрін американдық Дж. Дональд Филипс ұсынған.
Бұл əдіс түрінің ерекшелігі 5-6 адамдардан тұратын аудитория ішілік шағын топтардың құрылуында.
Шағын топ əрекеті нақты анықталған, бірақ алуан түрлі болуы мүмкін. Оған 15 минут уақыт бөлінеді.
Шағын топ идеяларын өңдеуден кейін, оларды бағалап, ең жақсы үлгісін басшылыққа алады.
«Миға батыл əрекет» əдісі қазіргі заман психологі Е.А. Александровпен ұсынылып, Г.Я.Бушпен
модификацияланды. Бұл əдіс бұзылған бағалауға ие диалог əдісі. Бұл диалог мəні ұжымдық идеяларды
өңдейге шығармашылық потенциалды белсендетуде кезекті қарсы идеяларды, яғни контридеяларды құру
болып табылады.
Мұнда «ми батыл əрекеті» əдісінің қатысушылары рационалды түрде келесі топтарға бөлінген
кезде ғана бұл əдіс өзінің нəтижелілігін көрсете алады. Бұл топтар:
1. Идеяларды өңдеу тобы;
2.Проблемдік жағдайларды талдау жəне идеяларға баға беру тобы;
3. Қарсы идеяларды өңдеу тобы;
Қарастырылып жатқан əдістің артықшылығы ұжым адамдарының тең құқылы болуымен жетекшілік етуде
авторитарлық стильге жол берілмеуінде. Əдісте жалқаулық пен ескішіл ойлау, эмоционалдық «алау» мен
рационализм, өзін еркін ұстауға, интуиция мен қиялды белсендетуге арналған психологиялық
