134
135
алатын бастауыш сынып мұғалімдерін дайындау – оларды кəсіби
даярлаудың ең көкейкесті аспектісінің бірі жəне бастауыш сынып
мұғалімінің жеке тұлғасын қалыптастыру үдерісіндегі іс-əрекеттің
нəтижесі болып табылады. Бұл мəселе бойынша жүргізілген зерттеу
жұмыстарын зерделеу барысында бастауыш сынып мұғалімдерін
дайындаудың бірнеше бағыттары бар екенін байқадық.
Ғылым мен техниканың жедел дамыған, ақпараттық мəліметтер
ағыны күшейген заманда ақыл-ой мүмкіндігін қалыптастырып,
адамның қабілетін, талантын дамыту білім беру мекемелерінің басты
міндеті болып отыр. Ол бүгінгі білім беру кеңістігіндегі ауадай қажет
жаңару бастауыш сынып мұғалімінің қажымас ізденімпаздығы мен
шығармашылық жемісімен келмек. Сондықтан да əрбір бастауыш
сынып оқушысының қабілетіне қарай білім беруді, оны дербестікке,
ізденімпаздыққа, шығармашылыққа тəрбиелеуді жүзеге асыратын
жаңартылған педагогикалық технологияны меңгеруге үлкен
бетбұрыс жасалуы қажет. Өйткені мемлекеттік білім стандарты
деңгейінде оқу үдерісін ұйымдастыру қазіргі заманғы педагогикалық
технологияларды ендіруді міндеттейді.
Бастауыш сынып мұғалімдерінің алдына қойылып отырған
міндеттердің бірі – бастауыш мектепте оқытудың əдіс-тəсілдерін
үнемі жетілдіріп отыру жəне қазіргі заманғы педагогикалық
технологияларды меңгеру. Қазіргі таңда бастауыш сынып
мұғалімдері инновациялық жəне интерактивтік əдістемелерін сабақ
барысында пайдалана отырып, сабақтың сапалы əрі қызықты өтуіне
ықпалын тигізуде.
Сонымен, қазіргі заманғы педагогикалық технология бастауыш
мектепте оқытудың ұтымды жолдарын зерттейтін ғылым ретінде
жұмыс істейді жəне оқуда қолданылатын тəсілдер жүйесі ретінде,
оқытудың шынайы барысы ретінде де қарастырылады.
Өздік жұмыс тапсырмалары:
1. «Білім беру» ұғымына ғалымдардың берген анықтамаларын
саралаңыз
2. Бастауыш білім беру мазмұнын реттейтін құжаттарды
талдаңыз
3. Бастауыш білім беру бағдарламаларын сипаттаңыз
4. Бастауыш білім берудегі оқытудың қазіргі заманғы педаго-
гикалық технологияларын сипаттаңыз
Ұсынылатын əдебиеттер:
1. Таубаева Ш. Т., Барсай Б. Т. Оқытудың қазіргі
технологиялары. – Бастауыш мектеп. – №3, 1999.
2. Беспалько В. П. Педагогика и прогрессивные технологии
обучения. – М., 1995.
3. Гузеев В. В. Образовательная технология: от приема до
философии. – М.:» Сентябрь», 1996.
4. Краткий справочник по педагогической технологии. Под ред.
Щурковой Н. Е. – М.: Новая школа, 1997.
5. Кукушкин В. С. Общие основы педагогики. – Ростов-на-Дону,
2000.
6. Левитес Д. Г. Практика обучения современные образователь-
ные технологии. – М., 1998.
7. Селевко Г. К. Авторские программы, педагогические
технологии, инновационные школы. – Ярославль: Изд-во ИПК
ПиРРО, 1997.
8. Чупрасова В. И. Современные технологии в образовании. –
Владивосток, 2000.
136
137
10. ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТЫ
ІЗГІЛЕНДІРУ ЖƏНЕ ДЕМОКРАТИЯЛАНДЫРУ
НЕГІЗІНДЕГІ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
Жоспар:
10.1. Тұлғаға бағдарлы педагогикалық технология.
10.2. Ынтымақтастық педагогикасы.
10.3. Білім беруді ізгілендіру технологиясы (Ш. А. Амонашвили
бойынша).
10.4. Адамгершілікті қалыптастыруға негізделген əдебиетті
оқыту жүйесі (Е. Н. Ильин).
10.1. Тұлғаға бағдарлы педагогикалық технология
ХХІ ғасырдың жан-жақты зерделі, талантты адамын
қалыптастыру бағытындағы білім беру ісі бүгінгі күн талабы.
