219
себептері, қызығушылықтары мен жоғары бағалаушылықтарының
есебіне бағытталған.
Жалпы орта білім беруге арналған Ақпараттық-қатынастық тех-
нологиялар құралдарын жүзеге асыру мектеп оқушысының барын-
ша есепте келесі тұлғалық психофизиологиялық мүмкіндіктеріне
жеке тұлғалық қасиеттеріне негізделуі керек:
- темперамент жəне еріктік сапалар,
- ойлау ерекшеліктері,
- қабылдау, есте сақтар, назар ерекшеліктері,
- мотивация,
- өзін-өзі бағалау,
- талаптану деңгейлері.
Тұлғаның қатынастық мүмкіндіктерінің даму қағидасы
қоршаған ортадағы адамдарды бағалау мен құрметтеу, басқа
адамдарға адамгершілік қарым-қатынас жасау, сөйлесу əдебі,
серіктестерінің ойларын ескере отырып, өзінің позициясын қорғау
əдептерін құрастыруды қарастырады.
Ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдарын қолдану
жағдайында іске асырылатын жалпы орта білім беру жүйесіндегі
қағидалардың практикалық өткізілуі келесі талаптарға негізделеді:
- мектеп оқушысына адамгершілік қарым-қатынас жасау, оның
өзінің құндылығын мойындау талабы;
- оқытуды даралау мен саралау талабы;
-
оқушылардың өзіндік белсенділігінің пайда болуын
қадағалайтын жағдайлар жасау талабы;
- оқушының өзін-өзі тану, өзін-өзі дамыту, өзін-өзі жетілдіру жəне
өзін-өзі оқытуға жағдай жасайтын шарттарды қанағаттандыру
талабы ;
- əрбір мектеп оқушысының жеке тəжірибе есебінің талабы;
- оқушының коммуникативті жəне əлеуметтік қызметтерін
ұйымдастыру талабы;
- бақылаудың объектілігін жəне оқу нəтижесінің өлшемін
қанағаттандыру талабы;
- мектеп оқуында ақпараттық-қатынастық технологиялар
құралдарын қолдану мүмкіндіктерінің орындылық талабы;
- əр түрлі оқу əрекетінің орындалуы барысында ақпараттық-
қатынастық технологиялар құралдарының мүмкіндіктерін
түрлі сабақтар өткізуде қолдану талабы.
220
7.1.4 Педагогтар мен оқушылардың телекомуникациялық қарым-
қатынасы оқытудың тиімділігін арттыру факторы ретінде
Оқушылар мен мұғалімдердің арасындағы қарым-қатынас
қазіргі заманда түрлі ақпарат құралдары мен телекомуникациялық
технологиядар арқылы жүзеге асады. Мұндай құрылғыларды пай-
далана отырып қарым-қатынас жасау жеке тұлға ретінде əрбір
оқушы меңгеруі тиіс. Көптеген оқушылар арасындағы ақпараттық-
қатынастық технологиялар құралдарын пайдалана отырып, жасала-
тын қарым-қатынас оқу үрдісінде болып жатқан телеконференция-
лар мен телекомуникациялық жобаларға да тікелей байланысты.
Олардың əрқайсысына тоқталып өтсек.
Оқудағы телеконференция оқу барысындағы ең қолайлы
жəне нəтижелі форманың бірі болып табылады. Оқу телекон-
ференциясы оқушыларға өз ойын түйіндеп нақты жеткізуге, кез
келген мəселені шешуде, бір-біріне сұрақтар қойып жауап беруде,
өз ойларымен бөлісуде, зерттеулерге жəне жобаларға белсе-
не қатысуға, айналада болып жатқан өзгерістерді бақылауда көп
көмегін тигізеді.
Телеконференцияның негізгі элементі белгілі бір жоба-
ны талқылау жəне содан нəтиже шығару болып табылады.
Мұндай телеконференцияның негізгі ерекшелігі мұнда барлық
телекоммуникативтік ақпарат құралдарының пайдананылуы.
