Айдосов С. Б. Қыдырова Л.Қ. Әлеуметтану Қорлар Орталығы



жүктеу 0,6 Mb.
Pdf просмотр
бет22/23
Дата14.11.2018
өлшемі0,6 Mb.
#19465
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   23

61

ГЛОССАРИЙ

        Азаматтық   қоғам  -   әлеуметтік-экономикалық,   саяси   және   рухани   адамгершілік

қатынастары мен мемлекеттің қызмет ету қажеттігін мойындау негізінде құралатын қоғам.



    Бедел - белгілі бір тұлғаның немесе адамдардың салмақты ықпал жасаудағы әрекеті.    

    Әлеуметтану - қоғам дамуының жалпы және ерекше әлеуметтік заңдылықтары туралы

ғылым


         Әлеуметтану зерттеуі  - қоғамтану зерттеуінің бір түрі, қоғамды тұтас жүйе ретінде

қарастырады.

           Әлеуметтану  сауалдамасы  - жеке  адамдар  мен  топтарға  ауызша   және  жазбаша

түрінде сұрақтар қою жолымен алғашқы әлеуметтік ақпарат алу тәсілдері

           Әлеуметтанудағы позитивизм  - ХХ ғасырдағы әлеуметтанудың жетекші бағыты.

Негізін салған О.Конт.

           Әлеуметтену   -  тұлғаның   қалыптасу   процесі,   әлеуметтік   ортада   мақұлданған

құндылықтар мен нормаларды меңгеруі, игеруі және сол әлеуметтік ортаға кірігуі.



            Әлеуметтендіру   агенттері  -   әлеуметтендіру   процесінің   барысына   бағытталған

мақсатпен ықпал  жасаушылар.

        Құндылықтар  - жалпы көпшілік таныған мінез-құлық стандарты,  сол мақсаттарға

жетудегі негізгі жолдар мен құралдар туралы сенімдер.



            Әлеуметтік   құрылым  -   әлеуметтік   топтың   ішкі   құрылысы,   топтардың

институттардың өзара әрекеттерінің реттелген жиынтығы.



     Мәртебе - белгілі бір құқықтар және міндеттер жиынтығымен байланысқан қоғамдағы

тұлғаның немесе әлеуметтік топтың Жалпы қалыптық жағдайы.

     Мобильдік - әлеуметтік субьектінің әлеуметтік құрылымындағы орнының өзгеруі.

          Мотивация  -   тұлғаның   немесе   әлеуметтік   топтың     белсенділігі   мен   қызметінің

бағытын анықтайтын ниет.     

         Әлеуметтік   стратификация  -   өздерінің   әлеуметтік   мәртебесімен   өзгешеленетін

қоғамдағы түрлі әлеуметтік жіктелудің нәтижесі.



     Әлеуметтік-саяси институттар - біршама жоғары  ұйымдасқан әлеуметтік және саяси

жүйелік түзілім.



     Әлеуметтік-саяси элита -  қоғамның иерархиялық әлеуметтік құрылымындағы негізгі

бұқара   көпшіліктен   белгілі   бір   ерекшеліктерімен   айрықшаланып,   жетекшілігі,

жеңілдіктері бар және мемлекеттік билікке салмақты ықпал жасайтын немесе оны жүзеге

асыратын адамдар тобы, жігі.




62

          Иделды   тип   -  дәуірге   сәйкес   ұтымды   құндылықтар   бағытының   эталоны   және

әлеуметтік ақиқатты тану туралы қызметі атқарушы. Негізін салған-М.Вебер.

         Қолданбалы   әлеуметтану  -   әлеуметтану   ғылымының   саласы.   әлеуметтік   өмірді

оптимизациялау, ұйымдастыру, дамытудың жолдары, формалары. Т.б.



         Салалық  әлеуметтану  - қоғамдық өмірдің  жеке немесе  ауқымды  салаларындағы

әлеуметтік құбылыстарды, жүйелерді, процесстерді зерттейтін әлеуметтану ғылымының

салалары.

     Социум әлеуметтану  ғылымының обьектісі, яғни адамзаттық өзара әрекеттің жалпы

формасы, әлеуметтік ақиқат. 



            Саяси-әлеуметтік   байланыс   -  адамдардың   немесе   топтардың   тәуелділігін   және

сәйкестігін көрсететін әлеуметтік әрекет.

         Саяси   даму   -  жаңа   қоғамдық   қатынастардың,   институттардың,   нормалардың,

құндылықтардың қалыптасқан өзгерістері 



       Саяси-әлеуметтік қауымдастық – ортақ әлеуметтік белгілердің болуымен біріккен,

бірлескен, адамдар жиынтығы.



     Саяси нормалар – адамдардың іс-әрекетін реттейтін ереже.

     Саяси  прогресс – қоғамдық дамудың бағыты.