Қазақстанның дамуына білім мен ғылымның əсер етуі үшін
дүние жүзілік кеңістігіне ену, оқыту жүйесін заман талабына сай
үйлестіре алуға оқу-əдістемелік жүйеге жаңа талаптар қойылуда.
Осы тұрғыдан алғанда бүгінгі таңда мұғалімге білім берудің
тиімді жолдарын қарастыру, таңдай білу еркіндігі тиіп отыр.
Қазіргі уақытта Қазақстанда білім берудің өзіндік ұлттық
үлгісі қалыптасуда. Бұл үдеріс білім парадигмасының өзгеруімен
қатар жүреді. Білім берудің ескі мазмұнның орнына жаңасы келуде.
Я. А. Коменскийдің, И.Гербарттың дəстүрлі объект – субъектілі
педагогикасының орнын басқасы басты, ол балаға оқу қызметінің
субьектісі ретінде, өзін-өзі өзектілендіруге, өзін танытуға жəне
өзін-өзі жүзеге асыруға ұмтылатын дамушы тұлға ретінде
бағытталған. Мұндай жағдайда педагогикалық үдерістің маңызды
құрамы оқу ісіндегі субъектілер – оқытушы мен оқушының
тұлғалық – бағытталған өзара əрекеті болып табылады.
Жаңа білім парадигмасы бірінші орынға баланың білімін,
білігі мен дағдысын емес, оның тұлғасын, білім алу арқылы
дамуын қойып отыр.
Егер «жеке тұлға» ұғымының мазмұнын талдап, түсінік беретін
болсақ, біздің ойымызша, төмендегідей анықтама неғұрлым дəл
келеді:
«Жеке тұлға» – бұл адамның психикалық, рухани мəні, ол əр
түрлі жинақталған қасиеттер жүйесіне тəн:
o
адамның əлеуметтік маңызды қасиеттерінің жиынтығы;
o
өзіне жəне өзімен-өзінің, дүниеге жəне дүниемен
қатынастарының жүйесі;
o
іс жүзіне асырылып жүрген əлеуметтік рөлдер қызметінің
жүйесі, мінез-құлық əрекеттерінің жиынтығы;
o
айналадағы қоршаған əлемді жəне онда өзін-өзі жете
түсінуі;
o
қажеттілік жүйесі;
o
шығармашылық мүмкіншілігі мен қабілеттерінің
жиынтығы;
o
сыртқы жағдайлар əсерінің жиынтығы жəне т.б.
(Г. К. Селевко)
Қазіргі уақытта педагогика ғылымының бір ерекшелігі
– баланың тұлғалық дамуына бағытталған жаңа оқыту
технологияларын шығаруға ұмтылуы.
Тұлғаға бағдарлы технология мектептегі білім беру жүйесінде
баланың табиғи əлеуетін жүзеге асырып, жан-жақты дамуы үшін
ұрыс-жанжалсыз жəне қауіпсіз жағдай тудыруды басты мақсат етіп
қойып отыр. Бұл технологияның негізінде ізгілік философиясы
жатыр. Педагогтің міндеті – өз мүмкіншілігін барынша жүзеге
асырғысы келетін, өмірде болатын əртүрлі жағдайлардан
жауапкершілікпен жол таба білетін тұлғаны тəрбиелеу.
Тұлғаға
бағдарлы
технология
адамды
танып-білуге
ізгіліктілігімен, жүйкелік емдік бағытымен, баланың жан-жақты,
азат, шығармашылық жағынан дамытуды мақсат етіп қоюымен
ерекшеленеді.
Ынтымақтастық технологиясы педагог пен оқушы арасындағы
өзара түсінушілік, ынтымақтастық, серіктестік қарым-қатынасын
жүзеге асырады. Оқушы мен мұғалім ынтымақтастықта жұмыс
істей отырып, ортақ мақсатқа жету үшін іс-əрекеттің барысы мен
нəтижесін бірігіп талдайды.
Азат тəрбиелеу технологиясы баланың өмірлік іс-əрекетінде өз
бетінше шешім қабылдауға, таңдау жасауға мүмкіндік береді. Таңдау
арқылы бала субъект ұстанымын жүзеге асырады. Ол қорытындыға
сыртқы күштердің ықпалы емес, ішкі түрткілер арқылы жетеді.
Эзотериялық технологиялар ақиқат пен оған баратын жол
Достарыңызбен бөлісу: |