Оқу телеконференциясын техникалық жəне технологиялық
жабдықтармен ұйымдастырылған жағдайда ғана оқу телекон-
ференциясы деп атаймыз. Оқу телеконференциясының қара-
пайым конференциядан айырмашылығы, мұнда мұғалімдер мен
оқушыларға оқу барысында қарым-қатынасты қолдануға арналған
кең көлемді біршама кеңестер ұсынылады жəне соларға бағдар
көрсетеді.
Телеконференция тек мұғалімдер мен оқушыларға ғана емес, со-
нымен қатар осы ортада жұмыс жасайтын адамдардың да қатысуға
мүмкіндігі бар жəне ешқашан адам санына шек қойылмайды.
Алайда кез келген қатысушының қарастырылатын мəселеге
(тақырыпқа) сай белгілі бір сұрақтары жəне соған орай нақты жа-
уаптары шағын түрде болуы шарт. Соның нəтижесінде адамның
мəдени сөйлеуі жəне ойлау қабілеті түйінделеді. Телеконференцияға
қатысушылар бір-бірін белсенді бағалауға жəне бір-біріне
қарсыласуға, нəтижесінде қиындықты шешу жолындағы көздеген
221
мақсаттарына жететіндігін айтып бөліседі. Осының нəтижесінде
оқушыда тəрбиесінде жəне білімінде белгілі бір нақты көрініс
айқындалады. Мектепте телеконференция жүргізілуі үшін
злектрондық поштаның түрлері мен арнайы Интернет желілері іске
қосылуы керек.
Ұлттық электрондық пошта (бірден бірге) электронды пошта
арқылы тек екі адам арасындағы қарым-қатынас емес, сонымен
қатар желідегі барлық ақпаратқа қолжетімділігімен ерекшеленеді.
Пошталық тізімдер (бірден көпке) – хабарлама тізімге кірген
мекенжайдағы ақпаратты барлық адамдар ала алады.
Телеконференциялар (көптен көпке) – телеконференцияға
қатысатын желідегі виртуал ұйымдаструшылар арасындағы
тақырыпқа сай кез келген уақытта желіге қосылып өз ойларын айта
алатын қарым-қатынас түрі. Ескере кететін тағы бір жайт, қарапайым
конференцияда бірнеше қатысушылардың ортақ бір мəселені
талқылай алады. Ал, телеконференция – телекомуникациялық
технологиялардың көмегімен бұрын өшіріліп кеткен қатысушылар
арасындағы конференция десек те қателеспейміз.
Телеқатынастық технологиялардың көмегімен құрылатын бір-
неше телеконференция (дискуссия) түрлері бар.
- Интернет желісі арқылы арнайы жасақталған технологиялық
телеконференция түрлері;
- Жіберілу тізімдерін пайдалана отырып, құрылатын
технологиялық телеконференция. Жіберілу тізімдері қайта
жіберілуге мүмкіндігі жоқ, бірақ ақпаратты көрсетілген
мекеніне жеткізуге мүмкіндігі бар тізімдер (жіберілген хабар-
ламаны талқылау).
- Түрлі «чатарды» пайдалана отырып, өткізілетін телеконферен-
ция түрі;
- Электро нды тақталарды пайдалана отырып, жүргізілетін теле-
конференция. (BBS – ағылш. BulletinBoardSystem-электронды
тақталар хабарламасы).
Оқушыларды оқыту барысындағы телеконференцияның
дидактикалық қызметін атап кетсек: Оқу телеконференциясында
мұғалім болса да оқушы болса да:
· қарастырылып жатқан мəселеге қарай өз ойын хабарламамен
жіберу. Ол сайт беттерінде орнатылғаннан соң, ол барлық
қатысушыларға көрінеді жəне конференцияға қатысушылар
оған өз ойларын жаза алады;
Достарыңызбен бөлісу: | 