          Саяси-әлеуметтік     төңкеріс   –  қоғам   дамуындағы   сапалық,   терең   және   жоғары

прогрессивтісімен алмастыру тәсілі.



         Саяси-әлеуметтік заңдар -  қоғамның, мемлекеттің т.б. топтардың     даму бағытын

анықтайтын әлеуметтік және саяси   құбылыстар мен процесстердің арасындағы тұрақты

өзара байланыстар.

          Саяси-әлеуметтік   институттар   –  біршама   жоғары   ұйымдасқан   әлеуметтік   саяси

түзілім.


     Саяси-әлеуметтік  коммуникация – тікелей және қарым-қатынастар мен  әлеуметтік

және саяси субьектілер арасындағы өзара әрекет  актісі мен процесі.



     Саяси-әлеуметтік конвергенция – түрлі әлеуметтік және саяси жүйелердің  біртіндеп

жақындасуы.



          Саяси-әлеуметтік       қозғалыс   –  адамдардың   әлеуметтік   және   саяси   қолдау  мен

қарсылық көрсетуге бағытталған ұжымдық әрекетімен байланысқан әлеуметтік және саяси

процестердің формасы.

     Саяси-әлеуметтік  мүдделер – қоғамның, әлеуметтік топтардың, қауымдастықтардың,

субьектілердің     әлеуметтік-саяси   әрекеттерінің   себептері,   қайнар   көздері,   талаптары,

мотивтерінің қызметі.   

     Саяси теңсіздік – адамдардың әлеуметтік және саяси жағдайларының біркелкі еместігі.



63

     Урбанизация – қалалардың, қала халқының өсуінің, қоғам дамуындағы ролінің артуы

және өмір салтының таралуының әлеуметтік процесі.




64

"Терминологиялық қобдиша"

Аддиктивтік   мінез-құлық  -   шындық   өмірден   кетуге   ұмтылған   девианттық   мініз-

кұлықтың бір түрі. Бұл мінез-кұлық өзінің психикалық жағдайын белгілі бір шартарды

 қабылдау арқылы өзгерту немесе көтеріңкі көңіл күйді сақтау үшін назарын нақты іс-

қимылда аударуы аркылы білінеді.



Анамнез - баланың тәрбиесі мен дамуы туралы мәліметтер жиынтығы.

Амбиваленттік   –  екіжүзділік,   яғни   адамда   бір   уақытта   екі   бір-біріне   қайшы   келетін

беталыстардың (уайым, ұмтылыс, түсінік,т.б  тіршілік етуі).



Ассоциалдық   мінез-құлық-қоғамда   әрекетететін   ережелерге   нормаларға   деген

немқұрайлық.   Қоғамға   қарсы   құбылыстармен   салыстырғанда   мұнда   нормаларға   қарсы

әрекет ету ұмтылысы орын алмайды.

Аутизм - адамның сыртқы дүниеден оқшауланып, өзімен-өзі болып, іштей сары уайымға

салынған кездегі көңіл-күй;



Альтруизм - қара басының ғана ғамын ойламай, басқаларға қамқорлық етуді уағыздайтын

моральдық принсп.



Агрессия - физикалық немесе психологиялық зиян немесе нұқсан келтіруге, басқа адамды

немесе  адамдар тобын жоюға бағыталған мінез-құлық, әрекет.



Аксиомма - даусыз, дәлелсіз қабылданатын ереже.

Апатия -  енжарлық, селқостық, сылбарлық, көңілдің еш нәрсеге соқпауы, үнжырғаның

түсуі.


Аномалия - қалыпты жағдайдан және жалпы заңдылықтан ауытқу, бұрыстық.

Әлеумет   -  халық   бұқарасы,   көншілік,   жамиғат   мағынасында   қолданылады,   қандай

болмасын белгілі бір топқа біріккен адамдардың жиынын көрсетеді.



Әлеуметтке қарсы (қоғамға қарсы) мінез-құлық  – жалпы  қоғамға, нақты  адамдарға

қарсы бағытталған мінез-құлық.



Әлеуметтену - тұлғаның қалыптасу процесі, әлеуметтік ортада мақұлданған құндылықтар

мен нормаларды меңгеруі, игеруі және сол әлеуметтік ортаға кірігуі.



Әлеуметтік норма - адамдардың қарым-қатынасын ретейтін қоғамда қабылданған мінез-

құлық ережесі.



Әлеуметтік   топтар   мен   қоғам   –  біріккен   әрекеттердің   нәтижесінде   осы   топтағы

адамдардың қажеттіліктерін қанағаттандыратын адамдардың бірлестігі.



Әлеуметтік   оңалту   –  кәмелетке   толмағандар   арасындағы   құқық   бұзушылықтар,

қадағалауысз   және   панасыз   қалудың   профилактикасы   жүйесінің   органдары   мен

мекемелері жүзеге  асыратын өмірде қиын жағдайға душар болған кәмелетке толмағанды



жүктеу 0,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   23




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау