246
-
Ерікті салымдады ҰЗҚ-нан инвестициялық қорға олардың 5 жылдан кейін
ауысуына мүмкіндік беру;
-
ҰЗҚ жүзеге асыратын салымдар спецификасына бағытталған банктер үшін
арнайы рейтингтік жүйені
жасау және енгізу;
-
ҰЗҚ комиссиялық сыйақы нормасын қысқарту мен үнемделген қаражат
есебінен зейнетақы бонустар қорын құру;
-
ҰЗҚ үшін капиталдың жеткілікті
нормативін енгізу;
-
Зейнетақы жинақтарының индексация коэффициентін әрбір қаржы жылы
үшін Ұлттық қор қаражаты есебін енгізу;
-
Сақтандыру нарығында тәуекелді бағалауға негізделген қадағалау
концепциясын пайдалану (Risk-Based Supervision);
-
Сақтандыру қорларына актуарлық әдістер арқылы ғана кӛшу;
-
Қайта сақтандыратын компаниялар құру;
-
Сақтандыру бойынша біртұтас статистикалық базасы мен Сақтандыру
бюросын құру;
-
ҚР Бюджет кодексіне ӛзгерістер енгізу;
-
пайлық инвестициялық қорының қаражаттарын экономиканың нақты
секторының инвестициялық жобаларын қаржыландыруға тартудың арнайы механизмін
жасау;
-
Инвестициялық қорлар шығаратын акциялар мен пайлардың сапасын
бақылауды
ұйымдастыру;
-
Ірі инвестициялық-брокерлік және басқарушы компанияны инвестициялық
банктің негізінде құру;
-
Қолма қолсыз бӛлшек тӛлем жүйесін микропроцессорлық технологияларды
пайдалану арқылы құру;
-
Орта мерзімдік мақсаттары үшін қаржы нарығының сегменттерінің ӛзара
әрекетінің экономикалық-математикалық моделін пайдалану.
Екінші бағыт – бұл келесілердің кӛмегімен қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын
қадағалауды жетілдіру шаралары:
-
ҚР ҚҚК мен қаржы институттарының ӛзара әрекеттесу процедураларын
қайта құру, формальдылықты жою;
-
қадағалау процедураларының реинжинерингі – олардың тиімделенуі мен
оңтайлануы;
-
статистика бойынша агенттіктің, ҚҚК мен ҚРҰБ беретін мәліметтерінің
кӛлемін арттыру;
-
ұлттық валюта мен инфляцияны қатарынан таргеттеуге бағытталған ақша-
несиелік реттеуді жүзеге асыру;
-
маркет-мейкерлік қызметтің жағдайын бағалы қағаздар бойынша бағалық
маржаның ӛзгеруіне шектеу қою арқылы бақылауды күшейту;
-
Елдің қадағалау органдарының қызметкерлерінің қызмет әрі кәсіби
біліктілігін арттыру.
Үшінші бағыт – бұл келесілердің кӛмегімен қаржы құралдарының сапасын
жоғарылату:
- тұрақтылықты
қамтамасыз ету;
-
сауатты бизнес және қаржылық жоспарлауды жургізу;
-
корпоративтік басқару қағидаларымен, заңдармен, ережелермен сәйкес
сенімді әрі тиімді
ішкі процедураларды жасау;
-
айналыстағы қаржы құралдарының тазалығын қамтамасыз ету – заңсыз
табыс пен операцияларға, терроризмді қаржыландыруға қарсы әрекет;
-
ұсынылып отырған қаржы тауарлары мен қызметтерінің жеткілікті спектірін
құру;
247
-
жеткілікті қаржы мүмкіндіктерін қаржы ұйымдарының жоғары капиталы
есебінен қамтамасыз ету;
-
МСФО негізіндегі есептіліктің транспаренттілігі
мен жоғары сапалығы;
-
Қаржы инфрақұрылымын дамуына ықпал ету: филиалдар мен
бӛлімшелердің желілері, замануи технологияларды пайдалану, дамыған есептеу жүйесін
қолдану;
-
ӛзгермелі экономикалық жағдайға жедел жауап беру мен икемділігін
қамтамасыз ету;
-
Тӛртінші бағыт – бұл келесілер арқылы қаржылық қызметтің қолжетімдігін
арттыру мен кедергілерді жою:
-
Банктің қызметін атқаруда немесе жекелеген банктік операцияларды жүзеге
асыруда шығындарды қысқарту;
-
Банктік бірігу мен қосылу процедураларын қарапайым ету, оңтайландыру,
қысқарту және арзандату;
-
Клиенттік ортаның ақпараттық ашықтығын қамтамасыз ету;
-
Банктерді бағалау және қаржы нарығының басқа да қатысушыларын бағалау
үшін мемлекеттік емес рейттингтік бағдарламаларының жасалуын қолдау.
-
Бесінші бағыт – бұл келесілердің кӛмегімен қаржы дағдарысының болуына
қарама қарсы іс әрекеттер шаралары:
-
қаржы
нарығының
қаржы
дағдарысына
сезімталдығын
бағалау
индикаторларының ұсынылып
отырған моделін енгізу;
-
ҚҚК-нің баға лимиттерінің бұзылуы жағдайында биржалық салуларды
тоқтату бойынша құзіреттілігін кеңейту [5].
Қазақстанның қаржы нарығы жоғары технологиялық тауарлар мен қызмет түрлерін
жасау процестерін ақша қаражатымен қамтамасыз етуге арналған, яғни қаржы
нарығындағы айналымдағы ақша қаражаттары сұраныс болмаса мәні болмайды. Ӛз
кезегінде, сұраныс нарықтағы қаржы ресурстарының ұсыну кӛлемінің болуына себепші
болады және тауар және тауарлы емес ӛндіріс нарығының қажеттіліктеріне тәуелді.
Сондықтан оның тиімді қызмет етуі мен даму деңгейі елдің экономикалық жүйесінің
дамуын анықтап, септігін тигізеді. Қаржы нарығы сегменттерінің қызметінің
кӛрсеткіштері ӛзара тығыз байланысты және елдің экономикасын сипаттайды.
Қолданылған дереккөздер тізімі
1. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына
Жолдауы. 2014 жылғы 11 қараша.
2. Ілиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. // Қаржы: Оқулық. – Алматы, 2005.
3. Стратегия индустриально инновационного развития Республика Казахстан на
2003-2015 г.
4. Омирбаев С.А., Интыкбаева С.Ж., Адамбекова А.А., Парманова Р.С. //
Государственный бюджет: Учебник. –Алматы, 2011.
5. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қаржы нарығын және қаржы
ұйымдарын
бақылау
мен
қадағалау
комитеті.
[URL:
http://www.afn.kz/attachments/110/0/publish0-1017155.pdf].
