Жолаушы вагондарын жылыту және сумен қамтамасыз ету

 
 
3.8.3 Жолаушы вагондарын жылыту және сумен қамтамасыз ету  
 
Жолаушы  вагондарында  санитарлы-гигиеналық  талаптарға  жауап 
беретін,  қалыпты  температураны  сақтау,  мезгіл  кезеңінде  жолаушыларды 
тасымалдау  шарттарының  бастысы  болып  табылады.  Вагондағы  ауа 
температурасы  сыртқы  температура - 40
0
С    болғанда 18 С-тен  төмен 
болмауы керек, ал кіре беріс пен дәретхана коридорларында  16
0
С-тен төмен 
емес;  электрлік  жылытуы  бар  вагондарда  автоматтық  басқару (20
0
±
2)  С 
шектерінде температураны қамтамасыз етуі керек. 
0
Жолаушылар  вагондарында жылытудың  үш  жүйесін  қолданады:  көмір-
сулы, құрастырушы және электрленген. Алдыңғы екеуінде жылу тасушы су 
болып  табылады,  ол  қазанда  көмірмен  жылытылады,  және  де  көмірмен 
немесе  электр  жылытқыш  элементтермен  жылытылады.  Элетрлік  жылыту 
кезіңде вагонда ауа электр пештермен жылытылады.  
Жылыту  жүйесі  келесі  жолмен  жұмыс  істейді.  Ыстық  су  кеңейткіштен 
жоғарғы  айырылатын  тұрбаларға,  тік  тіреулерге  жіберіледі,  және  астыңғы 
айырылатын тұрбалар арқылы қазанға қайтып келеді. Айырылатын тұрбалар 
және  қазан  жылытудың  тұйық  желісін  құрайлы.  Мұндай  тұйық  желі 
калориферде  бар,  сонымен  қатар  сумен  қамтамасыз  ету  жүйесінде  суды 
жылытуға арналған бойлерде де бар.  
Вагонда  ауа  жылу  тұраларымен  жылытылады,  және  де  ауаны  реттегіш 
торлары арқылы калорифермен жылытылған ауамен. Жүйенің негізгі жұмыс 
істеу режимі – жылытқыш тұрбалармен вагонды жылыту және жылытылған 
вентиляциялы  ауамен.  Бұл  режим  сыртқы  ауаның  төмен  температурасында 
қолданылады.  
Сыртқы  ауаның  температурасы +5-тан    -5
0
С  шектерінде  орналасқанда, 
вагонды 
жылытқыш 
тұрбалар 
сөніп 
тұрған 
кезде 
жылытылған 
вентиляционды  ауамен  қыздыруға  болады.  Сыртқы  ауа  каналында 6 кВт 
қуатпен электкалориферді және тұрақты тоқтың 10В кернеуімен вагон асты 
генератордан  қорек  алатын,  әр  купеде  электржинағыш  элементтерін 
орнатады.  Жылытуды  дылдамдату  үшін,  электр  жылытқышпен  қосылатын, 
қол  насоспен  жүйеде  судың  циркуляциясының  жылдамдығын  жоғарлату 
қажет.   
Жолаушылар вагондарын сумен қамтамасыз ету жүйесі жолаушылардың 
ішетін  су  сұранысын  қанағаттандырады,  дәретхананың  санитарлы-
техникалық  қалыпты  функциясын,  және  де  вагондарды  жылыту  жүйесін 
сумен  толықтыруды  қамтамасыз  етеді.  Әрбір  вагон  индивидуалды  сумен 
қамтамасыз  ету  жүйесімен  жабдықталған.  Жолаушылар  тасымалының 
ыңғайын жоғарлату мақсаты вагондарда қосымша құралдарды құруға әкелді, 
олар  қайнауды,  ішетін  суды  жылыту  және  суытуды,  және  де  жуынатын 
бөлмелерді  және  ыдыстарды  жуу  раковиналарын  ыстық  сумен  қамтамасыз 
етеді.   
Сумен  қамтамасыз  ету  жүйесінің  бак  сыйымдылығы  вагон  түріне  және 
жолаушылар орындарының санына байланысты 
                                                                   83
                            

 
 
Қазан  бөлмесінің  жанында  орналасқан  ескі  құрылыс  вагондарда 
жолаушыларды  ыстық  сумен  қамтамасыз  ету  үшін  құрастырылған  жылыту 
мен  үзілмейтін  қайнатушыларды  орнатады.  Оларды  су  қазанға  орнатылған 
электрлік жылытудан жылытылуы мүмкін.  
Шикі  су  үш  қадамды  краннан  фильтрге  және  сосын  шикі  судың 
поплавковті  басқару  камерасына  өтеді,  ол  қайнатқыштың  су  құйғышында 
шикі судың тұрақты қалпын сақтайды және құймалы құралдан тұрады.       
Қайнатқыштың  өнімділігі 1,1-1,4 л/мин  қайнатылған  су.  Қазіргі 
вагондардың  қазандығының  алдында  ішетін  су  бағы  орналасқан,  мұнда 
қайнатқыштан  қол  насосымен  қайнаған  суды  толтырады.  Бұл  бактан  су  
суытқыш құрал бағына, содан соң ішетін су кранына өтеді 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                                                                   84
                            

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4  ТЕМІРЖОЛ  ЖЫЛЖЫМАЛЫ  ҚҰРАМЫНЫҢ  ТАРТЫМ  КҮШІ 
ЕСЕПТЕРІ -ОСӨЖ  МАТЕРИАЛДАРЫ  
 
 
Өнеркәсіп  кәсіпорындары    теміржолдарында  жүктерді  тасуды 
тепловоздар  және  электроқозғалмалы  құрамымен  жүзеге  асырады.  Осыған 
орай  үлкен  мағынаға  тартым  есептеулерін  орындау  ие  болады,  яғни 
жұмыстың  әртүрлі  тәртіптері  мен  жылдамдықтарында  есептеулер  жүргізу, 
тежеу  күші  мен  кедергі  күшін  бағалап,  құрам  салмағын  анықтайды,  әр 
аралық  пен  бөлімшеде  қозғалыс  жылдамдығы  мен  жүріс  уақытын 
анықтайды. 
Есептеу  барысы  бойынша  теміржолдың  өткізу,  тасымал  қабілетін 
анықтайды,  қозғалыс  графигін  құрастырады  және  желі  жұмысының 
тиімділігін арттыру шараларын жасайды.    
Есептеулері  көп  тарау  болып  бірлік  үдеу  және  тежеу  күштерін  есептеу 
және тежеу есептерін шығару, оның диаграммасын құру саналады.  
Тартым  есептеулерін  жасауда  Техникалық  пайдалану  ережелері 
қолданылады: килограмм-күш Ньютон орнына. Соңғы нәтижені СИ жүйесіне 
келтіру керек (1 кгс =9,81 Н ). 
 
4.1  Жол профилін түзету 
 
Жол  профилі  еңісі  мен  ұзындығы  бойынша  ерекшеленетін  көп 
элементтерден  тұрады.  Тартым  есептерін  жеңілдету  үшін  жол  профилін 
түзетеді. Жол бөлімшесі еңісі келесі формуламен анықталады: 
 
(
)
i
Н
К
i
S
H
H
i
1000
⋅
−
=
,
     
00
0
,
 
                     
(4.1) 
мұндағы
 
 
–  жол бөлімшесінің ұзындығы, м; 
i
S
 
К
H
 
және
 
Н
H
 
– профильдің бастапқы және соңғы белгісі, м. 
 
4.1.1  Жолдың  нақты профилін құру 
 
                                                                   85